Συνεντεύξεις συγγραφέων - Ευαγγελία Γιάννου

 

Με την Ευαγγελία γνωρίστηκα τυχαία, σε μια παρουσίαση βιβλίου της, στην Καβάλα. Με κέρδισε με την ευγένεια ψυχής και την ακεραιότητα του χαρακτήρα της. Κι αν αυτές οι εκφράσεις σας φαίνονται ξύλινες, για εμένα είναι η απόλυτη ειλικρίνεια. Αλλά ας την αφήσω να τα πει η ίδια. Καλή ανάγνωση!

1. Πες μας για αρχή δυο λόγια για εσένα.

Ονομάζομαι Ευαγγελία και κατοικώ στην πόλη της Καβάλας. Κάθε πρωί ξυπνάω αργοπορημένη, τρέχω στη δουλειά, επιστρέφω κουρασμένη κι εκνευρισμένη από την ουρά στο μάρκετ και στην τράπεζα, φροντίζω το σπίτι και την οικογένειά μου. Ακριβώς όπως κι εσείς, ακριβώς ό,τι κι εσείς. Αγαπάω τους φίλους μου, γελάω, κλαίω, χαίρομαι, θυμώνω. Εάν γνωρίζετε τον εαυτό σας, τότε γνωρίζετε κι εμένα. Με μια μικρή –ελάχιστη– διαφορά. Τα βράδια, όταν κλειδώνω την πόρτα μου, ανοίγω ένα λευκό φύλλο χαρτιού κι εκεί πάνω ζωγραφίζω κόσμους με λέξεις. Αυτό δε με κάνει διαφορετική από εσάς. Μόνο λίγο πιο κουρασμένη και πάντα αργοπορημένη στη δουλειά μου.

2. Ποια είναι τα έργα που έχεις εκδώσει;

Εκτός από τη συμμετοχή μου σε συλλογή διηγημάτων («20+1 Ιστορίες», εκδόσεις Καστανιώτη, 2000) υπάρχουν δύο ακόμη βιβλία. Το «Άγριες Ανεμώνες» (2018) και το «Κλεμμένος Κόσμος» (2021). Αυτά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Λιβάνη. Είναι μυθοπλασία και θα τα χαρακτήριζα ψυχολογικά θρίλερ – με τη διευρυμένη έννοια του όρου. Το πρώτο έχει να κάνει με τον τρόπο που διαχειρίζεται κάποιος τις εμμονές του και την ήττα από τον ίδιο του τον εαυτό –δοσμένο μέσα από μια δυνατή, όσο και παράξενη, ιστορία– και το δεύτερο με τον τρόπο που οι άλλοι χειρίζονται εσένα, πλάθοντας και διαμορφώνοντας την αντίληψή σου για τον κόσμο κατά το δοκούν, κι αυτό ξεδιπλώνεται μέσα από μια αστυνομική ιστορία πολλαπλών επιπέδων.

3. Τι ξεχωρίζεις στο κάθε έργο σου, αλλά και στη γραφή σου;

Νομίζω πως δεν είμαι το πλέον κατάλληλο άτομο να μιλήσω γι’ αυτό, καθώς κάθε έργο μου, και σίγουρα η γραφή μου –για μένα– είναι ιδιαίτερα. Με όση αποστασιοποίηση μπορώ να δείξω, θα ξεχώριζα τον τρόπο με τον οποίο οι ήρωες αντιλαμβάνονται τον κόσμο και την εκάστοτε –διαφορετική– πραγματικότητα, όπως και τη μοναδική σχέση τους με τον χρόνο, καθώς τους βλέπουμε να κινούνται με άνεση στο παρόν και στο παρελθόν. Όλα αυτά δοσμένα μέσα από απλή γραφή, καθώς κάποιες φορές η επιθυμία να περάσουμε κάτι, χάνεται στην προσπάθεια να το κάνουμε με φανταχτερό τρόπο, μένοντας στον τύπο και ξεχνώντας την ουσία, που είναι ακριβώς αυτό, να δώσουμε πράγματα που θα γίνουν κατανοητά από όλους, ανεξάρτητα του επιπέδου στο οποίο κινείται ο καθένας.

4. Ποιες είναι οι συγγραφικές προσδοκίες σου για τα επόμενα χρόνια;

Να γράφω. Μόνο αυτό.

Ποτέ δε δημιουργούσα με γνώμονα την άποψη, τη μόδα, τις τάσεις και τα ενδιαφέροντα των άλλων, ούτε και προσδοκούσα κάποιο αποτέλεσμα, που καλώς να έρθει, αλλά ως επιστέγασμα και όχι αυτοσκοπός. Αυτό με καθιστά ελεύθερη από κάθε συμβιβασμό αλλά ταυτόχρονα και δέσμια των προσωπικών δαιμόνων μου που επιζητούν την ενσάρκωση, ανεξάρτητα των επιθυμιών ή των ιδιαίτερων αναγκών μου. Δεν νομίζω πως θα μπορούσα να γράψω κατά παραγγελία – θα μπορούσα δηλαδή, αλλά τότε το αποτέλεσμα θα ήταν ψεύτικο και ίσως να πληρούσε τις προϋποθέσεις και να ικανοποιούσε τους άλλους, όμως σε καμιά περίπτωση εμένα.

5. Ως αναγνώστρια, ποια βιβλία θα πρότεινες και γιατί; Έχεις ανάλογες επιρροές;

Ας ξεκινήσουμε από τις επιρροές. Η ανάγνωση προϋπάρχει της συγγραφής. Έτσι είναι εντελώς αδύνατο να μη δεχτεί κάποιος επιρροές, συνειδητά ή ασυνείδητα. Άλλωστε, όπως όλοι ξέρουμε, στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση. Η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται συνεχώς. Κι εκεί ακριβώς έγκειται το ταλέντο του κάθε δημιουργού, να μπορεί με τα ίδια υλικά να σου παρουσιάζει κάθε φορά ένα ιδιαίτερο, μοναδικό και άκρως ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Ας μην ξεχνάμε πως το ίδιο βιβλίο είναι διαφορετικό στα μάτια του κάθε αναγνώστη, ακόμη και στα μάτια του ίδιου αναγνώστη σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Ας διαβάσει ο καθένας ό,τι του αρέσει, ό,τι τον ικανοποιεί, τον κάνει να χάνεται στις σελίδες του, να ξεχνά τον χρόνο. Αν του αρέσει, είναι καλό. Αν δεν του αρέσει, τότε είναι καλό για κάποιον άλλον, διαφορετικό από εκείνον. Δεν προτείνω βιβλία. Προτείνω ανάγνωση.

                                         

6. Είναι απαραίτητα τα φανταστικά στοιχεία στα έργα σου; Ή απλώς επιθυμητά;

Βαγγέλη, η λογική σε πάει από το Α στο Β. Η φαντασία σε πάει παντού.

Όπως προείπα, τα βιβλία μου είναι προϊόν μυθοπλασίας. Αυτό για μένα σημαίνει τα φανταστικά στοιχεία πως δεν είναι απλώς επιθυμητά, αλλά απολύτως αναγκαία. Πάντα περασμένα μέσα από το φίλτρο της πραγματικότητας και της επαφής με τον κόσμο που βιώνουμε, αφήνοντας όμως μικρές ρωγμές απ’ όπου μπορούν να εισβάλουν πράγματα άλλων επιπέδων, όποια μορφή και υπόσταση κι αν έχουν αυτά.

7. Ποια είναι τα αγαπημένα σου μοτίβα, τα οποία θα συναντήσει ο αναγνώστης στα βιβλία σου;

Έχω μια εμμονή με τον τόπο και τον χρόνο. Είναι σχεδόν σύγχρονα αλλά πάντα αόριστα, αφήνοντας τη φαντασία του καθενός να βάλει τα δικά του πλαίσια. Επίσης με τα ονόματα, που στις περισσότερες των περιπτώσεων ορίζουν τον χαρακτήρα των ηρώων, όμως έρχεται μόνο του στην πορεία της συγγραφής, καθώς ο κάθε ένας που εμφανίζεται στο προσκήνιο έχει επιλέξει ήδη το όνομά του, σαν μια ιδιαίτερη πρόσκληση-πρόκληση προς εμένα να το διερευνήσω και να ξεδιπλώσω τις κρυμμένες πτυχές. Ένα ακόμη στοιχείο –ίσως προσωπική εμμονή– είναι η απουσία κινητών τηλεφώνων και διαδικτύου. Χωρίς ιδιαίτερο λόγο, όμως είναι γεγονός.

8. Ποιες δυσκολίες συνάντησες κατά τη συγγραφή, έκδοση και τη μετέπειτα σχέση με τα έργα σου;

Κατά τη συγγραφή καμία, καθώς θεωρώ ότι για μένα αυτό είναι το εύκολο κομμάτι. Και χωρίς να μιλώ προσωπικά, θα έλεγα πως, γενικά, το ταλέντο από μόνο του δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να υπάρχει και τύχη, έτσι ώστε να βρεθούν τα κατάλληλα άτομα που θα αξιολογήσουν το έργο σου και θα πιστέψουν σ’ αυτό, όποια μορφή κι αν έχει. Όσον αφορά εμένα, το δύσκολο κομμάτι έρχεται από την έκδοση και μετά, καθώς το βιβλίο από τη στιγμή που έφυγε από την επιμέλεια, έχει αποκτήσει ανεξάρτητη οντότητα. Δεν μπορώ να του προσφέρω τίποτε περισσότερο, μόνο να ελπίζω πως του έδωσα όσα έπρεπε ώστε να μπορεί να σταθεί από μόνο του, χωρίς να χρειάζεται οποιασδήποτε μορφής προώθηση. Είναι κάτι που απορροφά τον χρόνο μου, και δεν διαθέτω καθόλου από αυτόν, και με αποσπά από την επόμενη δημιουργία. Η συγγραφή είναι μια δυναμική και εξαιρετικά απαιτητική ασχολία, καθώς επάγγελμα δε θα τη χαρακτήριζα με τίποτε, τουλάχιστον στη χώρα μας και στο επίπεδο που κινούμαι εγώ.

9. Τι θα άλλαζες στο εκδοτικό, συγγραφικό ή αναγνωστικό τοπίο της Ελλάδας;

Τον τρόπο αντιμετώπισης ή και εκμετάλλευσης των δημιουργών. Είναι σκληρή και ιδιαίτερα ψυχοφθόρα η χρονοβόρα διαδικασία να περιμένεις μήνες για αξιολόγηση έργου που έχεις υποβάλει, κι αν είσαι τυχερός και σου απαντήσουν, να μη σου δίνουν ούτε έναν λόγο απόρριψης. Αυτό κάνει πολλούς να στρέφονται προς τη συνέκδοση ή την αυτοέκδοση, όμως εδώ η παγίδα είναι να μην αξιολογηθεί σωστά ή και καθόλου το έργο και να βγει προς τα έξω κάτι που ίσως δεν είναι ακόμη έτοιμο ή ώριμο, δίνοντας μια λανθασμένη εικόνα του δημιουργού και κάνοντας αρνητική εντύπωση στους αναγνώστες. Οι αναγνώστες θα σε κρίνουν, όπως και να έχει. Και πολλοί θα το κάνουν με αυθόρμητο, ενθουσιώδη, όσο και ευγενικό τρόπο. Η εμπάθεια δε χαρακτηρίζει έναν πραγματικό αναγνώστη και βιβλιόφιλο. Αλλά θα έπρεπε να διαχωρίζουν και να βάζουν σαφή όρια πού σταματά το βιβλίο και πού ξεκινάει ο άνθρωπος.

10. Αν είχες μια συμβουλή για νέους ή επίδοξους συγγραφείς, ποια θα ήταν;

[Αν όταν γράφετε δεν πιστεύετε πως γράφετε το «Έγκλημα και Τιμωρία», τότε καλύτερα να τα παρατήσετε. Όμως όταν τελειώσετε, αν εξακολουθήσετε να πιστεύετε πως είστε ο Ντοστογιέφσκι, τότε καλύτερα να επισκεφτείτε έναν ψυχίατρο…]

Να πατάτε γερά στα πόδια σας και μην αφήσετε κανέναν να σας πείσει ότι σας ξέρει. Κανείς δεν σας ξέρει καλύτερα από τον εαυτό σας, κανείς δεν γνωρίζει ποιο είναι το δικό σας καλό, κανείς δε θα κλάψει, δε θα πονέσει, δε θα χαρεί μαζί σας. Είστε μόνοι σας εκεί, να το θυμάστε πάντα.  Μην περιμένετε τίποτε, μην αναλώνεστε σε αμφιβολίες. Είστε εσείς. Κι όσο παραμένετε αυθεντικοί, όλα θα πάνε καλά για εσάς. Ακόμη και αν δεν έχετε ευρεία επιτυχία ή αναγνώριση, θα έχετε τον εαυτό σας, κι αυτό είναι το σημαντικό. Η αρμονία και η ισορροπία μαζί του.

Βαγγέλη, ήταν χαρά μου η συζήτηση μαζί σου.

Ευχαριστώ πολύ. Καλή τύχη, σε όλους τους τομείς.

Από την παρουσίαση δικού μου βιβλίου,

όπου η Ευαγγελία έκανε την επίσκεψη-έκπληξη.