Τα Πάντα Ρει

   Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν την τόσο συχνά ειπωμένη έκφραση "δεν αλλάζω για κανέναν" κι άλλες συναφείς, με όποιο νόημα κι αν κρύβουν. Προφανώς ο καθένας μας νιώθει πάντα ο ίδιος, με ένα σταθερό σύνολο σκέψεων, συναισθημάτων και απόψεων. Και μετά, την κάθε εξωτερική παρεμβολή από άλλους την θεωρούμε απειλή ή προσωπική επίθεση στην προσωπικότητά μας! Σαν να είμαστε σταθερά βράχια στην ακροθαλασσιά και τα κύματα προσπαθούν με τα χρόνια να μας διαλύσουν... Όμως η όλη αυτή εντύπωση είναι λάθος.
    Για να δούμε την πραγματικότητα αντί να ζούμε στην σφαίρα των ονείρων μας, θα πρέπει να κοιτάξουμε πίσω: το παρελθόν μας θυμίζει το πόσο διαφορετικοί ήμασταν και πόσο μας άλλαξαν οι καταστάσεις και οι άνθρωποι. Τολμώ να πω πως ακόμα και άτομα που είχαν ελάχιστη επαφή μαζί μας κάνουν την διαφορά (έστω και μικρή) στο σύνολο της προσωπικότητάς μας. Επομένως, αυτή η φαινομενική σταθερότητα του εαυτού μας (και η επιμονή να μην αλλάξουμε γιατί θα "αλλοιωθεί" ο χαρακτήρας μας) είναι μια ψευδαίσθηση που μας δίνει καθημερινά το παρόν! Όντως αλλάζουμε, κι αυτό συμβαίνει καθημερινά και σταδιακά, σε ρυθμό που περνά απαρατήρητος. Κι όταν συγκρίνουμε τον σημερινό μας εαυτό με όσα παλιότερα κάναμε διαπιστώνουμε την διαφορά! Αλλά ας μην πανικοβαλλόμαστε. Στον κόσμο που ζούμε, λόγω της επαφής μας με τον περιβάλλοντα χώρο, οι αισθήσεις και η διάνοιά μας μας δίνουν συνεχώς ερεθίσματα και μας αλλάζουν. Όποιος πιστεύει πως "δεν αλλάζει" απλά κοροϊδεύει τον εαυτό του!
   Θα προσπαθήσω να κάνω μια αναλογία της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης με την φύση. Όπως ένα τοπίο δείχνει διαφορετικό με τον καιρό (τα φυτά μαραίνονται, οι αγέλες μετακινούνται, ο αέρας και η βροχή χτυπούν ανελέητα δέντρα και βράχια κι αφήνουν σημάδια) έτσι και στην ψυχή μας οι εξωτερικοί παράγοντες φέρνουν και μεγάλες μεταβολές. Σε πολλές περιπτώσεις δεχόμαστε "ραπίσματα" που μας λυγίζουν και έπειτα μας δυναμώνουν ή καθημερινή άσκηση πίεσης που, όσο αμελητέα κι αν φαίνεται, φέρνει αποτέλεσμα με τον χρόνο. Διότι κι εμείς ζούμε στο κέντρο μιας κατάστασης όπου πολλές αντιμαχόμενες και πολύμορφες δυνάμεις μας σπρώχνουν προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση. Δεν υπάρχει άτομο που να ζει προστατευμένο από όλα αυτά: όλοι μας δεχόμαστε επιδράσεις και όλοι αλλάζουμε. Ποιος είναι τόσο γελοίος που να πιστεύει πως παραμένει αλώβητος από την δίνη του χρόνου;
     "Δεν αλλάζω για κανέναν", "είμαι αυτός που είμαι" και άλλα τέτοια γλυκά κι αγαπησιάρικα... Όσο ωραία ακούγονται, τόσο κούφια είναι. Ίσως να ίσχυαν αν ζούσαμε σε ένα κλουβί όπου οι άλλοι δεν μας επηρέαζαν. Όμως πάντοτε θα συναναστρεφόμαστε προσωπικότητες κατώτερες (κατά τη γνώμη μας) που θα μας αποτρέπουν από το να τις μοιάσουμε, χαρακτήρες θαυμαστούς που θα πασχίσουμε πάση θυσία να τους μιμηθούμε, άτομα που θα μας κάνουν να αλλάξουμε εντελώς απλά και μόνο για να είμαστε κοντά τους και γενικώς θα αλλάζουμε, όπως στο σώμα έτσι και στην ψυχή, από την αρχή μέχρι το τέλος. Έτσι είναι η ζωή, οπότε δεχτείτε το και χορέψτε αντί να παραπονιέστε πως όλοι και όλα είναι εναντίον σας και πασχίζουν να σας αλλάξουν προς το χειρότερο! Τίποτα δεν μένει ίδιο, "τα πάντα ρει" όπως λέει κι ο Ηράκλειτος...

Αλήθειες Και Ψέμματα

   Αλήθεια και ψέμμα. Έννοιες που δημιούργησε ο άνθρωπος στα πλαίσια της κοινωνίας και τις χρησιμοποιεί άλλοτε ως εργαλείο επικοινωνίας και άλλοτε ως φάρμακο της ψυχής του. Ποιες είναι όμως αυτές οι έννοιες, ποια άβυσσο παρερμηνειών κρύβουν από πίσω; Ποια η επίδρασή τους στον άνθρωπο και τελικά, πάντοτε ο άνθρωπος χρησιμοποιεί αλήθειες και ψέμματα ή μήπως παραμονεύει ο κίνδυνος να γίνει δικό τους υποχείριο; Αυτά τα ερωτήματα μας ταλανίζουν πολλές φορές. Δεν ξέρω αν θα δώσω ικανοποιητικές απαντήσεις. Ωστόσο θα προσπαθήσω να τις αντιμετωπίσω μέσα από την πείρα της μικρής μου ζωής.
   Καταρχάς, από ετυμολογικής απόψεως η λέξη αλήθεια προέρχεται από το στερητικό α + την λέξη λήθη. Άρα λοιπόν η αλήθεια για τον άνθρωπο είναι κάτι που δεν μπορεί να ξεχαστεί. Δεν ξεχνάμε αυτά που συνέβησαν στη ζωή μας, δεν ξεχνάμε τα συναισθήματα που ανέπτυξε η ψυχή μας. Το ψέμμα πάλι είναι το αντίθετο της αλήθειας. Το ψέμμα ξεχνιέται, το ψέμμα χάνεται μέσα στο ποτάμι της λήθης. Και μην το αρνηθείτε. Πόσες φορές στη ζωή σας είπατε ψέμματα και δεν τα θυμόσασταν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα για να τα επαναλάβετε με λεπτομέρειες όπως τότε που τα είπατε; Εεε; Το ψέμμα είναι εύκολο και γρήγορο όπλο που βάζει σε εφαρμογή ο νους για να ξεπεραστούν εφήμερα εμπόδιά σας ή για να επιτύχετε ένα σχέδιο ή συμφέρον βραχυπρόθεσμα. Το ψέμμα ωστόσο σας φωνάζει: "πίσω έχει η αχλάδα την ουρά". Και σεις; Πάντα κάνετε ότι δεν την βλέπετε ή δεν την βλέπετε πραγματικά. Υπάρχει όμως. Να γιατί. Διότι όπως είπα το ψέμμα λησμονιέται οπότε το όπλο αυτό είναι εφήμερο. Δεν μπορεί κανείς να το χρησιμοποιήσει για μακροπρόθεσμους στόχους. Αδύνατο. Αποτέλεσμα  => η αποτυχία! Και ακόμη χειρότερα. Εάν το ένα ψέμμα φέρει το άλλο (δηλαδή κάποιος το χρησιμοποιεί συχνά-πυκνά) τότε το μόνο που θα καταφέρει είναι και να μπερδέψει το μυαλό του και να εμφανίζεται αναξιόπιστος άνθρωπος στο κοινωνικό του περιβάλλον.
   Έπειτα, στην εποχή μας οι έννοιες αλήθεια και ψέμμα παρερμηνεύονται στην καθημερινότητα. Η αλήθεια παίρνει πολλές φορές την μορφή του κακού και θεωρείται ότι αν φανερωθεί θα πληγωθεί ένας άνθρωπος ή περισσότεροι. Α, και το ψέμμα! Μαντέψτε, είναι ο ιατρός της ψυχής: "έλα μωρέ, ένα αθώο ψεμματάκι δεν θα κάνει και τόσο κακό. Αντίθετα θα λυτρώσει". Χαχαχα, εδώ γελάμε. Το ψέμμα ποτέ δεν λύτρωσε κανέναν. Το ψέμμα καταδικάζει σε "θάνατο" και αυτόν που το δέχεται και εκείνον που το χρησιμοποιεί. Από τη μία ο πρώτος καταδικάζεται σε απλή, εφήμερη άγνοια εάν το ψέμμα είναι μικρό ή στον εγκλωβισμό μέσα σε έναν γυάλινο κόσμο εάν το ψέμμα είναι μεγάλο. Και όταν λέω μεγάλο δεν εννοώ μόνο ένα αλλά μια "αλυσίδα ψεμμάτων".Έχουν χαθεί ολόκληρες ζωές μέσα σε αλυσίδες ψεμμάτων. Αλήθεια! Από την άλλη, ο χρήστης του ψέμματος εάν αυτό είναι μικρό, εντάξει, γίνεται ένας μικρός μακάκας. Αλλά εάν δημιουργήσει αλυσίδα το ψέμμα του και θα καταδικάσει τον έτερο σε άγνοια και τον εαυτό του θα εγκλωβίσει μέσα στο ίδιο του το ψέμμα. Διότι θα μάθει να ζει με  το ψέμμα και αυτό είναι ένα μονοπάτι σκοτεινό, αδιέξοδο και δεν έχει γυρισμό. Θα γίνει θύμα και θα πιαστεί στα δίχτυα που ο ίδιος έστησε. Οι άνθρωποι που επιλέγουν το ψέμμα αργά ή γρήγορα δυστυχούν.
   Εν κατακλείδι, χρησιμοποιώντας λίγη από την σοφία του Αριστοτέλη μας, θα καταλήξω στο συμπέρασμα που αφορά και το τελευταίο ερώτημα: το ψέμμα και η αλήθεια είναι τα εργαλεία ή εμείς είμαστε υποχείριά τους; Κατά έναν περίεργο τρόπο συμβαίνουν και τα δύο. Ένας άνθρωπος που επιθυμεί την αλήθεια εθίζεται σ' αυτή και κατ' επέκταση μέσω του εθισμού του αποκτά το ήθος του ανθρώπου που εκφράζεται και επιζητά αλήθειες. Αντίθετα, εκείνος που που εθίζεται στο ψέμμα καταλήγει να χαρακτηρίζεται ως άνθρωπος που λέγει και δέχεται εύκολα ψέμματα (φοβούμενος την αλήθεια). Οπότε διαλέξτε εάν θέλετε στην ζωή σας να είστε φιλαλήθεις ή ψεύτες. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να τη γεμίσετε με ψέμματα. Προτιμήστε να ζήσετε μια αληθινή ζωή γιατί μία την έχουμε. Εάν πάρετε τον δρόμο του ψέμματος δεν θα κερδίζετε πάντα, θα σας αρέσει βέβαια η κοντινή νίκη. Μα στο τέλος το μόνο που θα κερδίσετε θα 'ναι η αιώνια φυλακή που χτίσατε μόνοι σας (ολομόναχοι) με το ψέμμα σας.
                                   
By Αριάδνη

Συνήθειες Και Καταχρήσεις

   Μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις που επιδρούν στην ψυχολογία του ανθρώπου είναι αυτή της συνήθειας. Όλοι μας συνηθίζουμε σε κάτι μέσω της επανάληψης της συγκεκριμένης πράξης. Υπάρχουν  καλές συνήθειες, τις οποίες εσκεμμένα διδάσκουμε στον εαυτό μας και κακές συνήθειες, οι οποίες έρχονται και γίνονται κτήμα μας ακούσια (σύμφωνα με τον Μίλτο Πασχαλίδη πάντως και οι κακές συνήθειες έχουν την αξία τους!). Κι αν τα βάλουμε κάτω και το σκεφτούμε θα απαριθμήσουμε πολύ περισσότερες συνήθειές μας από όσες έχουμε φανταστεί!
   Το να συνηθίσω σε κάτι, ό,τι κι αν είναι αυτό, είναι φυσιολογικό. Όλοι εξαρτόμαστε από καταστάσεις, υλικά αγαθά και συναισθήματα και αυτά αποκτούν μέσα μας μεγάλο βαθμό οικειότητας. Το ερώτημα όμως είναι αν μπορούμε να κρατήσουμε το μέτρο. Αν η συνήθεια-εξάρτηση μας κατακυριεύει ή την ελέγχουμε. Και το πιο ενδιαφέρον απ' όλα είναι πως η δύναμη μιας συνήθειας εδραιώνεται μέσα μας λανθάνουσα κι μόνο όταν πια μας έχει γίνει ανάγκη γίνεται αντιληπτή! Κι εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η έλλειψη μέτρου, η κατάχρηση.
   Ανέφερα πως σε συνήθειες είμαστε εθισμένοι όλοι μας (αν αναρωτιέστε γιατί βάζω δίπλα στην "αθώα" λέξη συνήθεια την βαρυσήμαντη μετοχή "εθισμένοι" απλά σκεφτείτε πως είναι ομόρριζα - προέρχονται αμφότερα από το ήθος<έθος). Επεσήμανα επίσης πως το να κρατάμε τα χαλινάρια και να μην παρασυρόμαστε είναι ζωτικό. Όμως δεν είναι εύκολα εφικτό, ακόμα κι από τους συνετότερους! Το χειρότερο βέβαια είναι πως οι κακές συνήθειες είναι αυτές που αρέσκονται στην κατάχρηση και μας ταλαιπωρούν. Κι εκεί που μπαίνει η κατάχρηση έχει χαθεί πια ο έλεγχος. Τα προφανέστερα παραδείγματα που μπορώ να θέσω είναι το τσιγάρο, ο αλκοολισμός κι ο τζόγος, μάστιγες και τα τρία, το ένα χειρότερο από το άλλο!
   Θα πείτε τώρα (σαν καλά παιδιά που ξέρω ότι είστε): η μαμά μας είπε να μένουμε μακριά από αυτά, κι έτσι δεν διατρέχουμε κίνδυνο! Κι εγώ πάλι θα ρωτήσω: να μείνουμε μακριά απ' όλα; Να φοβόμαστε πριν καν δοκιμάσουμε; Δεν θα προσπαθήσω καν να πείσω τον οποιονδήποτε να δεχτεί την άποψή μου αλλά πιστεύω ότι μαθαίνεις κολυμπώντας, όχι φοβούμενος να αγγίξεις το νερό. Εξάλλου όποιος είναι υπερβολικά αρνητικός σε κάθε κακή συνήθεια πέφτει στην χειρότερη κατάχρηση: την αρνητικότητα σε όλα, που είναι η μιζέρια. Προτιμώ λοιπόν να έχω πάρει μια μικρή γεύση από κακές συνήθειες (για να μην παρεξηγηθώ: δεν αναφέρομαι σε ναρκωτικά κτλ) και να τις κρίνω μετέπειτα κι από προσωπική πείρα, παρά να τρέχω μακριά πανικόβλητος χωρίς να ξέρω περί τίνος πρόκειται. Κι αν καταφέρω να παραμείνω στο μέτρο όλα καλά. Αν πάλι πέσω στο επίπεδο της κατάχρησης έχω χάσει το παιχνίδι, και είμαι αδύναμος χαρακτήρας ή οι συγκυρίες με έκαναν τέτοιον. Πάντως το τελικό μου συμπέρασμα είναι το εξής: δεν μπορείς να λέγεσαι καθαρός όταν αποφεύγεις τις βρομιές αλλά όταν τις έχεις δει, τις εξαφανίζεις και τελικά βγαίνεις αλώβητος!

Όταν Τα Όνειρα Πραγματοποιούνται

  Άνθρωποι είμαστε, και όλοι έχουμε όνειρα, ή πείτε τα φιλοδοξίες κι ελπίδες αν προτιμάτε. Αυτά είναι καθαρά προσωπικά και ποικίλλουν. Μπορεί αυτό που επιθυμώ και καίγομαι κάποιος να το έχει στρωμένο κι έτοιμο και ποτέ του να μην το εκτιμήσει, κι εγώ να βρίσκω δεδομένο αυτό που σε τόσους λείπει... Αλλά το κοινό σε όλους μας είναι η επιθυμία να τα κατακτήσουμε και πως όλες μας οι πράξεις είναι στραμμένες γύρω τους. Μήπως τελικά αυτό έχει σημασία; Ή η ενέργεια και η ώθηση που μας δίνουν να ζήσουμε και να προσπαθούμε συνέχεια;
   Ο καθένας μας πάλι έχει προσωπικές εμπειρίες από όνειρα-στόχους, για τα οποία καταβάλλει τη μέγιστη προσπάθεια. Ομολογώ πως ποτέ μου δεν κατάλαβα τις πράξεις πολλών γύρω μου, ακριβώς επειδή δεν έβλεπα τον στόχο τους όπως εκείνοι τον έβλεπαν! Κι όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, υπήρχαν πάντα διαστήματα όπου ήμουν τρελός για ένα όνειρο και είχα ζωντάνια μέσα μου. Αντίθετα, σε περιόδους όπου ήμουν σε γαλήνη, (ενώ είναι ωφέλιμο να είσαι ήρεμος, δεν λέω) η ηρεμία έφερνε απάθεια, η απάθεια απραξία και η απραξία πλήξη! Κάπως έτσι χάνεται η τάση να ζούμε για κάτι και συνεπώς όλο το νόημα. Δεν είναι τυχαίο που, ενώ βλέπουμε ανθρώπους που "τα έχουν όλα" (κατά τη γνώμη μας τουλάχιστον), οι ίδιοι συχνά νιώθουν κοινοί, κενοί, μέχρι και μίζεροι. Χάνοντας τον στόχο σου μπαίνεις σ' αυτόν τον φαύλο κύκλο.
   Μια ιστορία που μου είπε ο πατέρας μου σχετίζεται με έναν φτωχό μεροκαματιάρη που είχε ανώτατο σκοπό να πάει στο Παρίσι, επειδή άκουγε πως εκεί τα πάντα είναι τέλεια και ξέγνοιαστα. Δούλεψε μια ζωή για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει το ταξίδι του... Κι όταν κάποια μέρα πήγε (με τρένο λέει η ιστορία) προς τα εκεί, στο δρόμο σκέφτηκε πολύ. Αυτό που είχε γίνει έμμονη ιδέα στη ζωή του τώρα του φαινόταν τιποτένιο! Μετά από έντονη εσωτερική πάλη κατέβηκε στην προτελευταία στάση και γύρισε σπίτι του, χωρίς να γνωρίσει ποτέ το Παρίσι! Γιατί; Επειδή σκέφτηκε πως το Παρίσι από μόνο του δεν είναι κάτι αλλά η ιδέα του Παρισιού του έδινε κίνητρο για ζωή! Κι έτσι συνέχισε ευτυχισμένος να προσπαθεί ξέροντας πλέον την αλήθεια, χωρίς να δει το όνειρο του με τα ίδια του τα μάτια.
   Μήπως κι εμείς δεν μπήκαμε τόσες φορές στη θέση του; Ευτυχισμένους μας κάνει η ιδέα του τέλειου συντρόφου, του ακριβού αυτοκινήτου, των πολλών χρημάτων! Και η ιδέα πλανεύει... Διότι τα ίδια τα αγαθά είναι αυτό ακριβώς και τίποτε περισσότερο. Κι αν δεν έχουμε ψάξει το θέμα είμαστε απλά αδαείς, που πέφτουμε με το κεφάλι στη μεγαλύτερη πλάνη: αυτήν του να θεοποιούμε κοινές ή ωραιοποιημένες καταστάσεις!
   Δεν είμαι απαισιόδοξος. Τα όνειρα είναι ό,τι ομορφότερο και μακάρι να τα πετυχαίνουμε και στην συνέχεια να ζούμε ευτυχισμένοι χωρίς να τα θεωρήσουμε ξεπερασμένα. Όμως σε τελική ανάλυση ίσως να έχει δίκιο ο Καβάφης όταν δίνει αξία στο ταξίδι και όχι στον προορισμό! Ξέρει την αδυναμία στη φύση του ανθρώπου: ότι, όταν τελικά πετυχαίνουμε τον στόχο μας, τον προσπερνάμε γρήγορα και ξεχνάμε τι σήμαινε κάποτε για εμάς...
   

Η Πρώτη Εντύπωση

   Ανοίγω ένα μεγάλο θέμα και το ξέρω. Δεν υπάρχει άτομο που να μην έχει άποψη πάνω στο θέμα της πρώτης εντύπωσης, κι αναφέρομαι σε οποιαδήποτε συνάντηση και με οποιονδήποτε στόχο. Υπάρχουν αυτοί που την υπερεκτιμούν κι αυτοί που την υποτιμούν. Κι έχει να κάνει τόσο με τα εξωτερικά στοιχεία όσο και με τον τρόπο που στεκόμαστε, φερόμαστε και κοιτάζουμε κάποιον που μόλις γνωρίσαμε.
   Συγκεκριμένα, η εξωτερική εμφάνιση (το βασικό ερέθισμα όπου πέφτει το μάτι), είναι κάτι που δεν αλλάζει ολοκληρωτικά αλλά μπορεί να βελτιωθεί αισθητά (δεν έχω να πω κάτι άλλο περί αυτού, όλα είναι θέμα γούστου). Όσο για την στάση του σώματος, υπάρχουν σε πρώτη ανάλυση οι ανοιχτοί άνθρωποι (οι πραγματικά ανοιχτοί και όσοι βιάζονται να πουλήσουν μούρη απ' την πρώτη στιγμή), οι μέτρια ανοιχτοί (που περιμένουν να φιλτράρουν τον άλλον και γενικά είναι οι καλύτεροι στην κρίση τους) και οι κλειστοί (σε βαθμό που μπορεί να φοβούνται ή να μην εμπιστεύονται καθόλου τους άλλους, σαν να βάζουν πάντα ένα τείχος γύρω από τον εαυτό τους). Ένας ανοιχτός τύπος θα έχει ελεύθερο το σώμα, θα κάνει πλατιές κινήσεις, θα σκορπίζει χαμόγελα κτλ. Ο μέτριος θα κινηθεί αναλόγως, φειδωλός ίσως στην αρχή αλλά έτοιμος να συμπαθήσει όποιον το αξίζει. Ο κλειστός, ων με το σώμα μαζεμένο, χέρια και πόδια πλεγμένα, θα προσπαθήσει να κρατήσει αποστάσεις, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Πρόχειρη η ανάλυση αλλά δείχνει πιστεύω, ως έναν βαθμό, πόσο μετράει η πρώτη επαφή και πόσο διαφορετικός είναι έκαστος...
   Αυτά πολλοί τα παραβλέπουν και "είναι υπεράνω" πρώτης εντύπωσης. Ωραία, τέτοια τρελά κι αγαπησιάρικα ακούω καθημερινά: "δεν κοιτώ την πρώτη εντύπωση", "δεν κρίνω από νωρίς", "δεν περιμένω τίποτα απ' την αρχή" (και γενικώς ΔΕΝ). Κι όμως, όλοι μας έχουμε ερεθίσματα και γούστο. Ποτέ δεν θα μας δώσει τις ίδιες εντυπώσεις ένα άτομο σε σχέση με ένα άλλο, κι ας τα ξέρουμε και τα δύο για λίγα λεπτά μόνο. Αυτό είναι γεγονός και λέει πολλά. Κανείς δεν είναι τόσο υπεράνω που να μην προσέξει τα βασικά στοιχεία του απέναντι: το ίδιο μας το μάτι και το μυαλό θα τα επεξεργαστούν και θα έχουμε βγάλει συμπεράσματα πριν ακόμα το καταλάβουμε!
   Όσοι πάλι υπερεκτιμούν την πρώτη εντύπωση συχνά ξεχνάνε το πραγματικό νόημα πασχίζοντας να δείξουν καλό πρόσωπο.... Αλλά, για να μην παρεξηγηθούμε, δεν κάνω τόσο ντόρο για το θέμα με σκοπό να πανικοβάλλω! Προφανώς μετά την πρώτη θα υπάρξει και η δεύτερη, και η τρίτη, κι εκεί τα πράγματα περιπλέκονται. Πάντως η αρχή είναι μεγάλο κεφάλαιο... Διότι μην ξεχνάμε, ποτέ δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία να κάνεις καλή πρώτη εντύπωση!

Ιστορίες των Μοναχικών Λουλουδιών (Κόρακας)

   Η ιστορία του Κόρακα είναι μια ιστορία ενδεικτική του πόσο δυνατή μπορεί να γίνει η οργή των ανθρώπων και σε πόσο λάθος μέρος μπορεί να ξεσπάσει. Βέβαια για να γίνω πιο σαφής θα πρέπει να αναφερθώ και σε άλλα άτομα που μπλέκονται σε μια ακόμα πλαστή αλλά ρεαλιστική μυθολογική αφήγηση. Ας περάσουμε στην σφαίρα του μύθου λοιπόν...
   Η ιστορία έχει να κάνει με μια ερωτική υπόθεση του θεού Απόλλωνα, ο οποίος μαγεύτηκε από την ομορφιά της Κορωνίδος, μιας πριγκίπισσας των Λαπιθών. Έσμιξε μαζί της και καρπός του έρωτά τους ήταν ο θεός Ασκληπιός. Έλα όμως που η (έγκυος τότε) Κορωνίς, φοβούμενη πως ο θεός Απόλλων θα την παρατήσει στα γεράματά της, προτίμησε την ασφάλεια στην αγκαλιά ενός θνητού, του Ίσχυ. Τότε ο Κόρακας, το ιερό πουλί του Απόλλωνα με τα ασημόλευκα φτερά είδε το ζευγάρι και μετέφερε όσα είδε στον θεό. Ο Απόλλων φυσικά τρελαμένος από ζήλια που απατήθηκε (και ειδικά που έχασε από έναν θνητό), κυνήγησε και σκότωσε την Κορωνίδα. Έσωσε όμως το παιδί που είχε στα σπλάχνα της (έτσι επέζησε ο θεός της ιατρικής Ασκληπιός, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).
   Η οργή του Απόλλωνα ήταν τρομερή. Πέρα από τον φόνο της ερωμένης του, άτυχο θύμα της έπεσε κι ο Κόρακας, ο οποίος έπεσε στην δυσμένεια του θεού, δέχτηκε την κατάρα του και μεταμορφώθηκε στο γνωστό μαύρο, δυσοίωνο πουλί. Απλά βρέθηκε στο λάθος μέρος την λάθος στιγμή και επιπλέον ήταν ο μαντατοφόρος των κακών νέων!
   Το δίδαγμα της ιστορίας είναι πιστεύω μεγάλο. Εξάλλου οι αρχαίοι ποτέ δεν περιέγραφαν την συμπεριφορά θεών τυχαία: πάντα κατέκριναν τις δικές τους (και δικές μας) αδυναμίες έμμεσα. Και η οργή είναι μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες μας! Είτε είναι δίκαιη είτε όχι, μπορεί να ξεσπάσει σε λάθος μέρος και σε λάθος στόχο... Μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά! Αυτή η μοίρα έλαχε και στον φτωχό Κόρακα, αυτή και σε πολλούς παλαιότερους και συγχρόνους μας.
   Κανείς δεν είναι τέλειος. Κανείς τόσο απαθής που να μην οργιστεί ποτέ του. Και κανείς τόσο ελάχιστα εγωιστής που να μην δώσει κάποια στιγμή στόχο στην οργή του. Όμως η οργή είναι το βαρόμετρο του χαρακτήρα μας και της ωριμότητάς μας. Δυσπιστώ απέναντι στους οργίλους που δεν ξέρουν πού πρέπει να συγκρατήσουν τα νεύρα τους και σε ποιον να ξεσπάσουν: τους βρίσκω ανώριμους. Δεν είναι δικαιολογία η οργή για να ξεγράφουμε κάθε όριο... Κι όποιος είναι αντίθετος ας μην επιχειρηματολογήσει απέναντί μου, θα βαρεθώ να τον ακούσω. Ας πάει στον Κόρακα να τα πει!

Η Σιωπή Της Οικειότητας

   Το παρακάτω δεν είναι δικό μου συμπέρασμα, αλλά το έχω διαβάσει και αργότερα το παρατήρησα. Η σιωπή της οικειότητας είναι ένα καθημερινό φαινόμενο όπου δυο ή και περισσότεροι άνθρωποι δεν μιλούν για κάποια ώρα, χωρίς αυτή η σιωπή να σημαίνει ότι δεν έχουν να πουν κάτι ή ότι διστάζουν να μιλήσουν. Είναι μια σιωπή ανάμεσα σε άτομα που είναι εξοικειωμένα μεταξύ τους και δεν δημιουργεί πρόβλημα επικοινωνίας. Απλά βρίσκονται αμφότεροι στις σκέψεις τους και μιλάνε μόνο όταν θελήσουν πραγματικά. Απαντάται κυρίως ανάμεσα στους άντρες παρά στις γυναίκες.
   Το έχω ζήσει και το εκτιμώ: μου δείχνει με απόλυτη ακρίβεια με ποια άτομα έχω πραγματική οικειότητα, όταν εγώ ο ίδιος δεν νιώθω την ανάγκη να πω κάτι για να σπάσω την σιωπή και δεν έχω παράλληλα δεύτερες σκέψεις του τύπου: μήπως "πρέπει να πω κάτι". Η σιωπή αυτή είναι "ιερή" και δείχνει έντονη συντροφικότητα. Μπορείτε να την παρατηρήσετε και σε καφετέριες, όπου ανάμεσα σε πολλές φλύαρες παρέες υπάρχει σε ένα τραπέζι μια παρέα 2-3 ατόμων που δεν μιλάει για αρκετή ώρα. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, εκείνη η παρέα πολύ πιθανόν να αισθάνεται πιο άνετα από τις άλλες μέσα στη σιωπή της.
   Το αντίθετο τώρα: έχει τύχει να βρεθείτε με άτομα που σκεφτήκατε πως "πρέπει να μιλήσω"; Ή όπου λέτε περιττά πράγματα που δεν σας προκαλούν ευχαρίστηση ή δεν τα εννοείτε, μόνο για χάρη του συνομιλητή σας; Εδώ η έλλειψη σιωπής φανερώνει κι έλλειψη οικειότητας. Φοβόμαστε ίσως την άποψη του άλλου αν δεν του μιλήσουμε, ότι δεν του είμαστε αρεστοί ή ότι δεν τον υπολογίζουμε κτλ.
   Τώρα, γιατί η σιωπή της οικειότητας είναι σχεδόν αποκλειστικά αντρικό φαινόμενο; Εδώ μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Πρέπει να παραδεχτώ ότι οι (περισσότερες τουλάχιστον) γυναίκες σκέφτονται πολύ περισσότερο από τους άντρες σε επικοινωνιακές περιστάσεις, συναντήσεις, συνομιλίες κτλ. Έχουν εντονότερα τις λεγόμενες "δεύτερες σκέψεις". Γι' αυτό ίσως να ζουν πιο έντονα την σιωπή, και να την νιώθουν σαν βάρος από το οποίο πρέπει να απαλλαγούν.
   Στους άντρες πάλι ισχύει το αντίθετο: στις επαφές μας με άλλους σκεφτόμαστε λιγότερο και είμαστε αρκετά πιο αυθόρμητοι. Κι αφού είμαστε έτσι όταν μιλάμε, λογικά το ίδιο συμβαίνει κι όταν δεν μιλάμε. Να πω ότι έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στην ιδέα που έχει ο συνομιλητής για εμάς είτε μιλάμε είτε όχι; Ή ότι σε τέτοιες στιγμές είμαστε λιγότερο ανασφαλείς; Όλα αυτά μόνο υποθέσεις είναι... Πάντως θαυμαστό είναι το πόσα συμπεράσματα μπορούμε όλοι να βγάλουμε για κάποιον όταν ΔΕΝ μιλάει!

Οντότητες Με Ταμπέλες

   Όλοι μας κάποτε σκεφτόμαστε: τι είμαι; Υπαρξιακό ζήτημα και μπανάλ, κλισέ, δε λέω. Η απάντηση κάθε φορά όμως πρωτοτυπεί. Κάποιος θα προσδιορίσει τον εαυτό του με το όνομά του, άλλος με την δουλειά που κάνει, άλλος θα πει: είμαι ο/η σύζυγος του Χ προσώπου. Αλλά εγώ αναρωτιέμαι: γιατί η προσωπική μου ταυτότητα πρέπει οπωσδήποτε να χρειάζεται περιγραφή και να βρίσκεται πάντα σε σχέση με κάτι;
   Αυτό είναι το φαινόμενο της "ταμπελοποίησης". Το όνομά μας για παράδειγμα είναι η πρώτη και αναγκαία ταμπέλα, η οποία διέπει το υπόλοιπο της ζωής μας. Το να με λένε δηλαδή Βαγγέλη και όχι Κώστα δεν αλλάζει κάτι πάνω μου, κι όμως αλλάζει την ταυτότητά μου σημαντικά, σύμφωνα με τις κοινωνικές επιταγές. Αλλιώς "με ξέρουν" οι γύρω μου ανάλογα με το πώς θα με φωνάξουν. Βέβαια θα πρέπει να είμαι γνωστός με ένα όνομα, διότι είναι αναγκαίο όπως είπαμε. Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.
   Σκεφτείτε πόσες φορές παρουσιαστήκατε σε ένα καινούριο άτομο και ποιες ήταν οι πρώτες κουβέντες που ανταλλάξατε. Προσπαθήσατε να του δώσετε την σωστή (ή την επιθυμητή) εντύπωση; Να το εντυπωσιάσετε; Όλα αυτά μέσω μιας περιγραφής του ατόμου σας του τύπου: δουλεύω εκεί, βγάζω τόσα, συγγενεύω/έχω σχέση με τον τάδε κτλ. Ωραία όλα αυτά, είναι στοιχεία της ζωής μας αλλά δεν αποδεικνύουν κάτι από μόνα τους! Μπορεί να είμαι φιλόλογος, αλλά αυτό δε λέει κάτι για εμένα (φιλόλογοι υπάρχουν 100000 ακόμα στη χώρα), μπορεί να είμαι στενός φίλος του Δημήτρη (ο οποίος ίσως έχει άλλους 5-10 στενούς φίλους). Αυτοί οι τρόποι προσδιορισμού του εαυτού μας απλά μας καθησυχάζουν, επειδή πιστεύουμε πως μας προσδιορίζουν επαρκώς και προκαλούν ενδιαφέρον στους άλλους. Αλλά στον αντίποδα σκεφτείτε μια παρέα όπου όλοι δηλώνουν φιλόλογοι ή γιατροί ή δικηγόροι, και δείτε παρόλα αυτά πόσο διαφέρουν μεταξύ τους! Τελικά η ταμπέλα του επαγγέλματος δεν κρίνει απαραίτητα κάτι για εμάς και τον τρόπο σκέψης μας. Έχω γνωρίσει μορφωμένους άξεστους, και άτομα που έβγαλαν μόνο δημοτικό και θαύμασα τον τρόπο σκέψης τους.
   Από τη δική μου οπτική γωνία, προτιμότερο είναι να ακούσω κάποιον προτού μάθω τι μέρος του λόγου είναι. Αν είναι δυνατόν να γνωρίζω ελάχιστα γι' αυτόν και να ανοίξω μαζί του ένα θέμα κρίσεως, όπου θα μου δείξει πραγματικά στοιχεία του εαυτού του. Αν πάλι ξέρω τι επαγγέλλεται, τι παρέες κάνει κτλ., το ποσοστό αντικειμενικότητας έχει ήδη πέσει αισθητά, και βγάζω αυθαίρετα συμπεράσματα για το πρόσωπο που (νομίζω ότι) ξέρω. Ανάλογα με την εικόνα που έχω σχηματίσει για τους ιατρούς θα συμπεράνω πως ό,τι είπε το είπε επειδή είναι ιατρός. Μα πόσο αυθαίρετο συμπέρασμα! Υπάρχουν τόσοι ιατροί, και ο καθένας θα απαντούσε διαφορετικά σε μια ερώτηση, π.χ.: πώς βλέπεις το ανθρώπινο σώμα;
   Κι όμως, οι περισσότεροι νομίζουμε πως μπορούμε να προβλέψουμε ένα άτομο από την "ταμπέλα" που ο ίδιος θα βάλει στον εαυτό του. Αυτό είναι το καθημερινό λάθος που κάνουμε όλοι μας, μια παγίδα που μόνοι μας πέφτουμε μέσα. Κι αυτό εκμεταλλεύεται ο κάθε επιτήδειος, ο οποίος θα μας πουλήσει παραμύθι για το ποιος είναι μέσω της "ταμπέλας" του κι αργότερα θα χτυπάμε το κεφάλι μας στον τοίχο που τον εμπιστευτήκαμε. Τι κι αν είναι ο πρωθυπουργός, τι κι αν είναι καθαρίστρια. Ο καθένας μας είναι μοναδικός, κι από την διάνοια του καθενός πρέπει να συμπεραίνουμε το ΠΟΙΟΣ είναι ο απέναντί μας (εξάλλου γι' αυτό έχουμε τον λόγο).
   Έπειτα, συχνότατα παρατηρώ σε άτομα να κρύβουν στοιχεία του εαυτού τους μέσω της "ταμπέλας" τους. Φοβάμαι να δείξω ότι είμαι ανώριμος; Το παίζω ώριμος με το να πω ότι "έχω σπουδάσει κι έχω φάει τη ζωή με το κουτάλι". Δεν θέλω να δείξω πως είμαι κοινός; Θα πω 2-3 βαρύγδουπα στοιχεία για μένα για να υποκριθώ τον μοναδικό. Αλλά (μεγάλη αλήθεια) ο πραγματικός μου εαυτός θα κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του όσο κι αν τον κρύψω, όσες ταμπέλες κι αν βάλω για το άτομό μου, οι οποίες θα δείχνουν προς μιαν άλλη, παραπλανητική κατεύθυνση. Διότι ο φιλοσοφημένος και πραγματικά έμπειρος παρατηρητής θα δει το εσωτερικό μου χάσμα. Αυτός εμπιστεύεται την εμπειρία του: ξέρει να παρατηρεί τον δρόμο αντί να αφήσει τις ταμπέλες να του προστάξουν τι να διαλέξει. Και τέλος ας μην ξεχνάμε πως, τόσο στο δρόμο όσο και στην ψυχή, αυτός που θα κάνει λάθος το πρώτο που θα βρίσει είναι οι κακές υποδείξεις μιας ταμπέλας.  

Ο Κρόνος Τρώει Τα Παιδιά Του

   Στη μυθολογία μας υπάρχουν πολλές σκηνές που χαράσσονται στη μνήμη μας λόγω της βιαιότητάς τους. Μία από τις σημαντικότερες είναι η σκηνή της παιδοφαγίας του Κρόνου. Επειδή φοβήθηκε την ανατροπή της βασιλείας του από τα παιδιά του (μιας κι ο ίδιος τα ίδια έκανε) τα έφαγε ένα-ένα, μέχρι που ο Δίας ξέφυγε με τη βοήθεια της μητέρας του Ρέας και τον ανέτρεψε. Η ιστορία αυτή εξηγεί πώς ο Δίας βασίλεψε στους ουρανούς. Μήπως όμως υπάρχει κάποιο ακόμα νόημα στην ιστορία; Μήπως οι αρχαίοι την έπλασαν επειδή είχαν καταλάβει μια βασική αρχή του σύμπαντος;
   Για να μπουν όλα σε μια τάξη ας παρουσιάσω το νόημα του ονόματος Κρόνος. Ο Κρόνος είναι ο θεός του χρόνου (Kronos < Khronos = Χρόνος). Δεν πιστεύω πως τυχαία του δόθηκε η ιδιότητα του παιδοφάγου. Ως προσωποποιημένος χρόνος έχει τις ιδιότητές του, μία από τις οποίες είναι να αλλοιώνει τα στοιχεία της φύσης, τον ίδιο τον άνθρωπο και γενικώς όλη την πλάση. Η αναλογία θα μπορούσε να έχει ως εξής: Η Δήμητρα είναι η πλάση, η γονιμότητα, ο κύκλος της ζωής. Ο Ποσειδών τα στοιχεία της φύσης και η δύναμή τους. Ο Πλούτων οι άσχημες πλευρές της ζωής και κυρίως ο Θάνατος. Κι ο Δίας το κεντρικό πρόσωπο που συμβολίζει τον άνθρωπο και την κυριαρχία του πάνω σε όλα. Ο χρόνος είναι κάτι που αλλάζει και ανατρέπει όλα τα παραπάνω και αυτό συμβολίζεται με το φάγωμα των παιδιών. Η ιστορία θα ήταν απαισιόδοξη αν ο Δίας (και κατ' επέκταση ο άνθρωπος) δεν έβγαινε αλώβητος από το χρόνο και νικητής του αλλά έτσι μας ξεχωρίζει...
    Η αναλογία αυτή λοιπόν δείχνει την αρχαία γνώση της δύναμης του χρόνου. Ο χρόνος κατάπιε τα πάντα. Μήπως δεν το λέμε συνεχώς και σήμερα; Δεν έχει αλλάξει κάτι. Φιλίες χρόνων, έρωτες φλογεροί, υποσχέσεις και συμφωνίες, όπου όλα ξεχνιούνται και κατακρημνίζονται μέσα στην πανίσχυρη δίνη του. Α ρε χρόνε αλήτη... Κι όμως, ο χρόνος είναι η βασική δύναμη που αλλάζει τα πάντα ουδέτερα: δεν είναι εχθρός μας. Ίσως οι αρχαίοι να τόνισαν αυτό το σημείο στην νίκη του Δία επί του Κρόνου: ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να "νικήσει" το χρόνο κυριολεκτικά αλλά να αποδέχεται τις αλλαγές και να επιβιώνει αλώβητος.
   Τέλος, ο χρόνος και στην αρχαία γνώμη δεν εμφανίζεται απαραίτητα ως εχθρός. Αυτό αποδεικνύεται από το πασίγνωστο ρητό πως ο καλύτερος γιατρός όλων είναι ο χρόνος. Θεωρείται λοιπόν μέσο ίασης, διότι η αλλαγή φέρνει ηρεμία (μέσω της λησμονιάς ίσως) ακόμα και στις μεγαλύτερες στενοχώριες. Τώρα, μιας και ο χρόνος είναι συνυφασμένος με τη λήθη, ίσως η επανάσταση του Δία απέναντί του να σχετίζεται με την εμφάνιση του γραπτού λόγου, με τον οποίο ο άνθρωπος "νίκησε" τον χρόνο (νικώντας πρώτα την λήθη), αφού διέσωσε ακέραια τα γραπτά του μνημεία για τις επόμενες γενιές. Ίσως πάλι η νίκη του Δία να συμβολίζει την ανατροπή της χρονικής ακολουθίας, δηλαδή την αναζήτηση του παρελθόντος. Ας σκεφτούμε, υπάρχει άλλο ζώο που να νοιάζεται για το τι έγινε στο παρελθόν πέρα από μας κι έτσι να προσπαθεί να καθορίσει το μέλλον;
   Σε κάθε περίπτωση η ιστορία αυτή (όπως και κάθε άλλη) επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Ας αρκεστώ σε όσες κατάφερα να διατυπώσω... Εξάλλου πάντα υπάρχει χρόνος να βρεθούν κι άλλες!