Μην βρίζεις "μέρες που είναι". Μην σκέφτεσαι κακά πράγματα "μέρες που είναι". Αυτή η έκφραση είναι τόσο συνηθισμένη πλέον που την ακούω παντού μέρες Χριστουγέννων, Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο κυρίως (αλλά όχι μόνο). Είναι γιορτινές μέρες κι όλες οι αμαρτίες μας καλό θα ήταν να πάρουν ένα ρεπό. Θα τις χρησιμοποιήσουμε ξανά όταν οι μέρες πάψουν να είναι ιερές και οι αμαρτίες μας είναι και πάλι προβλεπόμενες...
Τι νοοτροπία κι αυτή! Και δυστυχώς βλέπω πως, όχι μόνο δεν περιορίζεται σε άτομα "παλιάς κοπής", αλλά ξεστομίζεται συχνότατα κι από νέους, "προοδευτικούς" ανθρώπους. Τέλος πάντων, ας είναι. Το θέμα δεν είναι ποιοι επηρεάζονται από το κλίμα των "άγιων ημερών" αλλά τι κρύβεται πίσω από τη νοοτροπία.
Το πρώτο που κατακρίνω σε αυτούς τους "παραδοσιακούς" και "θεοσεβούμενους" τύπους είναι η έλλειψη λογικής. Με ποιο κριτήριο κάποιες μέρες θεωρούνται ιερές; Βάσει κοινωνικών και θρησκευτικών συμβάσεων φυσικά. Δεκτό, διότι κάθε θρησκεία έχει ορόσημα, τοπικά και χρονικά. Εφόσον πιστεύεις, πιθανώς δικαιούσαι να αισθάνεσαι κάπως διαφορετικά τέτοιες μέρες. Παρόλα αυτά, κάνοντας αυτό το διαχωρισμό ουσιαστικά κρίνεις τις υπόλοιπες μέρες ως ανίερες. Όταν δε βρίζεις επειδή "είναι άγιες μέρες" σημαίνει ότι τις υπόλοιπες, που δεν υπάρχουν ηθικοί ενδοιασμοί, επιτρέπεται να βρίζεις. Δεν αμαρτάνεις το δεκαπενταύγουστο ακριβώς επειδή είναι δεκαπενταύγουστος κι όχι επειδή ο τρόπος ζωής σου υποβάλλει να μην αμαρτάνεις.
Το επόμενο που σκέφτομαι είναι τι ιδέα μπορεί να έχει μια τυχούσα ανώτερη ύπαρξη, η οποία παρακολουθεί τη συμπεριφορά των πιστών της. Όταν βλέπει ότι το δόγμα της ακολουθείται τις ιερές μέρες ευφραίνεται αλλά μόλις περάσει το κλίμα, όπου τα πάντα επιτρέπονται, κάνει τα στραβά μάτια; Τι είδους θεός θα έκανε έναν τέτοιο διαχωρισμό; Οπότε είτε κάποιος υποτιμάει τη νοημοσύνη αυτού στο οποίο πιστεύει είτε η θεϊκή αυτή υπόσταση αυτοαναιρείται. Διότι ένα δόγμα που ακολουθείται περιστασιακά κι όχι καθολικά είναι για γέλια. Η δικαιολογία των περισσότερων είναι πως ακολουθούν τις τυπικότητες των ημερών λόγω παράδοσης. Ακόμα δεν καταλαβαίνω: δηλαδή κάνουν κάτι το οποίο δεν πιστεύουν οι ίδιοι, απλώς επειδή υπαγορεύτηκε από ανθρώπους χρόνια ή και αιώνες πριν;
Παρόλα αυτά, εγώ ο αμαρτωλός, ή οποιοσδήποτε δεν επηρεάζεται από το κλίμα οποιωνδήποτε ημερών, έχουμε το ελεύθερο να ζούμε χωρίς ανωτέρω επιταγές. Όχι, δε θα δώσω χρήματα σε ζητιάνο επειδή είναι δεκαπενταύγουστος: είναι πράξη του φαίνεσθαι, πράξη υπαγορευμένη από αλλού και δε δείχνει καλοψυχία. Το να δώσεις χρήματα απλά επειδή το θέλεις, χωρίς να κοιτάξεις το ημερολόγιό σου, ε ναι, αυτό είναι δείγμα ηθικού ανθρώπου. Έπειτα, το να διαλέγεις να απέχεις από κάποια αμαρτία λόγω ημερών είναι παράλογο. Ή θεωρείς καθολικά μια πράξη κολάσιμη και δεν την κάνεις ή την έχεις "αποποινικοποιήσει" σύμφωνα με την προσωπική σου ηθική (είτε αυτό είναι ορθό είτε όχι). Όταν απέχεις προσωρινά αλλά ξέρεις ότι θα επιστρέψεις στην τάδε αμαρτία μεθαύριο, τότε δείχνεις στην καλύτερη περίπτωση αδύναμος χαρακτήρας και χειραγωγούμενος, και στη χειρότερη άνθρωπος χωρίς αρχές, κριτική σκέψη και επίπεδο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: όσο άσχημη είναι η εξύβριση των θείων τον δεκαπενταύγουστο, άλλο τόσο είναι και όλο τον υπόλοιπο χρόνο!
Τι νοοτροπία κι αυτή! Και δυστυχώς βλέπω πως, όχι μόνο δεν περιορίζεται σε άτομα "παλιάς κοπής", αλλά ξεστομίζεται συχνότατα κι από νέους, "προοδευτικούς" ανθρώπους. Τέλος πάντων, ας είναι. Το θέμα δεν είναι ποιοι επηρεάζονται από το κλίμα των "άγιων ημερών" αλλά τι κρύβεται πίσω από τη νοοτροπία.
Το πρώτο που κατακρίνω σε αυτούς τους "παραδοσιακούς" και "θεοσεβούμενους" τύπους είναι η έλλειψη λογικής. Με ποιο κριτήριο κάποιες μέρες θεωρούνται ιερές; Βάσει κοινωνικών και θρησκευτικών συμβάσεων φυσικά. Δεκτό, διότι κάθε θρησκεία έχει ορόσημα, τοπικά και χρονικά. Εφόσον πιστεύεις, πιθανώς δικαιούσαι να αισθάνεσαι κάπως διαφορετικά τέτοιες μέρες. Παρόλα αυτά, κάνοντας αυτό το διαχωρισμό ουσιαστικά κρίνεις τις υπόλοιπες μέρες ως ανίερες. Όταν δε βρίζεις επειδή "είναι άγιες μέρες" σημαίνει ότι τις υπόλοιπες, που δεν υπάρχουν ηθικοί ενδοιασμοί, επιτρέπεται να βρίζεις. Δεν αμαρτάνεις το δεκαπενταύγουστο ακριβώς επειδή είναι δεκαπενταύγουστος κι όχι επειδή ο τρόπος ζωής σου υποβάλλει να μην αμαρτάνεις.
Το επόμενο που σκέφτομαι είναι τι ιδέα μπορεί να έχει μια τυχούσα ανώτερη ύπαρξη, η οποία παρακολουθεί τη συμπεριφορά των πιστών της. Όταν βλέπει ότι το δόγμα της ακολουθείται τις ιερές μέρες ευφραίνεται αλλά μόλις περάσει το κλίμα, όπου τα πάντα επιτρέπονται, κάνει τα στραβά μάτια; Τι είδους θεός θα έκανε έναν τέτοιο διαχωρισμό; Οπότε είτε κάποιος υποτιμάει τη νοημοσύνη αυτού στο οποίο πιστεύει είτε η θεϊκή αυτή υπόσταση αυτοαναιρείται. Διότι ένα δόγμα που ακολουθείται περιστασιακά κι όχι καθολικά είναι για γέλια. Η δικαιολογία των περισσότερων είναι πως ακολουθούν τις τυπικότητες των ημερών λόγω παράδοσης. Ακόμα δεν καταλαβαίνω: δηλαδή κάνουν κάτι το οποίο δεν πιστεύουν οι ίδιοι, απλώς επειδή υπαγορεύτηκε από ανθρώπους χρόνια ή και αιώνες πριν;
Παρόλα αυτά, εγώ ο αμαρτωλός, ή οποιοσδήποτε δεν επηρεάζεται από το κλίμα οποιωνδήποτε ημερών, έχουμε το ελεύθερο να ζούμε χωρίς ανωτέρω επιταγές. Όχι, δε θα δώσω χρήματα σε ζητιάνο επειδή είναι δεκαπενταύγουστος: είναι πράξη του φαίνεσθαι, πράξη υπαγορευμένη από αλλού και δε δείχνει καλοψυχία. Το να δώσεις χρήματα απλά επειδή το θέλεις, χωρίς να κοιτάξεις το ημερολόγιό σου, ε ναι, αυτό είναι δείγμα ηθικού ανθρώπου. Έπειτα, το να διαλέγεις να απέχεις από κάποια αμαρτία λόγω ημερών είναι παράλογο. Ή θεωρείς καθολικά μια πράξη κολάσιμη και δεν την κάνεις ή την έχεις "αποποινικοποιήσει" σύμφωνα με την προσωπική σου ηθική (είτε αυτό είναι ορθό είτε όχι). Όταν απέχεις προσωρινά αλλά ξέρεις ότι θα επιστρέψεις στην τάδε αμαρτία μεθαύριο, τότε δείχνεις στην καλύτερη περίπτωση αδύναμος χαρακτήρας και χειραγωγούμενος, και στη χειρότερη άνθρωπος χωρίς αρχές, κριτική σκέψη και επίπεδο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: όσο άσχημη είναι η εξύβριση των θείων τον δεκαπενταύγουστο, άλλο τόσο είναι και όλο τον υπόλοιπο χρόνο!
