Ειλικρινείς Ευχές

   Είμαστε περήφανοι που είμαστε άνθρωποι. Το είδος που εξελίσσεται, που ξεπερνάει τα δεδομένα, τα ήδη υπάρχοντα, το είδος που ατενίζει το μέλλον. Το ότι στην συνομοταξία μας υπήρξε και υπάρχει μια μειοψηφία λαμπρών μυαλών μας κάνει και νιώθουμε ξεχωριστοί. Περήφανοι ίσως. Περήφανοι για κάτι που είναι άλλοι, όχι εμείς. Εμείς απλώς περιμένουμε να μας έρθουν τα πάντα δεδομένα, δουλεμένες σκέψεις από άλλους, ώστε να μην χρειαστεί να αλλάξουμε. Όταν έρθει η αλλαγή, θα έρθει με το ζόρι και θα την αποδεχτούμε μόνο διότι δεν θα έχουμε άλλη επιλογή. Και μετά θα νιώσουμε εκ νέου περήφανοι που είμαστε άνθρωποι.
   Ένας μηχανισμός που έχει το πλήθος των ανθρώπων (και φυσικά μας εξομοιώνει με τα υπόλοιπα ζωντανά) είναι πως ακολουθεί τις αποφάσεις της αγέλης. Τις περισσότερες φορές αυτό γίνεται χωρίς σκέψη. "Αφού το κάνουν κι οι άλλοι, σωστό θα είναι", "Πάντα έτσι το κάναμε", "Έθιμα είναι αυτά", "Έτσι επιτάσσει η παράδοση" κι άλλα τέτοια όμορφα. Δικαιολογίες για να μην σκεφτόμαστε. Για να μην αλλάζουμε. Για να μένουμε πεισματικά ίδιοι σ' έναν κόσμο αεικίνητο.
   Αυτό το άρθρο θ' ασχοληθεί με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα της παράδοσης: τις ευχές. Έχετε σκεφτεί πότε ακριβώς ευχόμαστε κάτι καλό; Κάθισα και μέτρησα και δεν μου άρεσε καθόλου το αποτέλεσμα. Ευχόμαστε σε κάποιον να ζήσει πολλά χρόνια (αποκλειστικά και μόνο, φοβάμαι να πω) όταν το επιτάσσει η παράδοση. Στις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές, στις εθνικές επετείους, στα γενέθλια και στις ονομαστικές γιορτές. Αυτά. Αυτές οι μέρες χαρακτηρίζονται "ιερές" (λες και διαφέρουν απ' τις υπόλοιπες) και οι υπόλοιπες όχι ιερές. Στις ιερές μέρες λοιπόν ευχόμαστε. Ευχόμαστε διότι έτσι πρέπει, έτσι λέει το έθιμο, έτσι κάναμε πάντα...
   Πόσο ειλικρινής όμως είναι μια τέτοια ευχή; Εδώ θα κάνω μια εικασία. Πιστεύω πως η αρχική έννοια της ευχής, από τα αρχαιότατα χρόνια, είναι να εκφράσουμε μια προσδοκία μεγαλόφωνα και να μεταφέρουμε θετική ενέργεια στο άτομο που δέχεται την ευχή. Ακριβώς το αντίθετο είναι η κατάρα, όπου κάποιος προσπαθεί να μεταφέρει αρνητική ενέργεια. Ενώ όμως κατάρες ρίχνονται καθημερινά και χωρίς πολύ δισταγμό, οι ευχές περιορίζονται σε συγκεκριμένες μέρες. Και μάλιστα δίνονται συνήθως χωρίς την θετική ενέργεια που αναμένεται. Απλά μουρμουρίζουμε (ή πληκτρολογούμε) τα λόγια για να φύγουμε από την υποχρέωση. Κι έτσι τελειώνει το έθιμο κι όλοι είμαστε ευτυχισμένοι!
   Κατά την γνώμη μου δεν υπάρχει "ιερή μέρα". Όλες οι μέρες είναι ίδιες. Μάλιστα θα χαρώ αν ακούσω κάποιον καλό λόγο μια τυχαία μέρα, διότι θα νιώσω ξεχωριστός από κάποιον άνθρωπο χωρίς να υπάρχει κάποιο έθιμο που να τον διατάζει να μου μουρμουρίσει κάποια τυπικά λόγια. Επίσης, δεν θα χαρώ περισσότερο αν ξεπορτίσω στα γενέθλιά μου ή στην ονομαστική μου γιορτή με φίλους. Θα είναι το ίδιο ευχάριστη συγκυρία με μια ωραία έξοδο οποιαδήποτε άλλη μέρα. Υποπτεύομαι πως κάποια παλιότερα χρόνια, όταν οι Έλληνες ζούσαν στην ανέχεια, όντως είχε νόημα αυτή η έξοδος ή η μάζωξη σε συγκεκριμένες μέρες, μιας και τις υπόλοιπες μέρες δεν υπήρχε η πολυτέλεια του πλουσιοπάροχου γεύματος ή της ξεγνοιασιάς. Ήταν ένα διάλειμμα από μια δύσκολη καθημερινότητα. Τώρα πια όμως;