Τι είναι ο έλεγχος; Πώς ελέγχω αν έχω τον έλεγχο; Πώς χάνω τον έλεγχο; Και γιατί τόσοι άνθρωποι "το έχουν χάσει" ενώ κάποιοι το παλεύουν ακόμα;
Ο έλεγχος πρώτα απ' όλα είναι μια σχετική έννοια. Πρόκειται για το αν και κατά πόσο ξέρουμε και κρατάμε στα χέρια μας μια κατάσταση και τους παράγοντες γύρω από αυτήν. Και ο τρόπος που τον διατηρούμε είναι συνεχής επαγρύπνηση. Κάποιος μπορεί να νομίζει πως ελέγχει την σύντροφό του επειδή απλά της ζητάει πάντα λογαριασμό πού θα πηγαίνει. Κράτη νομίζουν πως έχουν τον έλεγχο του λαού τους επειδή έχουν το όπλο των ΜΜΕ. Αλλά τα νομίσματα είναι για την τράπεζα, όπως λέει και το γνωμικό...
Για να αποκτήσουμε λοιπόν ισορροπία στη ζωή μας πρέπει να γίνουμε πρώτα ο ελεγκτικός μηχανισμός του εαυτού μας. Να δούμε πώς φερόμαστε, πώς φαινόμαστε, τι μας ωφελεί και τι μας βλάπτει. Και δυστυχώς δεν είμαστε όλοι έτσι. Όλοι θαυμάζουμε έναν άνθρωπο που έχει τακτοποιημένη τη ζωή του και τα πάντα γύρω από αυτόν είναι αρμονικά. Αυτό συμβαίνει και επειδή αντικειμενικά είναι προτέρημα αλλά και επειδή οι περισσότεροι έχουμε την ανασφάλεια πως εμείς δεν τα καταφέραμε τόσο καλά. Χρειάζεται μέτρο και κρίση, η οποία χρειάζεται (τουλάχιστον τη βασική) καλλιέργεια, η οποία χρειάζεται κι έναν δυναμικό χαρακτήρα. Γι' αυτό δεν έχουν αρμονία οι πάντες στη ζωή τους. Ο έλεγχος της ίδιας μας της ζωής όμως είναι προϊόν που πηγάζει από μέσα μας και πρέπει μόνο ως τέτοιο να το εκλαμβάνουμε. Όποιος περιμένει από άλλους να τακτοποιήσουν τη ζωή του είναι τυχοδιώκτης ή απελπισμένος (ή και τα δύο).
Ας δούμε τώρα τη ζωή σαν μια σκακιέρα. Η θέση είναι στημένη, σε κάποιους η θέση είναι πιο ευνοϊκή, σε άλλους δυσμενέστερη. Αυτή η διαφορά υπάρχει είτε από λάθη μας είτε από τυχαίους παράγοντες. Και πάλι όλοι μας, απ' τη στιγμή που ζούμε σε μια κοινωνία και αλληλεπιδρούμε, θα βρεθούμε σε περίεργες θέσεις. Το ζήτημα είναι ποιος μπορεί να μελετήσει τη θέση του, να εξετάσει τις αδυναμίες, τα άχρηστα πιόνια, τους κινδύνους που ενυπάρχουν, είτε κρυμμένους είτε φανερούς, και, αφού φτιάξει αρκετά πιθανά σενάρια να διαλέξει το καλύτερο! Η υποτίμηση της θέσης σε συνδυασμό με θολωμένη κρίση είναι το χειρότερο ενώ η εξυπνάδα το καλύτερο. Κανείς πάντως δεν εγγυάται την επιτυχία και κανείς δεν έχει απόλυτη γνώμη πάνω στο προσωπικό επίπεδο: αυτό των επιλογών μας. Κι αν στο σκάκι ηλεκτρονικά προγράμματα δίνουν αντικειμενικά τις βέλτιστες λύσεις, στον έξω κόσμο η κρίση είναι αυτή που πρέπει να βοηθάει. Ο έλεγχος του εαυτού μας είναι μια λεπτή κλωστή που πρέπει να διατηρείται ανέπαφη. Αλλιώς πολλά είναι τα βάραθρα γύρω μας, που μας περιμένουν με ανυπομονησία να τσακιστούμε μέσα τους.
Ποιος πάλι έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Αν ρωτήσουμε προσωπικά τον καθένα, κανείς δεν το έχει καταφέρει. Ποτέ σε απόλυτο βαθμό. Σε σχέση με έναν φτωχό θα πούμε μάλλον ότι ο πλούσιος τα έχει καταφέρει καλύτερα. Αλλά μέχρι εκεί. Το να έχεις τη ζωή σου υπό έλεγχο εξαρτάται από τον χαρακτήρα σου και την οπτική γωνία απ' όπου βλέπεις τα πράγματα. Κάποιος θεωρεί ότι έχει τον έλεγχο ενώ έχει ελάχιστη βενζίνη, ελάχιστα χρήματα και τηλέφωνο χωρίς μπαταρία και μένει σε σπίτι φίλου. Για άλλον όλα βαίνουν καλά αρκεί να έχει ένα κινητό στο χέρι, τα κλειδιά αυτοκινήτου και σπιτιού στην τσέπη και λεφτά στο πορτοφόλι. Για άλλους ίσως ακόμα και εκατομμύρια στην τράπεζα, στρωμένη δουλειά και πολλοί θαυμαστές δεν είναι κάτι αρκετό, αντίθετα τους προξενούν ανασφάλεια και άγχος αντί για σιγουριά. Πόσο σχετικό πράγμα είναι ο έλεγχος τελικά;
Όσον αφορά αυτούς που θεωρούμε τέλειους, τα ινδάλματα, εκεί υπάρχει περισσότερη υποκειμενικότητα. Εμείς τους βλέπουμε άψογους ενώ αυτοί ξέρουν πως δεν είναι, και έχουν σοβαρό λόγο να το πιστεύουν. Μπορεί να έχουν κατά τη γνώμη μας "τα πάντα" υπό έλεγχο, όσα δηλαδή για εμάς έχουν αξία, αλλά να μην ελέγχουν άλλα, τα οποία εμείς δεν προσέχουμε. Είναι τυχαίο που οι περισσότερες ταινίες εντυπωσιασμού παρουσιάζουν τους πρωταγωνιστές σε συγκεκριμένες μόνο φάσεις της ζωής τους και αποφεύγουν να τους ψυχογραφούν; Εκεί αυτός που φαίνεται τέλειος είναι τέλειος. Στο κοινό υποσυνείδητα περνά αυτή η αίσθηση επειδή παρουσιάζονται μόνο οι επιτυχίες του. Όσο θυμάμαι τέτοια σκηνικά παρουσιάζεται μπροστά μου η εικόνα του παλιού πιστολά σε ταινίες Άγριας Δύσης, αυτού για τον οποίο ένα πιστόλι στο χέρι είναι το μόνο χρειαζούμενο. Με την δεξιότητα και την αυτοπεποίθησή του όλα τα υπόλοιπα βρίσκονται: κατάλυμα, γυναίκες, άλογο, χρήματα, εξουσία: κοινώς, τα πάντα γύρω από τον τρόπο ζωής του. Τον βλέπεις στην έρημο μόνο με τα απαραίτητα, στην απεραντοσύνη του τίποτα με τον ορίζοντα άδειο, να περπατάει με σιγουριά και αναρωτιέσαι εσύ τι θα έκανες στην περίπτωσή του! Αυτός λοιπόν έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Μάλλον οι φήμες που δημιούργησαν τέτοιες μορφές δημιούργησαν κι αυτή την ψευδαίσθηση. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες πάμπολλες περιπτώσεις.
Στην τελική ποτέ δεν θα υπάρχει έλεγχος σε όλα και νομίζω πως είναι καλύτερα έτσι. Το να έχουμε τη δυνατότητα να πάρουμε στα χέρια μας την τύχη μας, να παλεύουμε πάντα για το καλύτερο, η συνεχής ροή και βελτίωση μας δίνουν τον απαραίτητο δυναμισμό. Αν μπορούσαμε να έχουμε τα πάντα και για πάντα ο χαρακτήρας μας μόνο προς το χειρότερο θα πήγαινε. Ίσως αυτό το άπιαστο έχει λόγο που είναι άπιαστο και πρέπει να παραμείνει χαμένο σε ζοφερές χαράδρες στο άγνωστο, όπως το λεγόμενο "Άγιο Δισκοπότηρο" που δίνει την αιώνια ευτυχία...
Ο έλεγχος πρώτα απ' όλα είναι μια σχετική έννοια. Πρόκειται για το αν και κατά πόσο ξέρουμε και κρατάμε στα χέρια μας μια κατάσταση και τους παράγοντες γύρω από αυτήν. Και ο τρόπος που τον διατηρούμε είναι συνεχής επαγρύπνηση. Κάποιος μπορεί να νομίζει πως ελέγχει την σύντροφό του επειδή απλά της ζητάει πάντα λογαριασμό πού θα πηγαίνει. Κράτη νομίζουν πως έχουν τον έλεγχο του λαού τους επειδή έχουν το όπλο των ΜΜΕ. Αλλά τα νομίσματα είναι για την τράπεζα, όπως λέει και το γνωμικό...
Για να αποκτήσουμε λοιπόν ισορροπία στη ζωή μας πρέπει να γίνουμε πρώτα ο ελεγκτικός μηχανισμός του εαυτού μας. Να δούμε πώς φερόμαστε, πώς φαινόμαστε, τι μας ωφελεί και τι μας βλάπτει. Και δυστυχώς δεν είμαστε όλοι έτσι. Όλοι θαυμάζουμε έναν άνθρωπο που έχει τακτοποιημένη τη ζωή του και τα πάντα γύρω από αυτόν είναι αρμονικά. Αυτό συμβαίνει και επειδή αντικειμενικά είναι προτέρημα αλλά και επειδή οι περισσότεροι έχουμε την ανασφάλεια πως εμείς δεν τα καταφέραμε τόσο καλά. Χρειάζεται μέτρο και κρίση, η οποία χρειάζεται (τουλάχιστον τη βασική) καλλιέργεια, η οποία χρειάζεται κι έναν δυναμικό χαρακτήρα. Γι' αυτό δεν έχουν αρμονία οι πάντες στη ζωή τους. Ο έλεγχος της ίδιας μας της ζωής όμως είναι προϊόν που πηγάζει από μέσα μας και πρέπει μόνο ως τέτοιο να το εκλαμβάνουμε. Όποιος περιμένει από άλλους να τακτοποιήσουν τη ζωή του είναι τυχοδιώκτης ή απελπισμένος (ή και τα δύο).
Ας δούμε τώρα τη ζωή σαν μια σκακιέρα. Η θέση είναι στημένη, σε κάποιους η θέση είναι πιο ευνοϊκή, σε άλλους δυσμενέστερη. Αυτή η διαφορά υπάρχει είτε από λάθη μας είτε από τυχαίους παράγοντες. Και πάλι όλοι μας, απ' τη στιγμή που ζούμε σε μια κοινωνία και αλληλεπιδρούμε, θα βρεθούμε σε περίεργες θέσεις. Το ζήτημα είναι ποιος μπορεί να μελετήσει τη θέση του, να εξετάσει τις αδυναμίες, τα άχρηστα πιόνια, τους κινδύνους που ενυπάρχουν, είτε κρυμμένους είτε φανερούς, και, αφού φτιάξει αρκετά πιθανά σενάρια να διαλέξει το καλύτερο! Η υποτίμηση της θέσης σε συνδυασμό με θολωμένη κρίση είναι το χειρότερο ενώ η εξυπνάδα το καλύτερο. Κανείς πάντως δεν εγγυάται την επιτυχία και κανείς δεν έχει απόλυτη γνώμη πάνω στο προσωπικό επίπεδο: αυτό των επιλογών μας. Κι αν στο σκάκι ηλεκτρονικά προγράμματα δίνουν αντικειμενικά τις βέλτιστες λύσεις, στον έξω κόσμο η κρίση είναι αυτή που πρέπει να βοηθάει. Ο έλεγχος του εαυτού μας είναι μια λεπτή κλωστή που πρέπει να διατηρείται ανέπαφη. Αλλιώς πολλά είναι τα βάραθρα γύρω μας, που μας περιμένουν με ανυπομονησία να τσακιστούμε μέσα τους.
Ποιος πάλι έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Αν ρωτήσουμε προσωπικά τον καθένα, κανείς δεν το έχει καταφέρει. Ποτέ σε απόλυτο βαθμό. Σε σχέση με έναν φτωχό θα πούμε μάλλον ότι ο πλούσιος τα έχει καταφέρει καλύτερα. Αλλά μέχρι εκεί. Το να έχεις τη ζωή σου υπό έλεγχο εξαρτάται από τον χαρακτήρα σου και την οπτική γωνία απ' όπου βλέπεις τα πράγματα. Κάποιος θεωρεί ότι έχει τον έλεγχο ενώ έχει ελάχιστη βενζίνη, ελάχιστα χρήματα και τηλέφωνο χωρίς μπαταρία και μένει σε σπίτι φίλου. Για άλλον όλα βαίνουν καλά αρκεί να έχει ένα κινητό στο χέρι, τα κλειδιά αυτοκινήτου και σπιτιού στην τσέπη και λεφτά στο πορτοφόλι. Για άλλους ίσως ακόμα και εκατομμύρια στην τράπεζα, στρωμένη δουλειά και πολλοί θαυμαστές δεν είναι κάτι αρκετό, αντίθετα τους προξενούν ανασφάλεια και άγχος αντί για σιγουριά. Πόσο σχετικό πράγμα είναι ο έλεγχος τελικά;
Όσον αφορά αυτούς που θεωρούμε τέλειους, τα ινδάλματα, εκεί υπάρχει περισσότερη υποκειμενικότητα. Εμείς τους βλέπουμε άψογους ενώ αυτοί ξέρουν πως δεν είναι, και έχουν σοβαρό λόγο να το πιστεύουν. Μπορεί να έχουν κατά τη γνώμη μας "τα πάντα" υπό έλεγχο, όσα δηλαδή για εμάς έχουν αξία, αλλά να μην ελέγχουν άλλα, τα οποία εμείς δεν προσέχουμε. Είναι τυχαίο που οι περισσότερες ταινίες εντυπωσιασμού παρουσιάζουν τους πρωταγωνιστές σε συγκεκριμένες μόνο φάσεις της ζωής τους και αποφεύγουν να τους ψυχογραφούν; Εκεί αυτός που φαίνεται τέλειος είναι τέλειος. Στο κοινό υποσυνείδητα περνά αυτή η αίσθηση επειδή παρουσιάζονται μόνο οι επιτυχίες του. Όσο θυμάμαι τέτοια σκηνικά παρουσιάζεται μπροστά μου η εικόνα του παλιού πιστολά σε ταινίες Άγριας Δύσης, αυτού για τον οποίο ένα πιστόλι στο χέρι είναι το μόνο χρειαζούμενο. Με την δεξιότητα και την αυτοπεποίθησή του όλα τα υπόλοιπα βρίσκονται: κατάλυμα, γυναίκες, άλογο, χρήματα, εξουσία: κοινώς, τα πάντα γύρω από τον τρόπο ζωής του. Τον βλέπεις στην έρημο μόνο με τα απαραίτητα, στην απεραντοσύνη του τίποτα με τον ορίζοντα άδειο, να περπατάει με σιγουριά και αναρωτιέσαι εσύ τι θα έκανες στην περίπτωσή του! Αυτός λοιπόν έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Μάλλον οι φήμες που δημιούργησαν τέτοιες μορφές δημιούργησαν κι αυτή την ψευδαίσθηση. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες πάμπολλες περιπτώσεις.
Στην τελική ποτέ δεν θα υπάρχει έλεγχος σε όλα και νομίζω πως είναι καλύτερα έτσι. Το να έχουμε τη δυνατότητα να πάρουμε στα χέρια μας την τύχη μας, να παλεύουμε πάντα για το καλύτερο, η συνεχής ροή και βελτίωση μας δίνουν τον απαραίτητο δυναμισμό. Αν μπορούσαμε να έχουμε τα πάντα και για πάντα ο χαρακτήρας μας μόνο προς το χειρότερο θα πήγαινε. Ίσως αυτό το άπιαστο έχει λόγο που είναι άπιαστο και πρέπει να παραμείνει χαμένο σε ζοφερές χαράδρες στο άγνωστο, όπως το λεγόμενο "Άγιο Δισκοπότηρο" που δίνει την αιώνια ευτυχία...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου