Δημιουργία και Αθανασία

   Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που κάνει την γονεϊκή αγάπη τόσο δυνατή. Για ποιο λόγο ένας ή δυο άνθρωποι, οι οποίοι μέχρι κάποια στιγμή έβαζαν τον εαυτό τους ως προτεραιότητα, ξαφνικά τεκνοποιούν και το κέντρο βάρους της προσοχής μετατίθεται στο παιδί. Δεν είναι αυτονόητο. Δηλαδή μπορεί η φύση να μας έχει προικίσει με μητρικό/πατρικό ένστικτο αλλά μου φαίνεται ιδιαίτερα περίεργο το να εξαφανίζεται ο εγωκεντρισμός (με την καλή έννοια) από τη μια στιγμή στην άλλη. Έτσι έκανα μια υπόθεση: υπάρχει η περίπτωση να δημιουργείται μαζί με ένα παιδί κι ένας προσωπικός, "εγωιστικός" λόγος που μας ωθεί να κάνουμε τα πάντα γι' αυτό.

   Για να μην παρεξηγηθώ, οφείλω να αναφέρω πως δεν εννοώ κάτι κακό με τη λέξη εγωισμός. Ούτε εννοώ πως ο γονέας κάνει παιδιά για να θρέψει τον εγωισμό του ή για ωφελιμιστικούς λόγους μόνον. Ο εγωισμός όμως είναι μια έννοια που έχει παρεξηγηθεί αλλά ουσιαστικά σημαίνει, με απλά λόγια, την αγάπη για τον εαυτό μας, τη φροντίδα που του δείχνουμε και τις αποφάσεις που παίρνουμε προς όφελος του εαυτού μας. Όσον αφορά την τεκνοποίηση, ο εγωισμός έγκειται στο ότι το παιδί είναι ένας τρόπος να ζήσει ο γονέας μέσω αυτού ό,τι δεν έζησε ο ίδιος. Δηλαδή ένας άνθρωπος που δεν σπούδασε αλλά έχει περί πολλού τις σπουδές πασχίζει να στείλει το παιδί του στο πανεπιστήμιο. Νιώθει μια εκπλήρωση στόχων αν το παιδί του καταφέρει ό,τι δεν κατάφερε εκείνος. Ή ένας γονέας που τα παιδιά του ταξιδεύουν πολύ, πετυχαίνουν στη δουλειά τους, γίνονται ευρέως αποδεκτοί από την κοινωνία που ζούνε. κτλ. Είναι τόσα πολλά τα επιτεύγματα που μπορούν να κάνουν περήφανο έναν γονέα, ώστε κάποιος θα μπορούσε να νιώθει ένα νέο φούσκωμα περηφάνιας κάθε μέρα. Σίγουρα επειδή νοιάζεται για το παιδί του και το μέλλον του, μάλλον επειδή νιώθει να ζει κι ο ίδιος μέσα από το παιδί, ίσως επειδή το παιδί του υπόσχεται την αθανασία. 

   Κατά τη γνώμη μου σε αυτή την τελευταία σκέψη, η οποία έρχεται υποσυνείδητα, κρύβεται και ο εγωισμός πίσω από την δημιουργία οικογένειας. Ένας άνθρωπος που δεν κάνει οικογένεια κάποια μέρα πεθαίνει και ξεχνιέται, χάνεται. Ενώ εκείνος που έχει "κρατάει" την περιουσία του κι όλα τα κεκτημένα του μέσω των παιδιών του. Μένουν κάποιες φωτογραφίες του στο σπίτι, μαζί με πολλές αναμνήσεις. Ενώ έχει φύγει ακόμα συζητάνε για εκείνον. Κι αυτό είναι μια μεγάλη παρηγοριά. Να ξέρει κάποιος πως, αφού πεθάνει, θα υπάρχουν άνθρωποι που θα τον σκέφτονται, θα τον αναφέρουν,  θα χαρούν με τα αγαθά που τους πρόσφερε... Ναι, είναι εγωισμός αυτό. Ένα μέσον για να γίνει κάποιος αθάνατος, κατά μία έννοια. Ποιος όμως μπορεί να κατηγορήσει όποιον σκέφτεται έτσι;

   Όταν αναφέρομαι όμως στη δημιουργία, δεν εσωκλείω μόνο την τεκνοποίηση. Για μένα η δημιουργία είναι κάτι πολύ ευρύτερο, πολύ μεγαλύτερο από αυτό. Απλά η τεκνοποίηση είναι ένας τρόπος σχεδόν για τον καθένα να "κερδίσει" την αθανασία. Δε χρειάζεται να είναι ταλαντούχος, χαρισματικός ή πιο μπροστά από την εποχή του. Είναι ο πιο απλός τρόπος για να επεκτείνει κανείς τα στενά όρια της διάρκειας ζωής του. Όμως η δημιουργία μπορεί να αναφέρεται και σε άλλα, περισσότερο φιλόδοξα και πιο δύσκολα στην εφαρμογή, πράγματα. 

   Πρώτον, στις εφευρέσεις και ανακαλύψεις. Δεν έχουν κερδίσει την αθανασία μέσω της υστεροφημίας ονόματα όπως Νικολά Τέσλα, Άλμπερτ Άινσταιν, Βενιαμίν Φραγκλίνος, Χριστόφορος Κολόμβος, Φερδινάνδος Μαγγελάνος, Αρχιμήδης κτλ.; Και είμαι σίγουρος πως αν ήταν γνωστό το όνομα αυτού που ανακάλυψε τη φωτιά ή αυτού που εφεύρεσε τον τροχό, τότε θα ήταν οι δυο πιο διάσημοι άνθρωποι της Ιστορίας! Αλλά πόσοι άνθρωποι μπορούν να περηφανευτούν ότι θα έχουν κερδίσει την υστεροφημία μετά θάνατον; Πόσοι άνθρωποι θα γραφτούν στην Ιστορία; Από όσους είναι εν ζωή ένα απειροελάχιστο ποσοστό θα καταφέρει να μην ξεχαστεί μέσω των επιτευγμάτων του. Κι αυτό ισχύει σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Αναλογιστείτε μόνο πόσοι άνθρωποι που έζησαν πριν ή μετά τους προαναφερθέντες απλά ξεχάστηκαν. Αυτό και μόνο κάνει την υστεροφημία αξιοζήλευτη και τους καρπούς της δημιουργικότητας νοστιμότατους. 

   Δεύτερον, στα γραπτά κείμενα. Verba volant, scripta manent. Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν. Βέβαια αν θεωρήσουμε πως ο Όμηρος όντως τραγούδησε ή απήγγειλε τα Έπη του, τότε το παραπάνω ρητό καταρρέει. Αλλά δίχως αμφιβολία ένα γραπτό κάνει κάποιον αθάνατο. Για τους μελετητές της επιγραφικής αυτό είναι αυτονόητο. Υπάρχουν δηλαδή άνθρωποι που "έγιναν αθάνατοι" απλά και μόνο σκαλίζοντας το όνομά τους στην κούπα που έπιναν κρασί! Φανταστείτε τώρα τι απήχηση έχει ένα γραπτό που έχει κάνει τον γύρο του κόσμου κι έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχει κερδίσει την διαφορετικότητα, τον τόπο και τον χρόνο, τρεις καθοριστικούς παράγοντες για την αποδοχή και την αναγνωρισιμότητα. Ποιος ξεχνάει τον Αισχύλο, τον Ευριπίδη, τον Σοφοκλή, τον Πλάτωνα, τον Θερβάντες, τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και πόσους ακόμα πασίγνωστους παραγωγούς γραπτού λόγου; Πόσο γνωστοί θα μείνουν οι συγγραφείς της γενιάς μας, όπως George Martin, Joanne Rowling κτλ.; Αν όντως υπάρχει η ανάγκη να παραμείνουμε αθάνατοι κι αν όντως αυτή ικανοποιείται από ένα παγκοσμίως γνωστό έργο, τότε αυτοί οι άνθρωποι προχώρησαν όσο κανείς στο δρόμο για την αθανασία. 

   Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι βέβαια να κερδίσει κάποιος την αθανασία, έστω και με τον αντίθετο τρόπο της δημιουργίας, την καταστροφή. Παραδείγματος χάρη, ο Αδόλφος Χίτλερ, ο Τζένγκις Χαν ή ο Μέγας Αλέξανδρος κέρδισαν την υστεροφημία (άρα και την αθανασία κατά μία έννοια) μέσω των κατακτήσεών τους και των πολέμων που διεξήγαγαν. Επίσης, ο Ηρόστρατος που, σύμφωνα με τον Στράβωνα, πυρπόλησε και κατέστρεψε τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο με σκοπό να απαθανατιστεί το όνομά του! Και είμαι σίγουρος πως, αν κάποιος είχε αναλάβει την ευθύνη για την τελική πυρπόληση της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, θα είχε κερδίσει μια θέση στην Ιστορία για το όνομά του...

   Επίσης, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό, κάποιος μπορεί να κερδίσει την αθανασία μέσω του θανάτου του! Τρανό παράδειγμα ο Λεωνίδας με τους τριακόσιους του. Αλλά κι άλλοι, μικρότεροι από εκείνον, κέρδισαν να μείνουν γνωστοί απλώς με το να χαράξουν τα προσωπικά στοιχεία τους σε μια πέτρα, κάτω από την οποία θάφτηκαν. Και πάλι οι επιγραφολόγοι, που γνωρίζουν τη μανία των αρχαίων Ελλήνων με την υστεροφημία και την δημιουργία επώνυμων ταφικών μνημείων, μπορούν να καταλάβουν την ανάγκη τους αυτή. Αλλά αυτό ισχύει και για οποιοδήποτε νεκροταφείο, εφόσον δεν είναι ομαδικό ή ανώνυμο. Ο καθένας μπορεί να κερδίσει "ένα κομμάτι αθανασίας" μέσω του τάφου του. Ένας άλλος τρόπος που κάποιος, απελπισμένα βέβαια, προσπαθεί να κερδίσει την αθανασία μέσω του θανάτου του είναι όποιος αυτοκτονεί. Μεγάλο παράδειγμα ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης, για την αυτοκτονία του οποίου τόσα γράφτηκαν κι ακόμα γράφονται. Οποιοσδήποτε αυτοκτονεί δίνει ο ίδιος ένα τέλος στη ζωή του αλλά, εφόσον έχει τα μέσα, εκφράζει με κάποιον τρόπο όσα ήθελε να πει, ώστε οι προθέσεις και οι λόγοι που τον οδήγησαν στην πράξη αυτή να μην χαθούν. Ακόμα και η ίδια η πράξη, λόγω της ακρότητάς της, μπορεί να του εξασφαλίσει μια αναγνωρισιμότητα...

   Τελικά όλα έχουν το σκοπό τους. Παλιά αναρωτιόμουν ποια είναι η πηγή της δημιουργικότητας, της ανάγκης δηλαδή για δημιουργία, η οποία είναι πανίσχυρη. Συμπεραίνω πως δημιουργούμε για να "επεκτείνουμε" τη διάρκεια ζωής μας μέσω των επιτευγμάτων μας. Ίσως να έχει σχέση με αυτό πως αναφερόμαστε στα επιτεύγματά μας, ανακαλύψεις, εφευρέσεις, λογοτεχνικά μας έργα σαν να είναι παιδιά μας. Υπάρχει κάποια σχέση. Θέλουμε να πετύχουν, ελπίζουμε να έχουν καλή μεταχείριση, να μην κακοπέσουν κτλ. Άρα η δημιουργία είναι ένας δρόμος που μπορεί να οδηγήσει στην υστεροφημία και συνεπώς στην "αθανασία", με την έννοια της αιώνιας μνήμης. Ίσως γι' αυτό λένε πως όποιος σταματά να δημιουργεί έχει ξεκινήσει τον δρόμο για τη λήθη...

Δε Χρειάζεται Να Γίνεις Όμορφη

   Είναι λάθος να λέμε πως η βιομηχανία "καλλωπισμού" είναι καινούριο φαινόμενο. Αν γυρίσουμε τις σελίδες της Ιστορίας προς τα πίσω θα δούμε περίπλοκες κρέμες, αλοιφές και βαφή με κολ στην αρχαία Αίγυπτο, βαφή με βάση από φύκια, άνθρακα ή ψιμύθιο στην αρχαία Ελλάδα και πολλά ακόμα παραδείγματα. Αυτό σημαίνει ότι από αρχαιοτάτων χρόνων η γυναίκα προσπαθούσε να κατακτήσει την ομορφιά. Υπάρχουν όμως βασικές διαφορές με το σήμερα.
   Η πρώτη διαφορά είναι πως στα αρχαία χρόνια ο καλλωπισμός ήταν μάλλον μια εκκεντρικότητα των πλουσίων. Ήταν μια επιλογή για λίγες, οι οποίες ανήκαν σε ανώτερες τάξεις. Λένε πως η Κλεοπάτρα ήταν έντονα συνδεδεμένη με το μακιγιάζ και την περιποιημένη εμφάνιση. Σήμερα αυτό δεν ισχύει στο ελάχιστο. Η δεύτερη διαφορά, συνέπεια της πρώτης, είναι πως σήμερα τα προϊόντα αυτά διαφημίζονται αθρόα. Η υγεία έχει μπει σε δεύτερη μοίρα, καθώς γυναίκες δοκιμάζουν κάθε είδους καλλυντικά για την παρασκευή των οποίων δεν έχουν ιδέα.
   Η αρχική σκέψη των αναγνωστών ίσως είναι πως υπερβάλλω, πως ένα καλλυντικό είναι αθώο. Τι σχέση έχει η υγεία με τα καλλυντικά; Έχει σχέση. Οι περισσότεροι μάλλον το αγνοούν αλλά πολλά ζώα θυσιάζονται στις εταιρείες καλλυντικών, προκειμένου τα προϊόντα να είναι καλής ποιότητας. Αυτό περιλαμβάνει δοκιμές της δοσολογίας των προϊόντων πάνω στο δέρμα, τα χείλη και τα μάτια των πειραματόζωων, καθώς και την κατάποσή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κάψιμο, κόψιμο, μέχρι και τύφλωση χιλιάδων ζώων, καθώς επίσης και την δηλητηρίαση αυτών. Η ερώτησή μου είναι η εξής: γιατί, εφόσον τα προϊόντα αυτά είναι αθώα, να δοκιμάζονται σε ζώα, με τόσο ολέθριες συνέπειες;
   Η σωματική υγεία όμως δεν είναι το μόνο που διακυβεύεται στην διαφήμιση, αγορά και χρήση μεγάλων ποσοτήτων καλλωπισμού. Ας υποθέσουμε πως τα πειράματα "πέτυχαν", τα προϊόντα είναι πιο ασφαλή από ποτέ και το δέρμα των χρηστών δεν βλάπτεται. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η επίπτωση των διαφημίσεων αυτών των προϊόντων στην ψυχική υγεία των γυναικών. Ας μην ξεχνάμε πως η γυναικεία φύση ενέχει μεγάλη ανασφάλεια, έναν συνεχή εσωτερικό καθρέφτη τον οποίον μια γυναίκα κοιτάει, παρατηρώντας κάθε ατέλεια. Εκεί ποντάρουν οι εν λόγω εταιρείες και οι πωλήσεις τους ανεβαίνουν, καθώς μοντέλα και φωτομοντέλα παρουσιάζουν αυτά τα προϊόντα, προκαλώντας δέος στο γυναικείο κοινό. Τρέφονται από την εσωτερική αγωνία του γυναικείου φύλου: όσο πιο ταραγμένη είναι, τόσο πιο εύκολα θα πέσει στα δίχτυα τους, τόσο πιο πολλά προϊόντα θα αγοράσει. Κι αυτό φυσικά είναι κυνήγι χίμαιρας, μιας και ποτέ, ποτέ η αγοράστρια δε θα γίνει η πριγκίπισσα που επιθυμούσε, καθώς το τάδε μοντέλο πάντα θα είναι πιο λεπτό, πιο ψηλό, με πιο στιλπνό δέρμα, πιο ωραίο βλέμμα κτλ. Άρα η ανασφάλεια μεγαλώνει και οι πωλήσεις εξίσου. Φαύλος κύκλος. Κυκεώνας.
   Για να γίνει ακόμα πιο κατανοητή αυτή η συμβίωση γυναικών-καλλυντικών, το πόσο αλληλένδετα είναι μεταξύ τους, θα προσθέσω πως σχετικά σχόλια έκανα σε φεμινιστική σελίδα και οι φεμινίστριες, αντί να κατανοήσουν τον πόλεμο που δέχονται καθημερινά και την ανασφάλεια με την οποία βομβαρδίζονται, με έβγαλαν μισογύνη και είπαν πως "αστυνομεύω την γυναικεία ελευθερία". Τα συμπεράσματα δικά σας. Εγώ θα προσθέσω πως η παρουσίαση μοντέλων δεν περνάει διόλου απαρατήρητη από τους άντρες, οι οποίοι μοιραία γινόμαστε οι φυσικοί σύμμαχοι των εταιρειών καλλωπισμού, πιέζοντας και συγκρίνοντας τις γυναίκες στο κοντινό μας περιβάλλον. Το αντρικό μάτι πλέον ικανοποιείται ευκολότερα από την "περιποιημένη" εμφάνιση, παρά από την φυσική ομορφιά.
   Μου έρχονται τέλος οι εξής απορίες: πού είναι το πρόβλημα με τη φυσική ομορφιά; Γιατί το λεγόμενο "ωραίο φύλο" να μην νιώθει ωραίο έτσι όπως είναι; Γιατί να ζει την συνεχή αγωνία πως πρέπει να σοβατιστεί για να βγει στον κόσμο (πλέον ακόμα και στο σχολείο), κρύβοντας όλο και περισσότερο την πραγματική της μορφή; Γιατί η κάθε γυναίκα να ζει με μια μάσκα και να φοβάται το πρωί που ο καλός της θα ξυπνήσει και θα την δει κανονικά; Ως πότε θα ισχύει το "μπρος στα κάλλη, τι είναι ο πόνος";
   Η απάντησή μου είναι η εξής: δε χρειάζεται να γίνεις όμορφη. Είσαι όμορφη ακριβώς όπως είσαι. Όσο και να ριζώσουν βαθιά μέσα σου οι αντιλήψεις όσων έχουν συμφέροντα, όσα ψέματα και να προωθήσουν, η αλήθεια είναι αυτή. Η ομορφιά υπάρχει και είναι φυσική, δε χρειάζεται να κατακτηθεί ξανά και ξανά. Δε λέω βέβαια να απαρνηθεί κάθε γυναίκα την οποιαδήποτε περιποίηση και να κάψει όλα τα καλλυντικά της τα μεσάνυχτα στην πλατεία. Όλα με ρέγουλα. Μέτρον άριστον. Αλλά μέτρον. Όχι χιλιόμετρον.  

Η Ανάγκη του να Υπάρχει το Κακό

   Μετά από πολλούς ευφημισμούς, ωραιοποιήσεις, αλληγορίες που μας ταυτίζουν με άλλα ζώα, προσπάθειες να εξηγήσουμε σαν κάτι φυσικό την αλλόκοτη συμπεριφορά μας, εμείς που ονομαζόμαστε ανθρώπινο γένος έχουμε αποδείξει πως είμαστε κάτι παραπάνω από κακοί. Κακόβουλοι. Κακεντρεχείς. Και όπως λέει η αξιαγάπητη Αμήλια Μπραντ στο Interstellar: "Η φύση μπορεί να γίνει φοβερή, τρομακτική αλλά όχι κακή". Η κακία άνευ λόγου και αιτίας είναι προνόμιο δικό μας και μόνο.
   Επειδή δε θέλω να γίνομαι απόλυτος, αναφέρω πως υπάρχουν καλοί άνθρωποι στην Ιστορία, δυστυχώς σε μειοψηφία σε σχέση με την υπόλοιπη κοινωνία. Στην πλειοψηφία όμως το ανθρώπινο γένος είναι υπεύθυνο για τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες, σαδιστικές και ανούσιες, που έχουν καταγραφεί ποτέ. Ολοκαυτώματα, γενοκτονίες, αποτρόπαιοι βασανισμοί. Ενέργειες στις οποίες κανένα άλλο ζωντανό ον δεν προβαίνει, τουλάχιστον χωρίς καλή δικαιολογία. Ο ακτιβιστής Gary Yourofski έχει πει το εξής για να τονίσει την καταστροφή που έχει φέρει το ανθρώπινο γένος: "Αν οποιοδήποτε άλλο είδος είχε κάνει όσα έχουν κάνει οι άνθρωποι στη φύση, οι βιολόγοι θα το είχαν κατατάξει στην κατηγορία των παθογόνων ιών".
   Μετά όμως από έναν τέτοιο πρόλογο που αφορά στην ίδια μας την κακία, τι σκοπό έχει αυτό το άρθρο; Μα φυσικά να κατανοήσει αυτήν την ανάγκη μας να είμαστε κακοί, να ωραιοποιούμε το κακό που κάνουμε και να προλάβει, αν είναι δυνατόν, επόμενα κακά που θα φέρει ανθρώπινο χέρι.
   Πρώτον, από πού προέρχεται το κακό; Από άλλο κακό. Από την ανάγκη μας να ξεφύγουμε από το κακό που μας έγινε δημιουργούμε κι άλλο. Θεωρώντας δεδομένο πως η γονεϊκή συμπεριφορά είναι υπαίτια για το 90% περίπου της παιδικής συμπεριφοράς, μπορώ να πω πως η αδιαφορία των γονέων, η κακοποίηση των παιδιών, σωματική ή λεκτική, τα νεύρα και τα ξεσπάσματα, αυτές οι στιγμιαίες εκρήξεις θυμού που επαναλαμβάνονται με τα χρόνια είναι σίγουρο πως θα μεταδοθούν. Σαν παθογόνο γονίδιο που μεταφέρεται με την κληρονομικότητα. Ο αδιάφορος και σκληρός γονέας είναι ο ηθικός αυτουργός του εγκληματία που γεννά κι ανατρέφει. Κι όταν, μετά από πολλά χρόνια, αναρωτιέται τι έκανε λάθος, η απάντηση είναι πως έκανε πολλά λάθη, μικρά ή μεγάλα, τα οποία δεν πρόσεξε ή θεώρησε λεπτομέρειες. Αυτά τα λάθη βούλιαξαν και κρύφτηκαν στην ψυχή του παιδιού του, σαν πετραδάκια που πετάχτηκαν στο βυθό μιας λίμνης και μετά από χρόνια δημιούργησαν έναν καινούριο όγκο στην προσωπικότητα του παιδιού.
   Δεύτερον, υπάρχει η ανάγκη μας να ωραιοποιούμε το κακό που κάνουμε. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου ο κάθε εγκληματίας είχε συναίσθηση του κακού που έκανε. Ή ακόμα περισσότερο, να ένιωθε με την ίδια ένταση το κακό που διέπραττε. Ο κόσμος εκείνος γρήγορα θα απαλλασσόταν από εγκληματίες... Αυτό όμως δε συμβαίνει στον κόσμο μας, τουλάχιστον με τους συμβατικούς φυσικούς νόμους που ξέρουμε. Ο εγκληματίας όχι μόνο δεν νιώθει μέσα του το κακό που κάνει αλλά απομακρύνεται από αυτό. Η πιο εύκολη λύση είναι να αδιαφορεί, διότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την ικανότητα να μένουν αναίσθητοι από όσα γίνονται γύρω τους. Όσοι δεν έχουν αυτή την "πολυτέλεια" προσπαθούν να το παίξουν αδιάφοροι και κοροϊδεύουν για χρόνια τον εαυτό τους, αναβάλλοντας συνεχώς την ερώτηση "γιατί το κάνω αυτό";
   Τέλος, υπάρχει η κατηγορία ανθρώπων που κάνουν κακό έχοντας πλήρη επίγνωσή του. Αυτή η κατηγορία, προκειμένου να έχει εσωτερική γαλήνη, έπρεπε να βρει πολλές δικαιολογίες, άνετες και βολικές, για να καθησυχάζει εαυτόν για όσα εγκλήματα διέπραττε. Θα κάνω μια περιγραφή κάποιων από αυτές τις δικαιολογίες:
   Ευφημισμοί. Έχω αναφερθεί παλιότερα σε αυτό, στο άρθρο μου περί κακοποίησης των ζώων. Χρησιμοποιούμε στη γλώσσα μας πιο ντελικάτες φράσεις, λιγότερο φορτισμένες, για να ξεχνάμε το πραγματικό μέγεθος της κτηνωδίας μας. Διότι η μπριζόλα "μας" είναι τεμαχισμένο πτώμα άλλου ζώου που σκοτώσαμε και πετσοκόψαμε. Όσο sugarcoating και να κάνουμε πάνω στην έννοια, είναι
αυτό και τίποτα λιγότερο. Επίσης, η "υπεξαίρεση" είναι κλεψιά. Ληστεία. Είναι το ίδιο κακή με το να μπούμε στο σπίτι κάποιου και να κλέψουμε τα υπάρχοντά του, καθώς αυτός χάνει περιουσίες, σπίτια, παιδιά ή την ίδια του τη ζωή από την ανέχεια. Η αστυνομική "καταστολή" είναι βίαιη συμπεριφορά, που απαρτίζεται από άγριο ξυλοκόπημα, ρίψη χημικών ουσιών τυφλά σε ανθρώπους και πολλή, πολλή κτηνωδία.
   Επίσης, "ανεξαρτησία", "ελευθερία λόγου", "ελεύθερη οικονομία". Μάλιστα. Η ανθρώπινη φυλή αποδεικνύει περίτρανα και σε κάθε περίσταση την αγάπη της προς την εξουσία, από την παιδική ηλικία μάλιστα, όπου τα χούγια δεν κρύβονται. Οπότε χρησιμοποιεί ωραίους, πηχυαίους τίτλους για να κρύψει από πίσω την άθλια και άνιση συμπεριφορά της. Διότι η ανεξαρτησία είναι για όσους έχουν περιουσία. Η ελευθερία λόγου είναι για όσους δεν βλάπτουν (λίγο ή πολύ) το κοινό αίσθημα με άβολες αλήθειες. Η ελεύθερη οικονομία είναι ελεύθερη για τους πλούσιους. Οι υπόλοιποι είναι δεμένοι χειροπόδαρα...
   Έπειτα, αλληγορίες που μας ταυτίζουν με άλλα ζώα. Οι μύθοι του Αισώπου κάνουν αυτήν τη δουλειά εδώ και αιώνες. Έτσι ταυτίζοντας τη συμπεριφορά μας (με ατυχή παραδείγματα) με ζώα τη νιώθουμε πιο φυσική. Π.χ. ένας άνθρωπος που είναι "πονηρός σαν αλεπού" δεν σχετίζεται με την βιοποριστική πονηριά του ζώου αλλά ορέγεται στην εκμετάλλευση, τη ζήλια, την εξουσία και την ποδοπάτηση δικαιωμάτων (σε μικρό ή μεγάλο βαθμό). Κάποιος που είναι "κακός σαν λύκος" δεν κυνηγά την απαραίτητη τροφή του αλλά κυνηγά άλλους ανθρώπους για να τους καταστρέψει με τον τρόπο του. Και τα παραδείγματα είναι πολλά...
   Η καλύτερη όμως ανθρώπινη μέθοδος για να δικαιολογήσουμε την κακή συμπεριφορά μας είναι πολύ εφευρετική. Είναι ό,τι πιο έξυπνο έχει δημιουργηθεί ποτέ εδώ και χιλιετίες και καλύπτει τη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο. Αναφέρομαι φυσικά στην ύπαρξη του Διαβόλου, ο οποίος είναι ίσως "ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου" (η αναφορά που κάνω δεν έχει θρησκευτική προέκταση διότι δεν ψάχνω το αν υπάρχει ή όχι ούτε κρίνω τα χαρακτηριστικά του ή την δική του στάση - απλά τον αναφέρω ως το σημαντικότερο εργαλείο του ανθρώπινου γένους για να ρίχνει αλλού τις ευθύνες του). Αυτό το απόλυτα ευθυνοφοβικό κατασκεύασμα είναι σαν ένα τοτέμ των αρχαίων φυλών που το εξορκίζουμε για να φύγει το κακό από πάνω μας. Είναι κάπως αστείο αν το καλοσκεφτείτε: κάνω μια κακή, αναίτια πράξη και μετά λέω πως ο Διάβολος με έβαλε, με τύφλωσε, μου θόλωσε το μυαλό κτλ. Να λείπουν οι λεπτομέρειες...
   Το ζήτημα είναι πως για να έχουμε συναίσθηση του κακού που κάνουμε πρέπει (είναι απολύτως απαραίτητο) να το νιώσουμε σε όλη του την ένταση και να το δεχτούμε ως δικό μας. Διότι η μετάνοια έρχεται μόνο με κατανόηση και ταπείνωση. Οπότε η εύκολη λύση του Διαβόλου βρίσκεται ανάμεσα σε μας και τη συναίσθηση, την μετάνοια, την βελτίωση. Όταν για να αμυνθούμε και να υπερασπιστούμε την αθωότητά μας το εξιλαστήριο θύμα είναι ένα πανάρχαιο κακό πνεύμα, τότε ποτέ μας δε θα βελτιωθούμε. Θα κάνουμε τα ίδια κακά κατ' επανάληψιν χωρίς καμία τύψη. Διότι είναι "υπεράνθρωπο" να είμαστε αναμάρτητοι: είμαστε κατώτεροι, αδύναμοι, επιρρεπείς. Επειδή μας βολεύει. Όπου μας βολεύει. Όταν όμως δεχτούμε την άφεση αμαρτιών (τι βολικό, ένας άνθρωπος να αίρει τις αμαρτίες άλλων ανθρώπων στο όνομα μιας ανώτερης δύναμης) είμαστε καθαροί, έτοιμοι να αμαρτήσουμε και πάλι, να εκμεταλλευτούμε, να καταπατήσουμε και άλλα πολλά εξίσου χαριτωμένα.
   Τελικά υπάρχει ανάγκη να σχεδιαστεί το μοντέλο του "Κακού" στον κόσμο. Πρέπει. Για το καλό των ανθρώπων. Αρκεί να μην είμαστε εμείς αυτό. Διότι τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουμε πως στον κόσμο εμείς, το πλάσμα με τον εξελιγμένο εγκέφαλο, είμαστε υπεύθυνοι για ΟΛΑ όσα κάνουμε, το σύστημα θα καταρρεύσει. Και αυτό δεν επιτρέπεται. Δε βολεύει. "Δεν κάνει". Οι άνθρωποι πρέπει να βγαίνουμε αλώβητοι, ενώ ο κίνδυνος πρέπει να είναι εξωτερικός και αόρατος κι εμείς χρησιμοποιούμε μάτι, φυλαχτά και γητειές για να το διώξουμε. Καταστροφικοί ιοί, άγρια μυθικά θηρία, σκοτεινά πλάσματα, ιμπεριαλιστές εξωγήινοι, κακά πνεύματα κι άλλοι πολλοί φανταστικοί μας φίλοι που κάνουν καλό στην ψυχολογία μας, παίρνοντας για χάρη μας και χωρίς συζήτηση όλες μας τις αμαρτίες και την ταμπέλα του "Κακού".

Ο Δάσκαλος Εμφανίζεται Όταν ο Μαθητής Είναι Έτοιμος

   Πολλές φορές βλέπουμε σε ταινίες τον πρωταγωνιστή ανήμπορο, πρόθυμο να κάνει τα πάντα για να πετύχει το σκοπό του μα ευρισκόμενο σε ένα τραγικό αδιέξοδο. Ξαφνικά μπροστά του εμφανίζεται ένας περίεργος τύπος, συνήθως ηλικιωμένος, σοφός και χαλαρός, ο οποίος του αποκαλύπτει πως είναι γκουρού, δάσκαλος, μυητής ή κάτι αντίστοιχο και αλλάζει τη ζωή του. Αλλά αυτά γίνονται μόνο στις ταινίες, σωστά; Όχι.
   Μπορεί στις ταινίες να παρουσιάζεται η εκλεπτυσμένη, ωραία σκηνοθετημένη γνωριμία του μαθητή με τον δάσκαλο αλλά αυτή η γνωριμία συμβαίνει καθημερινά γύρω μας, κάποιες φορές με πρωταγωνιστές εμάς τους ίδιους! Βέβαια οι μεταβλητές πρέπει να αλλάξουν. Δεν εννοώ δηλαδή πως καθημερινά βρίσκεται ένας γκουρού μπροστά μας. Σίγουρα πάντως περνάνε πολλοί θεματοφύλακες γνώσεων που είναι πρόθυμοι να τις μοιραστούν μαζί μας. Όχι πάντα μέσα στα πλαίσια ενός σχολείου, μιας τάξης ή ενός πανεπιστημίου αλλά πολλές φορές έξω από τα συμβατικά πλαίσια της εκπαίδευσης. Μάστορες, οι οποίοι διαλέγουν έναν μαθητευόμενο να διδαχτεί από αυτούς και να τους διαδεχτεί όταν συνταξιοδοτηθούν, παλαίμαχοι που μυούν έναν νεαρό αθλητή στον αθλητισμό ή τον πρωταθλητισμό και πολλά ακόμα παραδείγματα.
   Γιατί όμως ο δάσκαλος λένε πως παρουσιάζεται "μόνο όταν ο μαθητής είναι έτοιμος"; Αυτό δεν είναι ακριβώς αλήθεια. Σπάνια θα συμβεί ο συγχρονισμός να είναι τόσο τέλειος. Συνήθως ο δάσκαλος υπάρχει κάπου γύρω μας αλλά εμείς τον σκεφτόμαστε μόνο όταν τον έχουμε ανάγκη. Πολλές φορές υπάρχει για χρόνια κοντά μας μέχρι να νιώσουμε την ανάγκη να του χτυπήσουμε την πόρτα. Άρα ο δάσκαλος δεν "παρουσιάζεται" ξαφνικά. Αυτό το σημείο όντως γίνεται μόνο στις ταινίες. Διότι ο δάσκαλος οποιουδήποτε είδους υπήρχε από πριν. Απλά εμείς τον θυμόμαστε ξαφνικά. Γι' αυτό όταν αναρωτιόμαστε "πού ήταν αυτός ο άνθρωπος τόσα χρόνια", η απάντηση είναι απλή: μπροστά στα μάτια μας.
   Βέβαια όταν αναφέρομαι στον δάσκαλο, ορισμένες φορές εννοώ κάποιον άνθρωπο που βρίσκεται μακριά μας και τον ακούμε ή διαβάζουμε γι' αυτόν μόνο για μια στιγμή, η οποία είναι καθοριστική και διαφωτιστική. Μια τέτοια προσωπικότητα συνήθως μαγνητίζει: ένας ακτιβιστής, ένας μεγάλος πνευματικός ηγέτης, ένας επαναστάτης που αλλάζει ένα ολόκληρο σύστημα... Άνθρωποι για τους οποίους ακούμε για χρόνια, είμαστε αδιάφοροι απέναντί τους και αξάφνου ανακαλύπτουμε με ένα σοκ την αλήθεια των λόγων τους. Όχι επειδή ξαφνικά άλλαξαν τα λόγια τους και είπαν την αλήθεια. Απλά επειδή εμείς ξαφνικά ωριμάσαμε αρκετά για να δεχτούμε την αλήθεια τους.
   Αντίστοιχα δάσκαλος μπορεί να είναι κάποιο βιβλίο. Αν κάποιος έχει μια μεγάλη βιβλιοθήκη πολύ συχνά του συμβαίνει να αφήνει ένα βιβλίο αδιάβαστο για χρόνια και κάποια στιγμή, αφού έχει μια σχετική με το περιεχόμενό του εμπειρία, αρπάζει το βιβλίο και το ξεκοκαλίζει διερωτώμενος πού ήταν αυτό το βιβλίο τόσα χρόνια και γιατί δεν το είχε διαβάσει ήδη. Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο βιβλίο δεν του είχε κάνει εντύπωση μέχρι τότε, δεν ήταν "έτοιμος" να το διαβάσει. Όπως και με τους ανθρώπους, ένα βιβλίο περιμένει πολύ καιρό μέχρι να παρουσιαστεί κάποιος να αφομοιώσει τη γνώση που υπάρχει σε αυτό.
   Η τελευταία και σημαντικότερη μορφή "δασκάλου" κατά τη γνώμη μου είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Η ιδιότητα αυτή που ονομάζεται αυτογνωσία, εκείνη που μπορεί να μας απαγκιστρώσει από μια τελματωμένη κατάσταση και να μας δώσει την ώθηση για να προχωρήσουμε μπροστά. Χωρίς αυτήν εμμένουμε σε πείσματα, αρνούμαστε να δούμε τα λάθη μας, να κοιτάξουμε την πραγματικότητα κατάματα ή να δούμε τον εαυτό μας αντικειμενικά. Και δεν εμφανίζεται αμέσως. Άνθρωποι βρίσκονται στο βάλτο της παράνοιας για χρόνια μέχρι να τους επισκεφτεί η αυτογνωσία και να αλλάξει άρδην τη ζωή τους...
   Τελικά, όσον αφορά την ετοιμότητα του μαθητή, θεωρώ πως λίγοι άνθρωποι είναι τόσο ανοιχτόμυαλοι και προικισμένοι ώστε να αρπάζουν κάθε ευκαιρία και λειτουργούν λογικά και συνειδητά σε κάθε έκφανση της ζωής τους. Για εμάς τους υπόλοιπους η στιγμή της "φώτισης" ή "διαύγειας" έρχεται περιοδικά και κάποιες φορές δυστυχώς προσπερνάμε χωρίς να δώσουμε σημασία, επειδή δεν είμαστε πάντα έτοιμοι. Όσο για την παρουσία του δασκάλου, πιστεύω στη δια βίου μάθηση. Κανένας δεν έχει μάθει τα πάντα, όσα πτυχία κι αν πάρει, ακόμα κι αν "έχει σπουδάσει τη ζωή" ή "την έχει φάει με το κουτάλι". Ακόμα κι ο σοφότερος έχει κάτι να μάθει, συνήθως από πηγές που δεν περίμενε και τον εκπλήσσουν, π.χ. από το πέσιμο ενός μήλου ή από το ξεχείλισμα του νερού...
 
   

Η Ηθική Πίσω από την Χορτοφαγία

   Είμαστε άνθρωποι. Κοινωνικά όντα. Κι αυτό σημαίνει πως είμαστε δεσμευμένοι σε μεγάλο βαθμό από τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα, κοντολογίς από την νοοτροπία που είναι η κληρονομιά μας. Υπάρχουν όμως μελανά σημεία σε αυτήν που, όσους ευφημισμούς και να χρησιμοποιήσει κανείς, η αλήθεια που κρύβεται από πίσω είναι φριχτή. Η κατανάλωση προϊόντων που προέρχονται από ζωικές πηγές είναι μια ακόμα τέτοια φριχτή αλήθεια.
   Δε θα έμπαινα στον κόπο να ασχοληθώ με την κατανάλωση ζωικών προϊόντων αν έτρεφα τις αυταπάτες που τρέφει πολύς κόσμος για τα κτηνοτροφικά ζώα: πως η σάρκα, το γάλα, τα αυγά, τα πούπουλα και το δέρμα τους έρχονται ανώδυνα στο πιάτο μας, στα ρούχα μας και γενικότερα στη ζωή μας. Υπάρχει όμως λόγος που οι κτηνοτροφικές μονάδες δείχνουν ωραιοποιημένες εικόνες από τις φάρμες, με ζωάκια ελεύθερα να τσιμπολογάνε και να περπατάνε ελεύθερα. Βασίζονται στην άρνηση, την εγκεφαλική λειτουργία μας που απωθεί τις φρικιαστικές σκέψεις και μας προστατεύει από πολλές πικρές αλήθειες. Διότι αν μας έδειχναν εικόνες από σφαγεία, από βιασμούς θηλυκών για την μαζική παραγωγή νεογνών (λεφτών δηλαδή, το ίδιο είναι γι' αυτούς), τον ακρωτηριασμό χωρίς αναισθησία (επειδή κοστίζει), τότε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, από ευαισθησία κυρίως, θα στρεφόταν στη χορτοφαγία. Θα αρνιόταν να καταναλώσει κάτι που ήταν ζωντανό, που βασανίστηκε, που σπαρτάρησε, που ακρωτηριάστηκε και σφαγιάστηκε δίχως οίκτο.
   Η ωραιοποίηση και ο ευφημισμός έχουν περάσει στην κοινωνία μας από την διαφήμιση και το συμφέρον κι έχουν γίνει κτήμα της πλειοψηφίας. Στις σπάνιες περιπτώσεις που ένα παιδί, με το αθώο και άσπιλο μυαλό του, εκτεθεί από μικρό στη βία των σφαγείων αρνείται να φάει κρέας: αντίθετα απωθείται από αυτό. Όμως αυτό είναι εξαίρεση. Οι περισσότεροι από εμάς από τη γέννησή μας καταναλώνουμε ζωικά προϊόντα χωρίς τύψεις, ενώ πολλοί πεθαίνουν χωρίς ποτέ τους να συλλογιστούν την κτηνωδία που συντελείται για το γεύμα τους. Δεν έχετε αναρωτηθεί γιατί έξω από σφαγεία, κοτοπουλάδικα και κρεοπωλεία πάντα υπάρχει ένα σκίτσο ενός χαρούμενου ζώου; Προσπαθήστε να σκεφτείτε τον παραλογισμό που κρύβεται σε αυτήν την γελοιωδώς χαρούμενη καρικατούρα κόκορα ενώ από κάτω 6 πουλερικά σουβλισμένα περιμένουν να γίνουν γεύμα. Ή την χαρούμενη αγελαδίτσα στην πρόσοψη του κρεοπωλείου, ενώ ο χαρούμενος κρεοπώλης σας πουλάει το ακρωτηριασμένο σε μικρά κομμάτια σώμα της. Ή την χαρούμενη αγελαδίτσα στις συσκευασίες γάλακτος. Σας έδειξε ποτέ κανείς βίντεο τη στιγμή που γεννάει και κάποιος της παίρνει βίαια το μοσχαράκι για να μην πιει το γάλα της μάνας του; Ακούσατε τις απεγνωσμένες κραυγές της; Όχι. Αυτό λέγεται ωραιοποίηση της φρίκης.
   Ο ευφημισμός πάλι έχει να κάνει με την εύρεση ωραίου λεξιλογίου για την κάλυψη μιας ειδεχθούς πράξης. Αντί να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, τα κρύβουμε πίσω από ωραίες λέξεις. Αντί να πούμε νεκρό ζώο, κουφάρι, πτώμα, λέμε μπριζόλα, κεφτεδάκι, σουβλάκι, λουκάνικο. Νοστιμιά ε; Αν σας δινόταν το κρέας ωμό, αμέσως μετά τη σφαγή, η μυρωδιά και η εικόνα του αίματος μάλλον θα σας αναγούλιαζε. Όμως το κρέας υπόκειται σε επεξεργασία, προσθήκη μπαχαρικών, συντηρητικών (διότι ένα πτώμα πρέπει να συντηρηθεί για να μην σαπίσει - μην παραξενεύεστε από τις φήμες περί φορμόλης στα γυράδικα), αλλαγή μορφής, ώστε να μη μοιάζει με την αρχική του μορφή, ψήσιμο ή βράσιμο και είναι έτοιμο. Έτοιμο να καταναλωθεί από κάποιον που βλέπει την τελική μορφή του "προϊόντος" και αγνοεί τι έγινε πριν από αυτήν.
   Το χειρότερο κομμάτι όμως είναι η συνήθεια. Η συνήθεια, η οποία έχει μετατρέψει τους περισσότερους σε ψυχρούς καταναλωτές, που δεν ανατριχιάζουν πλέον στην ιδέα του τι τρώνε. Δεν συγκινούνται από το πτώμα. Συγκινούνται βέβαια από το φόνο, γι' αυτό δεν τους τον δείχνει κανείς. Κι εδώ έρχεται η ηθική να μας χτυπήσει την πόρτα: είναι ο φόνος αδίκημα; Είναι ο βιασμός αδίκημα; Τα βασανιστήρια; Ο ακρωτηριασμός; Η ισόβια σκλαβιά;
   Το θέμα είναι πως όλα αυτά μας κάνουν να ανατριχιάζουμε αν αφορούν κάποιον άνθρωπο. Βέβαια όταν αυτές οι πράξεις γίνονται από απόσταση μπορούμε να τις ανεχτούμε ίσως. Αλλά η φρίκη είναι φρίκη. Όταν όμως το θύμα είναι ένα ζώο, τότε όλα τα παραπάνω ανατριχιαστικά και ειδεχθή εγκλήματα είναι "φυσιολογικά". Διότι η παράδοση και η συνήθεια μας έκανε αναίσθητους σε αυτά. Μας έδωσε δικαιολογίες να μας προστατεύουν από την αλήθεια, να ξεγελάνε το μυαλό μας που ψάχνει λόγους για όλα αυτά τα ψέματα μεγατόνων: "τα ζώα υπάρχουν για να μας τρέφουν", "χωρίς κρέας, γάλα και αυγά ο άνθρωπος δε ζει", "τα ζώα δεν πονάνε, δεν νιώθουν", "είμαστε στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας" κτλ. Το αποκορύφωμα είναι ότι χρησιμοποιούμε και τον Θεό προς υπεράσπισή μας! Τόση είναι η αναίδειά μας! "Ο Θεός έφτιαξε τα ζώα για να τα τρώμε", "ο Θεός ευλογεί το γεύμα μας", "ο Θεός μας έδωσε μυαλό για να είμαστε ανώτεροι από τα ζώα". Αλήθεια; Ο Θεός επέτρεψε την καθημερινή κτηνωδία; Το ολοκαύτωμα;
   Ας κάνω έναν παραλληλισμό: όπως σας έχουν περιγραφεί τα σφαγεία και οι αποτρόπαιες πράξεις που γίνονται εκεί μέσα, κάντε μια αντικατάσταση: αντί για ζώα βάλτε ανθρώπους στη θέση του θύματος. Αυτόματα έχετε ένα Άουσβιτς, ίδιο κι απαράλλαχτο! Τρομερό ε; Ένα συνεχές, καθημερινό, ασταμάτητο Άουσβιτς με θύματα σε δισεκατομμύρια το χρόνο! Αναλογιστείτε τώρα: γιατί αυτό επιτρέπεται; Γιατί κανείς σοφός άνθρωπος δεν το κάνει θέμα; Γιατί οι χορτοφάγοι έχουν βγει τρελοί; Για τον ίδιο λόγο που κάθε μεγαλοκαρχαρίας διακωμωδεί αυτόν που τον ξεσκεπάζει. Λόγω συμφέροντος. Για να γελάει η κοινή γνώμη με τον ακτιβιστή και να συνεχίσει να τρέφεται με αυταπάτες. Εφόσον όμως μπείτε στο δίλημμα να πιστέψετε τη μια ή την άλλη άποψη, σκεφτείτε: ποιος έχει συμφέρον χωρίς να νοιάζεται και ποιος πράττει από αγάπη χωρίς συμφέρον; Έχει συμφέρον ο ακτιβιστής;
   Τέλος, όλα τα παραπάνω θα δικαιολογούνταν ίσως αν όντως ο άνθρωπος αναγκαζόταν να τρώει κρέας για επιβίωση. Όμως δεν υπάρχει ανάγκη. Το ότι υπάρχουν υγιέστατοι υπερήλικες χορτοφάγοι αποδεικνύει το αντίθετο: ότι το κρέας δεν είναι ανάγκη. Είναι επιλογή. Άρα καμιά δικαιολογία δε μας σώζει από την κατηγορία του φόνου. Κι όσο για το επιχείρημα "μα δεν σκοτώνω ΕΓΩ τα ζώα, άλλοι το κάνουν", αντιπαραθέτω το εξής: αν κάποιος πλήρωνε δολοφόνους για να σκοτώσουν εσάς, θα ήταν ο ίδιος αθώος; Όχι φυσικά. Αυτός είναι ο κύριος δράστης, ο ηθικός αυτουργός. Σταματήστε να είστε ηθικοί αυτουργοί δισεκατομμυρίων φόνων αθώων πλασμάτων. Θα νιώσετε καλύτερα.

Υ.Γ.: Οι αρχικές ιδέες δεν είναι δικές μου. Ο σκελετός του κειμένου προέρχεται από ομιλίες του ακτιβιστή της ελευθερίας των ζώων Gary Yourofsky. Εγώ ευθύνομαι για το ελληνικό κείμενο, για την παρουσίασή του και τις εκφράσεις που χρησιμοποίησα.  

Επιλεκτική Ευαισθησία

   Πολλές φορές βρίσκομαι μπροστά σε σχόλια "επιλεκτικά ευαίσθητων" ανθρώπων, η ηθική των οποίων με κάνει να αναρωτιέμαι τι μπορεί να γαλούχησε κάτι τόσο άσχημο. Παραδείγματος χάρη, σε οποιαδήποτε φιλοζωική ανάρτηση βλέπω, υπάρχει και ένα σχόλιο κάποιου τύπου κάπως έτσι: "δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε τα ζώα, όσο άνθρωποι πεινάνε", "μα καλά, λύσατε όλα σας τα προβλήματα και ασχολείστε με τα ζώα;" κτλ. Επίσης, όποτε αναρτάται κάτι υπέρ των μεταναστών, πάντα κάποιος "πατριώτης" θα βρεθεί να σχολιάσει: "πρώτα οι Έλληνες", "αμάν μωρέ με τους μετανάστες, εδώ Έλληνες πεινάνε" κτλ.
   Επιτρέψτε μου να νιώσω ένα μικρό σοκ μετά από αυτά. Πρώτον, διότι δεν έχουν κανένα συναίσθημα και δεύτερον, επειδή δεν έχουν καμία λογική. Είναι απλές δικαιολογίες για την έλλειψη δράσης και ευαισθησίας. Άτεχνες προσπάθειες να κρυφτεί η ενοχή του σχολιάζοντα. Προκειμένου όμως να αποδομήσω αυτές τις παράλογες σκέψεις, θα πάρω τα πράγματα με τη σειρά.
   Πρώτα απ' όλα, ο άνθρωπος γεννήθηκε για να είναι ατελής. Για να έχει προβλήματα, μικρά ή μεγάλα. Είναι σχεδόν αδύνατον να τα λύσει όλα, τουλάχιστον με τη συμβατική έννοια. Όταν κανείς το συνειδητοποιήσει αυτό γίνεται ευτυχισμένος με τη ζωή του και τα προβλήματά του μέσα σ' αυτήν, δεν περιμένει να λυθούν για να "γίνει ευτυχισμένος" σε ένα άγνωστο, απροσδιόριστο μέλλον. Οπότε δε θα φτάσει στο σημείο να πει "έχω λύσει όλα μου τα προβλήματα", ακόμα κι αν φτάσει σε προχωρημένη ηλικία. Άρα δεν περιμένουμε να λυθούν όλα μας τα προβλήματα για να ασχοληθούμε με άλλους, ασχολούμαστε με άλλους όσο και τα δικά μας ζητήματα τρέχουν. Χωρίς παράλληλα να παραμελούμε τα προσωπικά μας. Η αντίθετη στάση είναι προϊόν μιας νοοτροπίας που βάζει το Εγώ πάνω απ' όλα και αδυνατεί να κατανοήσει έννοιες όπως συμπόνοια, συμπαράσταση ή αλτρουισμός.
   Έπειτα, μια ζωή είναι πάντα μια ζωή. Είτε είναι η ζωή ενός ζώου είτε η ζωή ενός παιδιού, ενός γέροντα, ενός μετανάστη, μιας γυναίκας, ενός Εβραίου, ενός Έλληνα και ούτω καθεξής. Ο καθένας, από το νεογέννητο γατάκι μέχρι τον εκατοντάχρονο πάμπλουτο εφοπλιστή έχει την ανάγκη της αναπνοής, της επιβίωσης. Δεν υπάρχει διαφορά σε αυτό. Αν ξεκινήσουμε να βάζουμε κριτήρια στο ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος όχι, έχουμε φτάσει να γίνουμε ψευτοδικαστές της ζωής και ψευτοθεοί. Οπότε, εφόσον μπορεί κάποιος να βοηθήσει να σωθεί μια ζωή, ας το κάνει. Ας το κάνει αυθόρμητα, όπως πηγάζει από μέσα του, προτού σκεφτεί πολλούς βολικούς λόγους να μην το κάνει. Το επιχείρημα "δε σώζω το ζώο επειδή άνθρωποι πεινάνε" δεν ευσταθεί. Αν κάποιος επιλέξει να μη σώσει το ζώο, αυτόματα αυτή η επιλογή θα σώσει έναν άνθρωπο κάπου; Προφανώς όχι. Ακόμα κι αν αυτό μπορούσε να γίνει, η επιλογή αυτή δε θα ήταν εύκολη. Αλλά από τη στιγμή που κάτι τέτοιο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δεν είναι εφικτό, καλό θα ήταν τέτοιες ανούσιες σκέψεις να περιττεύουν.
   Επίσης, το ότι τέτοια σχόλια είναι μίζερες δικαιολογίες αποδεικνύεται από τη στάση όσων τα δημοσιεύουν. Διότι όταν κάποιος βλέπει μια πράξη αγάπης και το πρώτο (και το μοναδικό) που σχολιάζει είναι το "γιατί να το κάνω;", είναι βέβαιο πως δεν είναι ο τύπος που προσφέρει. Δεν είναι ο άνθρωπος που χαρίζει απλόχερα αγάπη στην καθημερινότητά του, διότι αν ήταν θα καταλάβαινε. Ο άνθρωπος που παρακολουθεί μια πράξη αγάπης κι αυτόματα παίρνει αμυντική στάση έχει ενοχές. Ενοχές από τη συμπεριφορά του και τσιμπήματα συνείδησης, τα οποία δεν τον αφήνουν σε ησυχία. Το να σχολιάζει τόσο αρνητικά είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να πνίξει τη συνείδησή του μέσα σε έναν ωκεανό αναισθησίας και παραλογισμού. Σπανίως κάποιος τα καταφέρνει ικανοποιητικά, μα όταν κάποιος το πετυχαίνει, έχει κερδίσει στην προσπάθεια να αποκοπεί από την ανθρωπιά του. Μπράβο.
   Το πρόβλημα με αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι πασχίζουν διακαώς να βάλουν την αγάπη και την συμπόνια σε καλούπια, σε κατηγορίες. Να βγάλουν μια τελεσίδικη απόφαση στο ποιος πρέπει να βοηθηθεί και ποιος όχι. Να πιάσουν έννοιες που ξεχειλίζουν από συναίσθημα και να τις ντύσουν με ενδύματα λογικής, και μάλιστα όχι ενδύματα καλής ποιότητας. Προφανώς δεν κατανοούν ότι η αγάπη είναι αδέσμευτη. Δεν την ζυγίζεις, δεν περιμένεις αντάλλαγμα, διότι αλλιώς αναφερόμαστε σε μια ανταλλαγή, προμελετημένη και με αμοιβαίο κέρδος. Όταν αγοράζω το ψωμί από τον φούρνο και μετράω τα χρήματα που θα του δώσω δεν τον αγαπάω. Είναι μια πράξη συμφέροντος, όχι αγάπης. Πράξη εγωιστική, όχι αλτρουιστική.
   Επίσης, η ευαισθησία είναι κάτι έμφυτο, είναι η πεμπτουσία της ανθρωπιάς μας. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας κοινωνίας όπου η προσφορά γίνεται τρόπος ζωής και όχι για ωφελιμιστικούς λόγους. Προσφορά χωρίς πρώτα να ζητήσει κανείς εκκαθαριστικό, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή ταυτότητα. Δε γίνεται να είσαι επιλεκτικά ευαίσθητος. Από τη στιγμή που η ευαισθησία γίνεται συνειδητή επιλογή παύει να έχει νόημα, να είναι αυτό που είναι. Και όταν κάποιος έχει χάσει την ευαισθησία του και κατ' επέκταση την ανθρωπιά του, λίγη ελπίδα έχει φύγει από τον κόσμο.

Η Κατάρα των Φυσιολογικών Ανθρώπων (Μέρος 2ο)

   Το άρθρο αυτό το γράφω από ανάγκη να προσθέσω κι άλλα, μιας και στο προηγούμενο σχετικό άρθρο μου έξυσα μόνο την επιφάνεια του τι πάει να πει "φυσιολογικός" άνθρωπος. Κατέστησα σαφές πως η ανάγκη των ανθρώπων να είναι φυσιολογικοί βασίζεται στην ανασφάλειά τους, η οποία κρύβεται καλύτερα στη μάζα. Επίσης βασίζεται στο φόβο, το φόβο να κάνουν το επόμενο βήμα χωρίς να το έχουν δει από αλλού, με την όποια ευθύνη και συνέπεια να βαραίνει τους ίδιους. Ναι, είναι αλήθεια. Είναι βαριά και δυσβάσταχτη η κατάρα του να είναι κανείς φυσιολογικός. Ούτε βήμα δεν τολμά να κάνει από μόνος του χωρίς να τρέμει την κοινωνική κατακραυγή.

   Ας περιγράψω όμως την ανατριχιαστική αυτή κατάρα εκτενέστερα. Θα χρειαστώ εδώ τη βοήθεια της συγγραφέως Τζόαν Ρόουλινγκ, η οποία είπε: "τύποι σαν αυτόν μπορούν να σε σκοτώσουν για να κάνουν τα πράγματα πιο απλά". Μια περιγραφή άκρως ταιριαστή για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας. Όντως ο φόνος λύνει πολλά προβλήματα. Αρκεί να μη γίνεται στο σαλόνι μας. Παραδείγματος χάρη, πώς λύνεται το πρόβλημα των αδέσποτων; Με τη φόλα. Εύκολη λύση, διότι το ζωντανό είναι πρόβλημα. Το νεκρό ζώο όχι. Ο φυσιολογικός άνθρωπος δε θα κοντοσταθεί σε λεπτομέρειες, όπως τα αίτια που τα αδέσποτα πολλαπλασιάζονται. Στα γενέθλια της κακομαθημένης κόρης του θα της αγοράσει αδέσποτο και θα της μάθει πως είναι παιχνίδι. Εκείνη θα το βαρεθεί σύντομα, μόλις πάψει να είναι "χαριτωμένο και γλυκούλι" και θα το πετάξει στο δρόμο. Τότε ο ίδιος πατέρας θα το δηλητηριάσει "για να φύγει από τα πόδια του". Η αντίδραση του μη φυσιολογικού ανθρώπου, του περίεργου, είναι η στείρωση με έξοδα του ιδίου, η παροχή τροφής και στέγης με έξοδα του ιδίου καθώς και η αγάπη και η ίση συμπεριφορά. Πράγματα ανούσια και μη φυσιολογικά, μιας και τα ζώα υπάρχουν για να τα τρώμε και να πεθαίνουν για το δείπνο μας. 

   Πώς θα λυθεί το μεταναστευτικό πρόβλημα; Με ξύλο στους μετανάστες. Ξύλο, γιουχάρισμα, λιθοβολισμός, κατάρες, βρισιές και τραμπουκισμός. Αυτή είναι η φυσιολογική αντίδραση. Ενώ κάποιος σκεπτικιστής που προσπαθεί να δει το αίτιο του προβλήματος του δουλεμπορίου είναι "αναρχοάπλυτος". Χωρίς πολλά πολλά. Έχω δει σε διαδικτυακά σχόλια τρομερούς ρατσιστικούς παροξυσμούς, οι οποίοι προκαλούν σκοτοδίνη με την μεσαιωνική νοοτροπία και τον σκοταδισμό που κουβαλάνε. Τα συνηθέστερα σχόλια των "παραδοσιακών τύπων", των "φυσιολογικών τύπων", είναι: "κρεμάλα ρε! Κρεμάλα στους αλήτες", "εξορία να σαπίσουν στα ξερονήσια θέλουν οι αριστεροί και όσοι αρνούνται να στρατευτούν!". Επαναλαμβάνω: η έλλειψη παιδείας είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ανάγκη για βία. Όσο πιο πολύ λείπει το πρώτο, τόσο θεριεύει το δεύτερο. Εξάλλου ο φυσιολογικός άνθρωπος έτσι λύνει τα προβλήματά του. Με φόλα, με ξύλο, με εξορία και κρεμάλα. Προτιμά να σκοτώσει για να κάνει τα πράγματα πιο απλά.   

   Ο φυσιολογικός άνθρωπος αγαπάει τον στρατό. Γενικότερα αγαπάει τη βία και τα όπλα, με ιδιαίτερη αγάπη για το κυνήγι, αλλά με το στρατό δίνει ρέστα. Διότι είναι ένα μέρος όπου η βία, τα όπλα και το νοσηρό παιχνίδι εξουσίας, παράλογο και ατελέσφορο, είναι στο φόρτε του. Και ο φυσιολογικός άνθρωπος θέλει να ταΐζει το υπερτροφικό του εγώ με εξουσία, καταπίεση και διαταγές. Για να μην αδικώ τους πάντες, στο στρατό υπάρχουν και πολύ εντάξει άνθρωποι (είχα την τύχη να γνωρίσω αρκετούς) αλλά αποτελούν την εξαίρεση. Είναι οι περίεργοι, μιας και φέρονται στους κατώτερους με δικαιοσύνη και δεν τους τυραννούν. Ενώ για τον φυσιολογικό άνθρωπο το να σκέφτεται κάποιον άλλον είναι κούραση. Προτιμά να τον βασανίσει εκατό φορές πριν τον αφήσει στην ησυχία του. Διότι "έτσι έκαναν οι παλιοί", "έτσι γινόταν πάντα" και για όποιον ο εγκέφαλος είναι απολεσθέν όργανο η παράδοση είναι νόμος. Η καινοτομία είναι σκοτούρα και η καλοσύνη αδυναμία. 

   Γενικότερα η βία είναι στο αίμα μας. Είμαστε φυσιολογικοί άνθρωποι. Μας αρέσει ο άρτος και τα θεάματα, όπως στην ρωμαϊκή πλέμπα. Δεν έχουμε αλλάξει ούτε στο ελάχιστο από τότε. Προτιμούμε να διασκεδάσουμε με αιματοχυσία, με βία και πόνο αρκεί να είμαστε σε ασφαλή απόσταση. Παλιά γινόταν με μονομάχους στις αρένες, ενώ τώρα γίνεται με ταυρομαχίες, αγώνες πυγμαχίας (και άλλων φιλειρηνικών τεχνών) και καβγάδες. Όσο περισσότεροι τόσο καλύτερο το χάζι. Αντίθετα, όταν κάποιο παιδί παρεκκλίνει και δείχνει να αγαπά το διάβασμα και τις τέχνες, η κοινωνία πασχίζει αγόγγυστα να το επαναφέρει στην τάξη. "Μη γίνεις φλώρος", "μην είσαι φύτακλας", "άντρας να γίνεις ρε, όχι χλεχλές!". Ο τραμπουκισμός σε όλο του το μεγαλείο. Η ανάγκη της κοινωνίας μας να δημιουργήσει κι άλλους φυσιολογικούς ανθρώπους. Και τα καταφέρνει πολύ καλά. Έχει βαπτίσει το όμορφο άσχημο, το διαφορετικό απαράδεκτο και το εναλλακτικό ανεκδιήγητο.

   Οτιδήποτε δεν αγαπά ο φυσιολογικός τον δαιμονοποιεί. Οι αριστεροί είναι ο σατανάς. Τα παιχνίδια που παίζουν οι νέοι είναι ο σατανάς. Γενικά ό,τι δε μας αρέσει και δεν μπορούμε να το καταδικάσουμε με βάση τη λογική είναι ο σατανάς. Η γιόγκα και η ανατολική κουλτούρα είναι πονηρά πράγματα. Η ξένη λογοτεχνία παρασύρει και διαφθείρει. Αντίθετα, οτιδήποτε γνωρίζουμε από παλιά είναι αυτόματα καλό κι αθώο, απλώς επειδή το γνωρίζουμε από παλιά. Δε χρειάζεται πολύ ψάξιμο. Παλιά μπορεί οι γυναίκες να μην ψήφιζαν, οι νέοι να παντρεύονταν με συνοικέσια και όσοι έμεναν ελεύθεροι να ήταν στο περιθώριο της κοινωνίας, μπορεί η καταπίεση και η ενδοοικογενειακή βία να ήταν σύνηθες φαινόμενο, όμως αυτά δεν τάραζαν κανέναν. Έτσι μάθανε, άρα είναι φυσιολογικό. "Το παιδί θέλει ένα γερό χέρι ξύλο για να στρώσει", "η γυναίκα που δεν παντρεύτηκε μέχρι τα είκοσι είναι τσούλα", ο νέος που διαφοροποιείται "είναι τεντυμπόυς". Κι άλλα πολλά χαριτωμένα.

   Έπειτα, ένας μεγάλος παραλογισμός των φυσιολογικών ανθρώπων είναι η αποστασιοποίηση από τη φύση. Λόγω έλλειψης διορατικότητας αρνούνται να σκεφτούν πως το κακό που προκαλούμε στη φύση θα γυρίσει μπούμερανγκ να μας σαρώσει. Η απλή λύση όταν τελειώνει το πλαστικό του γεύμα είναι να πετάξει τα σκουπίδια όπου βρει. Να πετάξει το τσιγάρο (αναμμένο, βαριέται να το σβήσει) στο ύπαιθρο. Να κοροϊδέψει αυτούς που ασχολούνται με την ανακύκλωση (εδώ άνθρωποι ψάχνουν δουλειά κι ο δήμος δίνει λεφτά για κάδους ανακύκλωσης). Να αμφισβητήσει τις εναλλακτικές, πράσινες μορφές ενέργειας. Να στρουθοκαμηλίσει σε τέτοιο βαθμό που η μόλυνση του αέρα, του νερού και του περιβάλλοντος γενικότερα να τον ανησυχεί λιγότερο από το τι φόρεσε η παρουσιάστρια του πρωινάδικου. 

   Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα του φυσιολογικού ανθρώπου είναι η τάση του να προσηλυτίζει. Να κάνει τα πάντα για να είναι μέρος ενός συνόλου, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Δε θέλει να χαλάσει την πιάτσα, με οποιοδήποτε κόστος. Πριν κάποιες μέρες διάβασα κάτι πολύ ωραίο: "Normal people scare me". Μια μεγάλη αλήθεια. Με τρομάζουν πολύ, διότι ξέρω τι σημαίνει "φυσιολογικός" άνθρωπος. Σημαίνει καταραμένος να μην πρωτοτυπεί, να μένει ασυγκίνητος στις τραγωδίες, να κοιτάει τη ζωούλα και τη βολή του και να υποτάσσεται σε οποιανδήποτε επικίνδυνη νοοτροπία, αρκεί να κάνει το κομμάτι του. Καταραμένος να είναι συντηρητικός, οπισθοδρομικός, χωρίς περιθώρια εξέλιξης. Κι αν αυτό το 90% του ανθρώπινου πληθυσμού ήταν λίγο μεγαλύτερο, ακόμα θα ζούσαμε στις σπηλιές.