Πεμπτουσία, ή αλλιώς Πέμπτη Ουσία (quinta essentia στα λατινικά), κυριολεκτικά αναφέρεται σε ένα επιπλέον στοιχείο (ρίζωμα στα αρχαία) πέραν των βασικών τεσσάρων (γη, φωτιά, νερό, αέρας). Εκείνα συμβολίζουν τον υλικό, ορατό κόσμο, ενώ η Πεμπτουσία τον αθέατο, αόρατο, απόκρυφο πνευματικό κόσμο. Ο Αριστοτέλης ονόμαζε εκείνη την ουσία "αιθέρα". Μεταφορικά, Πεμπτουσία μπορεί να χαρακτηριστεί οτιδήποτε είναι κεντρικό, βασικό και ζωτικό στην ψυχοσύνθεσή μας: για κάποιον είναι η δουλειά και η καριέρα του, γι' άλλον η οικογένεια, για κάποιον μια οργάνωση, ένα χόμπι...
Εκτενής λόγος για το θέμα γίνεται στο 6ο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ (οπότε ακολουθούν spoilers!). Αρχικά, γίνεται μια επουσιώδης αναφορά σ' ένα βιβλίο της Ερμιόνης που ονομάζεται "Πεμπτουσία, μια Αναζήτηση" και αφορά πιθανώς την αναζήτηση αυτής ακριβώς της αυτοεκπλήρωσης μέσω ενός σημαντικού παράγοντα. Αυτός ο ισχυρισμός βέβαια δεν επιβεβαιώνεται πουθενά στο βιβλίο και δε γίνεται ξανά αναφορά σε αυτό.
Το φαινόμενο της Πεμπτουσίας γίνεται εξαιρετικά σημαντικό για την πλοκή όταν ο Χάρι μαθαίνει πως ο σκοτεινός μάγος Βόλντεμορτ, ο ορκισμένος εχθρός του, έχει δημιουργήσει πολλούς Πεμπτουσιωτές. Η λέξη αυτή (Horcrux στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο) σχετίζεται με ένα αντικείμενο, το οποίο φυλάσσει μέσα του ένα κομμάτι της ψυχής του κτήτορα, το οποίο έχει διαχωριστεί από το σύνολό της εξαιτίας ενός φόνου. Ανατριχιαστική και παράλληλα γοητευτική η λεπτομέρεια αυτής της τελετής. Επιπροσθέτως, σχολιάζεται ότι ο Πεμπτουσιωτής συνήθως είναι ένα αντικείμενο με το οποίο ο δημιουργός του έχει ισχυρό συναισθηματικό δεσμό και χαρακτηρίζεται ως η σκοτεινότερη μορφή μαγείας...
Οι Πεμπτουσιωτές όμως υπάρχουν στην πραγματικότητα. Αν βγάλουμε το λογοτεχνικό στοιχείο της μαγείας και του φόνου, μπορούμε να βρούμε την έννοια αυτήν και στη ζωή μας. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που σε μια πολύ δύσκολη στιγμή τους γράφουν ένα γράμμα, αποτυπώνουν όλο το συναισθηματικό χάος που βιώνουν εκείνην τη στιγμή, το σφραγίζουν και το κρύβουν σ' ένα συρτάρι. Δε φανερώνουν την ύπαρξή του ποτέ σε κανέναν, ίσως και να μην το ξαναδιαβάσουν ποτέ οι ίδιοι, όμως έχουν πάντα στο μυαλό τους πως κάπου βρίσκεται κρυμμένο ένα κομμάτι του εαυτού τους, αποτυπωμένο στο χαρτί. Είναι αφάνταστα ανακουφιστική αυτή η ενέργεια.
Πολλά άλλα αντικείμενα μπορούν να γίνουν Πεμπτουσιωτές. Βασική προϋπόθεση είναι να έχει επενδύσει συναισθηματικά ο δημιουργός σε αυτά και να είναι αποτελέσματα σκληρής δουλειάς ή μεγάλων ονείρων και φιλοδοξιών. Έτσι, Πεμπτουσιωτής μπορεί να είναι για κάποιον ένα σπίτι που έχτισε ο ίδιος για τα παιδιά του, για άλλον ένα βιβλίο που του πήρε χρόνια να ολοκληρώσει, μια επιχείρηση που χρειάστηκε τεράστια προσπάθεια, χρόνο και χρήμα και αρκετά άλλα παρόμοια παραδείγματα.
Πεμπτουσιωτής, έπειτα, μπορεί να γίνει κι ένα ζωντανό πλάσμα. Λόγου χάρη, ένας άνθρωπος στον οποίον έχουμε επενδύσει συναισθηματικά σε πολύ μεγάλο βαθμό, ο οποίος έχει πάρει ένα κομμάτι του εαυτού μας για πάντα και το κουβαλάει μαζί του, ηθελημένα ή όχι. Επίσης, ένα κατοικίδιο, το οποίο μπορεί να ανήκε σ' έναν δικό μας άνθρωπο που χάσαμε και πλέον το φροντίζουμε διότι νιώθουμε πως έχουμε εκείνον κοντά μας.
Τέλος, υπάρχει μια περίπτωση Πεμπτουσιωτή που έχει να κάνει με τις νέες τεχνολογίες: είχα διαβάσει πως σε κάποιες κηδείες το σώμα του νεκρού τοποθετείται σε μια εύκολα διαλυτή κάψουλα μέσα στο χώμα και πάνω της φυτεύεται ένας σπόρος. Ο σπόρος αυτός, καθώς μεγαλώνει, βγάζει ρίζες και απορροφάει τις θρεπτικές ουσίες από το σώμα και, κατά κάποιον τρόπο, είναι η μετενσάρκωση του νεκρού. Οπότε οι συγγενείς φροντίζουν έναν ζωντανό οργανισμό, το δέντρο, αντί να φροντίζουν ένα μνήμα φτιαγμένο από μάρμαρο. Είναι συναισθηματικά πληρέστερο και πιο οικολογικό.
Συμπερασματικά, μπορώ να πω πως η Πεμπτουσία, η κεντρική ουσία στη ζωή κάποιου, μπορεί να έχει διάφορες μορφές και να μετουσιωθεί σε αντικείμενα ή ζωντανούς οργανισμούς. Η συναισθηματική επένδυση μπορεί να γίνει τόσο μοναδική και περίπλοκη όσο και η ίδια η ψυχή του ανθρώπου. Ένας Πεμπτουσιωτής μπορεί να διώξει την κατάθλιψη, να διατηρήσει την πνευματική ισορροπία, να δώσει νόημα στη ζωή κάποιου ή να γίνει μια πηγή δύναμης κρυμμένη εφ' όρου ζωής. Επίσης, υπόσχεται αιώνια ζωή, απ' την άποψη πως το αντικείμενο αυτό ή ο ζωντανός οργανισμός και η ανάμνησή του θα επιβιώσουν και μετά το πέρας της ζωής μας. Οπότε ας ακολουθήσουμε το ευγενικό παράδειγμα του μοχθηρού λόρδου και ας δημιουργήσουμε τους Πεμπτουσιωτές μας για το δικό μας καλό κι όχι για να βλάψουμε τους άλλους!
Εκτενής λόγος για το θέμα γίνεται στο 6ο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ (οπότε ακολουθούν spoilers!). Αρχικά, γίνεται μια επουσιώδης αναφορά σ' ένα βιβλίο της Ερμιόνης που ονομάζεται "Πεμπτουσία, μια Αναζήτηση" και αφορά πιθανώς την αναζήτηση αυτής ακριβώς της αυτοεκπλήρωσης μέσω ενός σημαντικού παράγοντα. Αυτός ο ισχυρισμός βέβαια δεν επιβεβαιώνεται πουθενά στο βιβλίο και δε γίνεται ξανά αναφορά σε αυτό.
Το φαινόμενο της Πεμπτουσίας γίνεται εξαιρετικά σημαντικό για την πλοκή όταν ο Χάρι μαθαίνει πως ο σκοτεινός μάγος Βόλντεμορτ, ο ορκισμένος εχθρός του, έχει δημιουργήσει πολλούς Πεμπτουσιωτές. Η λέξη αυτή (Horcrux στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο) σχετίζεται με ένα αντικείμενο, το οποίο φυλάσσει μέσα του ένα κομμάτι της ψυχής του κτήτορα, το οποίο έχει διαχωριστεί από το σύνολό της εξαιτίας ενός φόνου. Ανατριχιαστική και παράλληλα γοητευτική η λεπτομέρεια αυτής της τελετής. Επιπροσθέτως, σχολιάζεται ότι ο Πεμπτουσιωτής συνήθως είναι ένα αντικείμενο με το οποίο ο δημιουργός του έχει ισχυρό συναισθηματικό δεσμό και χαρακτηρίζεται ως η σκοτεινότερη μορφή μαγείας...
Οι Πεμπτουσιωτές όμως υπάρχουν στην πραγματικότητα. Αν βγάλουμε το λογοτεχνικό στοιχείο της μαγείας και του φόνου, μπορούμε να βρούμε την έννοια αυτήν και στη ζωή μας. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που σε μια πολύ δύσκολη στιγμή τους γράφουν ένα γράμμα, αποτυπώνουν όλο το συναισθηματικό χάος που βιώνουν εκείνην τη στιγμή, το σφραγίζουν και το κρύβουν σ' ένα συρτάρι. Δε φανερώνουν την ύπαρξή του ποτέ σε κανέναν, ίσως και να μην το ξαναδιαβάσουν ποτέ οι ίδιοι, όμως έχουν πάντα στο μυαλό τους πως κάπου βρίσκεται κρυμμένο ένα κομμάτι του εαυτού τους, αποτυπωμένο στο χαρτί. Είναι αφάνταστα ανακουφιστική αυτή η ενέργεια.
Πολλά άλλα αντικείμενα μπορούν να γίνουν Πεμπτουσιωτές. Βασική προϋπόθεση είναι να έχει επενδύσει συναισθηματικά ο δημιουργός σε αυτά και να είναι αποτελέσματα σκληρής δουλειάς ή μεγάλων ονείρων και φιλοδοξιών. Έτσι, Πεμπτουσιωτής μπορεί να είναι για κάποιον ένα σπίτι που έχτισε ο ίδιος για τα παιδιά του, για άλλον ένα βιβλίο που του πήρε χρόνια να ολοκληρώσει, μια επιχείρηση που χρειάστηκε τεράστια προσπάθεια, χρόνο και χρήμα και αρκετά άλλα παρόμοια παραδείγματα.
Πεμπτουσιωτής, έπειτα, μπορεί να γίνει κι ένα ζωντανό πλάσμα. Λόγου χάρη, ένας άνθρωπος στον οποίον έχουμε επενδύσει συναισθηματικά σε πολύ μεγάλο βαθμό, ο οποίος έχει πάρει ένα κομμάτι του εαυτού μας για πάντα και το κουβαλάει μαζί του, ηθελημένα ή όχι. Επίσης, ένα κατοικίδιο, το οποίο μπορεί να ανήκε σ' έναν δικό μας άνθρωπο που χάσαμε και πλέον το φροντίζουμε διότι νιώθουμε πως έχουμε εκείνον κοντά μας.
Τέλος, υπάρχει μια περίπτωση Πεμπτουσιωτή που έχει να κάνει με τις νέες τεχνολογίες: είχα διαβάσει πως σε κάποιες κηδείες το σώμα του νεκρού τοποθετείται σε μια εύκολα διαλυτή κάψουλα μέσα στο χώμα και πάνω της φυτεύεται ένας σπόρος. Ο σπόρος αυτός, καθώς μεγαλώνει, βγάζει ρίζες και απορροφάει τις θρεπτικές ουσίες από το σώμα και, κατά κάποιον τρόπο, είναι η μετενσάρκωση του νεκρού. Οπότε οι συγγενείς φροντίζουν έναν ζωντανό οργανισμό, το δέντρο, αντί να φροντίζουν ένα μνήμα φτιαγμένο από μάρμαρο. Είναι συναισθηματικά πληρέστερο και πιο οικολογικό.
Συμπερασματικά, μπορώ να πω πως η Πεμπτουσία, η κεντρική ουσία στη ζωή κάποιου, μπορεί να έχει διάφορες μορφές και να μετουσιωθεί σε αντικείμενα ή ζωντανούς οργανισμούς. Η συναισθηματική επένδυση μπορεί να γίνει τόσο μοναδική και περίπλοκη όσο και η ίδια η ψυχή του ανθρώπου. Ένας Πεμπτουσιωτής μπορεί να διώξει την κατάθλιψη, να διατηρήσει την πνευματική ισορροπία, να δώσει νόημα στη ζωή κάποιου ή να γίνει μια πηγή δύναμης κρυμμένη εφ' όρου ζωής. Επίσης, υπόσχεται αιώνια ζωή, απ' την άποψη πως το αντικείμενο αυτό ή ο ζωντανός οργανισμός και η ανάμνησή του θα επιβιώσουν και μετά το πέρας της ζωής μας. Οπότε ας ακολουθήσουμε το ευγενικό παράδειγμα του μοχθηρού λόρδου και ας δημιουργήσουμε τους Πεμπτουσιωτές μας για το δικό μας καλό κι όχι για να βλάψουμε τους άλλους!
 |
| Την εικόνα αλίευσα από το πολύ ωραίο site http://www.thedailyowl.gr |