Με μεγάλη μου χαρά θα κάνω αυτό που καιρό σχεδίαζα και την σκέψη μου τριβέλιζε: να ασχοληθώ με τον μακράν αγαπημένο μου μυθολογικό ήρωα, τον Βελλεροφόντη. Και δεν είναι μόνο η ιστορία του αυτή καθεαυτή που μου αρέσει αλλά και το επιμύθιο αυτής, ρεαλιστικό και καθημερινό. Η ίδια του η ζωή στα μάτια μου φαίνεται σαν το ταξίδι κάθε ανθρώπου που γνωρίζει επιτυχίες, γκρεμοτσακίσματα και μια τον ανεβάζει η αρετή του, την επόμενη καταβαραθρώνεται από εξωτερικούς παράγοντες ή από την ίδια του την αλαζονεία. Ας μπω στο θέμα όμως.
Ο Βελλεροφόντης καταγόταν από τον βασιλικό οίκο της Κορίνθου και φημιζόταν πως στις φλέβες του έρεε το θεϊκό αίμα του Ποσειδώνα (εξάλλου ποιος κοινός θνητός γινόταν ήρωας τότε; Ακόμα κι αυτό μέσον θέλει). Γιος του Γλαύκου κι εγγονός του πανούργου Σίσυφου, μητέρα του η Ευρυνόμη, κόρη του βασιλιά των Μεγάρων Νίσου. Η παιδική του ηλικία σημαδεύτηκε από μια τραγωδία: σκότωσε, καταλάθος απ΄ ό,τι λέγεται, έναν παιδικό του φίλο, τον Βέλλερο (εξού και το όνομα) ή κατ' άλλους τον τύραννο της Κορίνθου. Φυσικά εκδιώχτηκε και βρήκε καταφύγιο στον βασιλιά της Τίρυνθας Προίτο, ο οποίος τον εξάγνισε από το αμάρτημά του και τον κράτησε μαζί του στο παλάτι. Μα φυσικά όταν όλα παίρνουν τον δρόμο τους κάτι σύντομα στραβώνει...
Το κακό συναπάντημα για τον ήρωα είχε το πρόσωπο της Σθενέβοιας, γυναίκας του Προίτου, η οποία ένιωσε σφοδρό έρωτα γι' αυτόν και τον πίεσε να της δοθεί. Εκείνος δεν δέχτηκε και (γνωστό από τότε το κόλπο) εκείνη είπε ψέμματα στον άντρα της ότι ο Βελλεροφόντης επιχείρησε να την βιάσει. Οργισμένος ο Προίτος τον έστειλε στην μακρινή Λυκία στον πεθερό του Ιοβάτη δήθεν ως αγγελιοφόρο επιστολής, με σύσταση να δολοφονηθεί ο κάτοχος του γράμματος. Ο Ιοβάτης, από δειλία ή πιθανότερο από μια αρχαία παράδοση που του απαγόρευε να σκοτώσει φιλοξενούμενο που φάγανε μαζί στο ίδιο τραπέζι, αποφάσισε να εκτελέσει έμμεσα την διαταγή του Προίτου. Τον έστειλε λοιπόν να αντιμετωπίσει την Χίμαιρα, ένα υβριδικό θηρίο με κεφάλι λέοντα, σώμα αίγας και ουρά φιδιού, το οποίο αφάνιζε τα πάντα στο πέρασμά του....
Εδώ θα κάνω μια παρένθεση και θα παρεμβάλλω μια ιδιαίτερη συνάντηση του ήρωα. Στα εφηβικά του χρόνια οι περιπλανήσεις του τον έφεραν στην λίμνη Πειρήνη, όπου βρήκε μπροστά του τον Πήγασο, ιερό φτερωτό άλογο γεννημένο από το αίμα της Μέδουσας στα πέρατα του κόσμου στις πηγές του Ωκεανού. Φημολογείται πως ήταν ο πρώτος και μοναδικός θνητός που το εξημέρωσε, μάλλον με την βοήθεια της Αθηνάς ή του Ποσειδώνα και το έκανε τον πολύτιμό του σύντροφο.
Με τον φτερωτό Πήγασο στο πλευρό του λοιπόν σκότωσε με ένα δολοφονικό χτύπημα την Χίμαιρα. Ο Ιοβάτης τότε του ανέθεσε να αντιμετωπίσει τους Σολύμους, πολεμοχαρή λαό εχθρικά διακείμενο προς τον λαό του. Ο ήρωας τους κατατρόπωσε. Σαν τελευταία αποστολή έπειτα του ανατέθηκε να επιτεθεί στις αιμοσταγείς Αμαζόνες και το έκανε κι αυτό με επιτυχία. Ο απελπισμένος πλην εκστασιαμένος βασιλιάς ανέθεσε τότε στους πιο διαλεχτούς ανθρώπους του να του στήσουν ενέδρα στην επιστροφή αλλά τους ισοπέδωσε έναν προς έναν. Τελικά ο Ιοβάτης παραδέχτηκε την ήττα του και του έδειξε το γράμμα του Προίτου. Του έδωσε για σύζυγο την κόρη του Φιλονόη, η οποία του χάρισε 2 γιους, τον Ίσανδρο και τον Ιππόλοχο και μια κόρη, την Λαοδάμεια. Επίσης τον όρισε διάδοχό του στο θρόνο. Κι εκεί που όλα όδευαν ονειρικά καλά για τον ήρωά μας το κακό δεν άργησε να έρθει...
Φαίνεται πως οι θεοί ζήλεψαν την ευτυχία του και του πήραν μέσω αρρώστιας την γυναίκα και τα παιδιά του. Αυτός, τρελαμένος από τον πόνο μα και περήφανος για τις δυνάμεις του, ανέβηκε στον Πήγασο και, εκτοξεύοντας ύβρεις και κατάρες προς τους Ολύμπιους θεούς, επιτέθηκε στον Όλυμπο. Ο Δίας, εξοργισμένος με την αλαζονεία του, του έριξε κεραυνό και του πήρε τον Πήγασο. Ο Βελλεροφόντης τυφλώθηκε και έπεσε στα αχανή πεδία της Σιωπής όπου περιπλανιόταν για χρόνια χωρίς σωτηρία (για το τόλμημα και το τέλος του βέβαια υπάρχουν ποικίλες εκδοχές αλλά ανέφερα αυτήν που προσωπικά προτιμώ).
Τι μας διδάσκει αυτή η ιστορία λοιπόν; Κυριολεκτικά αναφέρεται σε έναν ημίθεο (;) από βασιλική γενιά που, έχοντας ζήσει σκληρές καταστάσεις, πολέμησε για την επιβίωσή του, απέδειξε την αξία του σε όσους σκόπευαν να τον βλάψουν αλλά τελικά έκανε την υπέρβαση του ορίου των θνητών προκαλώντας τους θεούς. Μεταφορικά όμως μπορούμε να δούμε, όπως έγραψα πριν, μια αναλογία ανάμεσα σ' αυτόν και στην ζωή μας, με όλες τις χαρές, τις συμφορές και τους πειρασμούς της...
Το παιδικό του ατόπημα είναι μεν βαρύτερο από αυτά των άλλων παιδιών αλλά σηματοδοτεί αυτά τα επιπόλαια λάθη που πληρώνουμε με τον χρόνο. Ο εξαγνισμός προφανώς την στιγμιαία λύτρωση από αυτά. Στο πέρας της εφηβικής ηλικίας, όταν ανοίγουν οι πόρτες της ενηλικίωσης, η Σθενέβοια προσωποποιεί τον πειρασμό, απαγορευμένο και απροσμέτρητα λαχταριστό ταυτόχρονα. Πιστεύω πως η αποστολή του στον Ιοβάτη είναι τα κρίματα που δίκαια ή άδικα (προερχόμενα από την κακία του κόσμου) πληρώνουμε. Κι ο Βελλεροφόντης απέδειξε πως ήταν ικανός να αντιμετωπίσει τις αντιξοότητες που βρέθηκαν μπροστά του, παράδειγμα προς μίμηση για όσους είναι έτοιμοι να παραιτηθούν με την πρώτη δυσκολία...
Ο Πήγασος ύστερα είναι ίσως ο σημαντικότερος συμβολισμός της ιστορίας. Μπορεί να υποδηλώνει την δύναμη του ανθρώπου, την εσωτερική του ενέργεια, την ελπίδα, την αισιοδοξία, τα μυστικά χαρίσματα ή και όλα μαζί: τις αρετές αυτές που "δίνουν φτερά" στον άνθρωπο. Με τη βοήθειά τους ξεπέρασε τα εμπόδια και τους εχθρούς που αντάμωσε στο βαθύσκιωτο και ομιχλώδες μονοπάτι της ζωής του, προσωποποιημένα από τον Ιοβάτη, τους Σολύμους, τις Αμαζόνες, τους επίδοξους δολοφόνους του και την Χίμαιρα (έναν επίσης έντονο συμβολισμό, αυτόν του πολυπρόσωπου και αέναα μεταμορφούμενου κινδύνου).
Και για να κλείσω την θεωρία μου περί συμβολισμού καταλήγω στο τέλος του ήρωα. Είτε αυτό προέρχεται από αγνή ματαιοδοξία και αλαζονεία είτε από επιθυμία για εκδίκηση εξαιτίας της απώλειας των αγαπημένων του προσώπων, ένα γίνεται φανερό: υπερτίμησε τις δυνάμεις του και έκανε αυτό που απαγορεύεται σε όλους τους θνητούς... Επιχείρησε να ξεπεράσει τα επιτρεπτά όρια και να αποκτήσει τη θέωση άμεσα επιτιθέμενος στον Όλυμπο. Χρειάζεται να περιγράψω κάτι ανάλογο με την ζωή μας; Ο καθένας πιστεύω ήδη έχει βρει τις περιπτώσεις στον εαυτό του που, καβαλώντας τον "Πήγασο", παραβίασε τα θεμιτά όρια. Και το επόμενο βήμα, η απώλεια του φτερωτού συντρόφου και ο κατακρημνισμός...
Πόσες φορές δεν αναρωτήθηκα γιατί ο αγαπημένος μου ήρωας να έχει τέτοιο τέλος; Κι όμως είναι ταιριαστό μάλλον, αν θεωρήσουμε ότι έχει διδακτικό και παραινετικό χαρακτήρα ο μύθος... Ως συμπέρασμα λοιπόν θα πω: μη φοβηθείτε ούτε τα φρικτά ουρλιαχτά της Χίμαιρας ούτε την βγαλμένη από την κόλαση ανάσα της. Εμπιστευτείτε τον Πήγασο και εσάς και σκοτώστε το θηρίο. Και μετά, εκεί που το άλογο χλιμιντρίζει και ψάχνει αδημονώντας την ελευθερία και τον καλπασμό σε απαγορευμένα καταπράσινα λιβάδια περάστε του χαλινάρι, αν θέλετε να τον έχετε πάντα δικό σας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου