Φίλε αστυνομικέ
Η δουλειά σου είναι πολύ σημαντική. Είσαι ο μεσάζων ανάμεσα στην εκάστοτε κυβέρνηση (συνεπώς και στις δίκαιες ή άδικες αποφάσεις της) και στον λαό. Πολλές φορές το πλήθος δεν καταλαβαίνει γιατί δρας όπως δρας ή αντιδράς όπως αντιδράς. Δεν έχει στον νου του τα διάφορα σενάρια που εσύ έχεις. Εκεί που ο ανυποψίαστος πολίτης βλέπει ησυχία, εσύ βλέπεις μια πιθανή ληστεία, έναν πιθανό πυροβολισμό, ένα πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα. Έχεις εκπαιδευτεί για να βλέπεις την κακή πλευρά των πραγμάτων. Γι' αυτό πληρώνεσαι κι αξίζεις σεβασμό.
Η θέση σου, παρόλα αυτά, σε φέρνει πολύ κοντά στην εξουσία. Φλερτάρεις μαζί της, διότι έχεις δικαιώματα πάνω στον πολίτη. Γίνεται καθημερινά μέσα σου, αν και υποσυνείδητα, ένας αγώνας ηθικής. Άλλες φορές νιώθεις πως έπραξες επιεικώς, άλλες φορές πως έπραξες σκληρά. Το μέτρο δεν είναι ποτέ σταθερό, διότι κάθε περίπτωση διαφέρει. Είναι δουλειά σου να ξέρεις τη θέση σου: έχεις εξουσία πάνω στον πολίτη, μέχρι ενός σημείου όμως. Η υπερβολική επιείκεια γεννά εγκληματικότητα (τουλάχιστον όσον αφορά την πρόληψη και την καταστολή), ενώ η υπερβολική σκληρότητα ξεπερνά τα όρια των καθηκόντων σου. Διότι ανώτατο καθήκον σου είναι να θυμάσαι πως είσαι άνθρωπος μεταξύ ανθρώπων και οι άνθρωποι που εμπλέκονται μαζί σου είναι άτομα με φόβους, ανησυχίες και κακές εμπειρίες. Αν προκαλέσεις, θα δεχτείς δικαιολογημένες αντιδράσεις. Αν χρησιμοποιήσεις βία (ενώ δεν έχεις δεχτεί προηγουμένως), θα δεχτείς βία έπειτα και την αξίζεις.
Σε λένε μπάτσο. Άλλες φορές αδικαιολόγητα, άλλες δικαιολογημένα. Αδικαιολόγητα είναι όταν σε τσουβαλιάζουν, σε βάζουν σ' ένα καλούπι και σου φορτώνουν αδικίες άλλων ανθρώπων που απλά τυχαίνει να έχουν το ίδιο επάγγελμα μαζί σου. Το τσουβάλιασμα και η ταμπελοποίηση είναι σφάλμα. Δικαιολογημένα είναι όταν εσύ ο ίδιος, με δική σου απόφαση, αποφασίζεις να υπερβείς τα όρια των καθηκόντων σου και να κάνεις κατάχρηση εξουσίας. Διότι η κατάχρηση εξουσίας, που είναι καθημερινό φαινόμενο, κάνει τη διαφορά ανάμεσα στον αστυνομικό και τον μπάτσο. Ο κόσμος έχει χορτάσει μπάτσους. Θέλει ηθική και είναι ένα βάρος που πέφτει στους δικούς σου ώμους. Έχεις εκπαιδευτεί και πληρώνεσαι για να προσφέρεις στην κοινωνία. Κάνε τη διαφορά προς το καλύτερο.
Αυτό φυσικά προϋποθέτει τρόπους και μέθοδο. Οφείλεις να καταλαβαίνεις πότε κάποιος πολίτης αντιστέκεται εναντίον σου και πότε απλά είσαι βίαιος. Πότε είσαι επαγγελματίας και πότε απλά ένα φοβισμένο ανθρωπάκι που χρησιμοποιεί αθέμιτα μέσα. Πάντα να θυμάσαι πως εσύ έχεις τον νόμο με το μέρος σου. Όπως εσύ φοβάσαι όποιον οπλοφορεί, έτσι κι ο πολίτης. Όπως εσύ φοβάσαι μήπως σε περικυκλώσουν σε ένα σκοτεινό στενό, έτσι κι εκείνος μην τον περικυκλώσουν οι μπάτσοι στο τμήμα και τον σαπίσουν στο ξύλο. Διότι πίσω από μια κλειστή πόρτα γίνονται τα χειρότερα εγκλήματα.
Όταν κυκλοφορεί μια οικογένεια και θέλεις να κάνεις έλεγχο, οι βασικότεροι παρατηρητές είναι τα παιδιά. Αν δουν ότι τραβολογάς και βιαιοπραγείς κατά των γονέων τους, τους έχεις καταστρέψει κάθε ιδέα ασφάλειας και δικαίου. Είναι μια λεπτή κατάσταση, διότι στα μάτια του παιδιού δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βία ενάντια στον γονέα τους. Δεν ξέρεις από παιδοψυχολογία και δε φταις εσύ γι' αυτό, όμως χρησιμοποίησε την κοινή λογική. Γεννάς έναν μελλοντικό πολίτη που θα μισεί εσένα και τους συναδέλφους σου. Γεννάς κάποιον που θα λέει μπάτσους όλους τους υπόλοιπους εξαιτίας μιας απερίσκεπτης στιγμής σου. Θα μου πεις "να τον έχω με το σεις και με το σας;".
Ναι, να τον έχεις. Όπως κάθε δημόσιος υπάλληλος, έτσι κι εσύ. Δεν εκπροσωπείς τον εαυτό σου αλλά το κράτος. Τα συναισθήματά σου, οι προσωπικές σου σκέψεις και πιστεύω δεν μετράνε. Καθόλου. Αν εγώ είμαι ένας άθεος καθηγητής, δεν έχω δικαίωμα να προσβάλω τη θρησκεία κάποιου μαθητή. Αν εγώ είμαι ένας μισογύνης δημόσιος υπάλληλος πίσω ένα γραφείο, δεν έχω δικαίωμα να αδικήσω μια γυναίκα. Αν εσύ είσαι ένας ρατσιστής αστυνομικός, δεν έχεις δικαίωμα να βιαιοπραγήσεις ενάντια σε κάποιον αλλοδαπό που δεν έχει δείξει σημάδια βίας: οι περισσότεροι δε δείχνουν, διότι σε φοβούνται περισσότερο απ' ό,τι τους φοβάσαι εσύ - η προκατάληψη σε κάνει να νομίζεις πως σε προσέβαλαν. Αν τον βρίσεις, θα αντισταθεί. Αν τον χτυπήσεις, θα αντισταθεί. Δεν είναι αντίσταση κατά της αρχής: είναι αντίσταση ενάντια σε κάποιον που του αφαιρεί δικαιώματα και απειλεί τη ζωή του. "Μα δεν απειλώ τη ζωή του", λες. Εσύ το ξέρεις. Εκείνος το ξέρει;
Όπως καταλαβαίνεις, στη δουλειά δε χωράνε προσωπικά πιστεύω. Είσαι σε μια πολύ λεπτή θέση: πιο λεπτή ίσως από του καθηγητή που πλάθει συνειδήσεις, ακόμα κι από του γιατρού, που σώζει ζωές. Το να αφήνεις τα κολλήματα πίσω σου είναι υποχρέωσή σου. Δεν είσαι μόνος· όλοι έχουμε κολλήματα και στον καθένα υπάρχει η παρόρμηση να κρίνουμε με βάση το εγώ στη δουλειά μας. Είπαμε, φλερτάρεις κάθε μέρα με την κατάχρηση εξουσίας, η οποία έχει πολλές μορφές. Κάθε μορφή της, όμως, στερεί από κάποιον δικαιώματα. Κάθε μορφή της σε κάνει όλο και πιο μπάτσο, ενώ νιώθεις πως αξίζεις να λέγεσαι αστυνομικός. Για εσένα είναι η δουλειά σου, την οποία θεωρείς ιερή. Για τον απέναντι είναι η οικογένειά του, η περιουσία του και η ζωή του, που είναι ιερότερη.
Φιλικά,
ένας πολίτης
Η δουλειά σου είναι πολύ σημαντική. Είσαι ο μεσάζων ανάμεσα στην εκάστοτε κυβέρνηση (συνεπώς και στις δίκαιες ή άδικες αποφάσεις της) και στον λαό. Πολλές φορές το πλήθος δεν καταλαβαίνει γιατί δρας όπως δρας ή αντιδράς όπως αντιδράς. Δεν έχει στον νου του τα διάφορα σενάρια που εσύ έχεις. Εκεί που ο ανυποψίαστος πολίτης βλέπει ησυχία, εσύ βλέπεις μια πιθανή ληστεία, έναν πιθανό πυροβολισμό, ένα πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα. Έχεις εκπαιδευτεί για να βλέπεις την κακή πλευρά των πραγμάτων. Γι' αυτό πληρώνεσαι κι αξίζεις σεβασμό.
Η θέση σου, παρόλα αυτά, σε φέρνει πολύ κοντά στην εξουσία. Φλερτάρεις μαζί της, διότι έχεις δικαιώματα πάνω στον πολίτη. Γίνεται καθημερινά μέσα σου, αν και υποσυνείδητα, ένας αγώνας ηθικής. Άλλες φορές νιώθεις πως έπραξες επιεικώς, άλλες φορές πως έπραξες σκληρά. Το μέτρο δεν είναι ποτέ σταθερό, διότι κάθε περίπτωση διαφέρει. Είναι δουλειά σου να ξέρεις τη θέση σου: έχεις εξουσία πάνω στον πολίτη, μέχρι ενός σημείου όμως. Η υπερβολική επιείκεια γεννά εγκληματικότητα (τουλάχιστον όσον αφορά την πρόληψη και την καταστολή), ενώ η υπερβολική σκληρότητα ξεπερνά τα όρια των καθηκόντων σου. Διότι ανώτατο καθήκον σου είναι να θυμάσαι πως είσαι άνθρωπος μεταξύ ανθρώπων και οι άνθρωποι που εμπλέκονται μαζί σου είναι άτομα με φόβους, ανησυχίες και κακές εμπειρίες. Αν προκαλέσεις, θα δεχτείς δικαιολογημένες αντιδράσεις. Αν χρησιμοποιήσεις βία (ενώ δεν έχεις δεχτεί προηγουμένως), θα δεχτείς βία έπειτα και την αξίζεις.
Σε λένε μπάτσο. Άλλες φορές αδικαιολόγητα, άλλες δικαιολογημένα. Αδικαιολόγητα είναι όταν σε τσουβαλιάζουν, σε βάζουν σ' ένα καλούπι και σου φορτώνουν αδικίες άλλων ανθρώπων που απλά τυχαίνει να έχουν το ίδιο επάγγελμα μαζί σου. Το τσουβάλιασμα και η ταμπελοποίηση είναι σφάλμα. Δικαιολογημένα είναι όταν εσύ ο ίδιος, με δική σου απόφαση, αποφασίζεις να υπερβείς τα όρια των καθηκόντων σου και να κάνεις κατάχρηση εξουσίας. Διότι η κατάχρηση εξουσίας, που είναι καθημερινό φαινόμενο, κάνει τη διαφορά ανάμεσα στον αστυνομικό και τον μπάτσο. Ο κόσμος έχει χορτάσει μπάτσους. Θέλει ηθική και είναι ένα βάρος που πέφτει στους δικούς σου ώμους. Έχεις εκπαιδευτεί και πληρώνεσαι για να προσφέρεις στην κοινωνία. Κάνε τη διαφορά προς το καλύτερο.
Αυτό φυσικά προϋποθέτει τρόπους και μέθοδο. Οφείλεις να καταλαβαίνεις πότε κάποιος πολίτης αντιστέκεται εναντίον σου και πότε απλά είσαι βίαιος. Πότε είσαι επαγγελματίας και πότε απλά ένα φοβισμένο ανθρωπάκι που χρησιμοποιεί αθέμιτα μέσα. Πάντα να θυμάσαι πως εσύ έχεις τον νόμο με το μέρος σου. Όπως εσύ φοβάσαι όποιον οπλοφορεί, έτσι κι ο πολίτης. Όπως εσύ φοβάσαι μήπως σε περικυκλώσουν σε ένα σκοτεινό στενό, έτσι κι εκείνος μην τον περικυκλώσουν οι μπάτσοι στο τμήμα και τον σαπίσουν στο ξύλο. Διότι πίσω από μια κλειστή πόρτα γίνονται τα χειρότερα εγκλήματα.
Όταν κυκλοφορεί μια οικογένεια και θέλεις να κάνεις έλεγχο, οι βασικότεροι παρατηρητές είναι τα παιδιά. Αν δουν ότι τραβολογάς και βιαιοπραγείς κατά των γονέων τους, τους έχεις καταστρέψει κάθε ιδέα ασφάλειας και δικαίου. Είναι μια λεπτή κατάσταση, διότι στα μάτια του παιδιού δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βία ενάντια στον γονέα τους. Δεν ξέρεις από παιδοψυχολογία και δε φταις εσύ γι' αυτό, όμως χρησιμοποίησε την κοινή λογική. Γεννάς έναν μελλοντικό πολίτη που θα μισεί εσένα και τους συναδέλφους σου. Γεννάς κάποιον που θα λέει μπάτσους όλους τους υπόλοιπους εξαιτίας μιας απερίσκεπτης στιγμής σου. Θα μου πεις "να τον έχω με το σεις και με το σας;".
Ναι, να τον έχεις. Όπως κάθε δημόσιος υπάλληλος, έτσι κι εσύ. Δεν εκπροσωπείς τον εαυτό σου αλλά το κράτος. Τα συναισθήματά σου, οι προσωπικές σου σκέψεις και πιστεύω δεν μετράνε. Καθόλου. Αν εγώ είμαι ένας άθεος καθηγητής, δεν έχω δικαίωμα να προσβάλω τη θρησκεία κάποιου μαθητή. Αν εγώ είμαι ένας μισογύνης δημόσιος υπάλληλος πίσω ένα γραφείο, δεν έχω δικαίωμα να αδικήσω μια γυναίκα. Αν εσύ είσαι ένας ρατσιστής αστυνομικός, δεν έχεις δικαίωμα να βιαιοπραγήσεις ενάντια σε κάποιον αλλοδαπό που δεν έχει δείξει σημάδια βίας: οι περισσότεροι δε δείχνουν, διότι σε φοβούνται περισσότερο απ' ό,τι τους φοβάσαι εσύ - η προκατάληψη σε κάνει να νομίζεις πως σε προσέβαλαν. Αν τον βρίσεις, θα αντισταθεί. Αν τον χτυπήσεις, θα αντισταθεί. Δεν είναι αντίσταση κατά της αρχής: είναι αντίσταση ενάντια σε κάποιον που του αφαιρεί δικαιώματα και απειλεί τη ζωή του. "Μα δεν απειλώ τη ζωή του", λες. Εσύ το ξέρεις. Εκείνος το ξέρει;
Όπως καταλαβαίνεις, στη δουλειά δε χωράνε προσωπικά πιστεύω. Είσαι σε μια πολύ λεπτή θέση: πιο λεπτή ίσως από του καθηγητή που πλάθει συνειδήσεις, ακόμα κι από του γιατρού, που σώζει ζωές. Το να αφήνεις τα κολλήματα πίσω σου είναι υποχρέωσή σου. Δεν είσαι μόνος· όλοι έχουμε κολλήματα και στον καθένα υπάρχει η παρόρμηση να κρίνουμε με βάση το εγώ στη δουλειά μας. Είπαμε, φλερτάρεις κάθε μέρα με την κατάχρηση εξουσίας, η οποία έχει πολλές μορφές. Κάθε μορφή της, όμως, στερεί από κάποιον δικαιώματα. Κάθε μορφή της σε κάνει όλο και πιο μπάτσο, ενώ νιώθεις πως αξίζεις να λέγεσαι αστυνομικός. Για εσένα είναι η δουλειά σου, την οποία θεωρείς ιερή. Για τον απέναντι είναι η οικογένειά του, η περιουσία του και η ζωή του, που είναι ιερότερη.
Φιλικά,
ένας πολίτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου