Όλα Υπό Έλεγχο

   Τι είναι ο έλεγχος; Πώς ελέγχω αν έχω τον έλεγχο; Πώς χάνω τον έλεγχο; Και γιατί τόσοι άνθρωποι "το έχουν χάσει" ενώ κάποιοι το παλεύουν ακόμα;
   Ο έλεγχος πρώτα απ' όλα είναι μια σχετική έννοια. Πρόκειται για το αν και κατά πόσο ξέρουμε και κρατάμε στα χέρια μας μια κατάσταση και τους παράγοντες γύρω από αυτήν. Και ο τρόπος που τον διατηρούμε είναι συνεχής επαγρύπνηση. Κάποιος μπορεί να νομίζει πως ελέγχει την σύντροφό του επειδή απλά της ζητάει πάντα λογαριασμό πού θα πηγαίνει. Κράτη νομίζουν πως έχουν τον έλεγχο του λαού τους επειδή έχουν το όπλο των ΜΜΕ. Αλλά τα νομίσματα είναι για την τράπεζα, όπως λέει και το γνωμικό...
   Για να αποκτήσουμε λοιπόν ισορροπία στη ζωή μας πρέπει να γίνουμε πρώτα ο ελεγκτικός μηχανισμός του εαυτού μας. Να δούμε πώς φερόμαστε, πώς φαινόμαστε, τι μας ωφελεί και τι μας βλάπτει. Και δυστυχώς δεν είμαστε όλοι έτσι. Όλοι θαυμάζουμε έναν άνθρωπο που έχει τακτοποιημένη τη ζωή του και τα πάντα γύρω από αυτόν είναι αρμονικά. Αυτό συμβαίνει και επειδή αντικειμενικά είναι προτέρημα αλλά και επειδή οι περισσότεροι έχουμε την ανασφάλεια πως εμείς δεν τα καταφέραμε τόσο καλά. Χρειάζεται μέτρο και κρίση, η οποία χρειάζεται (τουλάχιστον τη βασική) καλλιέργεια, η οποία χρειάζεται κι έναν δυναμικό χαρακτήρα. Γι' αυτό δεν έχουν αρμονία οι πάντες στη ζωή τους. Ο έλεγχος της ίδιας μας της ζωής όμως είναι προϊόν που πηγάζει από μέσα μας και πρέπει μόνο ως τέτοιο να το εκλαμβάνουμε. Όποιος περιμένει από άλλους να τακτοποιήσουν τη ζωή του είναι τυχοδιώκτης ή απελπισμένος (ή και τα δύο).
   Ας δούμε τώρα τη ζωή σαν μια σκακιέρα. Η θέση είναι στημένη, σε κάποιους η θέση είναι πιο ευνοϊκή, σε άλλους δυσμενέστερη. Αυτή η διαφορά υπάρχει είτε από λάθη μας είτε από τυχαίους παράγοντες. Και πάλι όλοι μας, απ' τη στιγμή που ζούμε σε μια κοινωνία και αλληλεπιδρούμε, θα βρεθούμε σε περίεργες θέσεις. Το ζήτημα είναι ποιος μπορεί να μελετήσει τη θέση του, να εξετάσει τις αδυναμίες, τα άχρηστα πιόνια, τους κινδύνους που ενυπάρχουν, είτε κρυμμένους είτε φανερούς, και, αφού φτιάξει αρκετά πιθανά σενάρια να διαλέξει το καλύτερο! Η υποτίμηση της θέσης σε συνδυασμό με θολωμένη κρίση είναι το χειρότερο ενώ η εξυπνάδα το καλύτερο. Κανείς πάντως δεν εγγυάται την επιτυχία και κανείς δεν έχει απόλυτη γνώμη πάνω στο προσωπικό επίπεδο: αυτό των επιλογών μας. Κι αν στο σκάκι ηλεκτρονικά προγράμματα δίνουν αντικειμενικά τις βέλτιστες λύσεις, στον έξω κόσμο η κρίση είναι αυτή που πρέπει να βοηθάει. Ο έλεγχος του εαυτού μας είναι μια λεπτή κλωστή που πρέπει να διατηρείται ανέπαφη. Αλλιώς πολλά είναι τα βάραθρα γύρω μας, που μας περιμένουν με ανυπομονησία να τσακιστούμε μέσα τους.
   Ποιος πάλι έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Αν ρωτήσουμε προσωπικά τον καθένα, κανείς δεν το έχει καταφέρει. Ποτέ σε απόλυτο βαθμό. Σε σχέση με έναν φτωχό θα πούμε μάλλον ότι ο πλούσιος τα έχει καταφέρει καλύτερα. Αλλά μέχρι εκεί. Το να έχεις τη ζωή σου υπό έλεγχο εξαρτάται από τον χαρακτήρα σου και την οπτική γωνία απ' όπου βλέπεις τα πράγματα. Κάποιος θεωρεί ότι έχει τον έλεγχο ενώ έχει ελάχιστη βενζίνη, ελάχιστα χρήματα και τηλέφωνο χωρίς μπαταρία και μένει σε σπίτι φίλου. Για άλλον όλα βαίνουν καλά αρκεί να έχει ένα κινητό στο χέρι, τα κλειδιά αυτοκινήτου και σπιτιού στην τσέπη και λεφτά στο πορτοφόλι. Για άλλους ίσως ακόμα και εκατομμύρια στην τράπεζα, στρωμένη δουλειά και πολλοί θαυμαστές δεν είναι κάτι αρκετό, αντίθετα τους προξενούν ανασφάλεια και άγχος αντί για σιγουριά. Πόσο σχετικό πράγμα είναι ο έλεγχος τελικά;
   Όσον αφορά αυτούς που θεωρούμε τέλειους, τα ινδάλματα, εκεί υπάρχει περισσότερη υποκειμενικότητα. Εμείς τους βλέπουμε άψογους ενώ αυτοί ξέρουν πως δεν είναι, και έχουν σοβαρό λόγο να το πιστεύουν. Μπορεί να έχουν κατά τη γνώμη μας "τα πάντα" υπό έλεγχο, όσα δηλαδή για εμάς έχουν αξία, αλλά να μην ελέγχουν άλλα, τα οποία εμείς δεν προσέχουμε. Είναι τυχαίο που οι περισσότερες ταινίες εντυπωσιασμού παρουσιάζουν τους πρωταγωνιστές σε συγκεκριμένες μόνο φάσεις της ζωής τους και αποφεύγουν να τους ψυχογραφούν; Εκεί αυτός που φαίνεται τέλειος είναι τέλειος. Στο κοινό υποσυνείδητα περνά αυτή η αίσθηση επειδή παρουσιάζονται μόνο οι επιτυχίες του. Όσο θυμάμαι τέτοια σκηνικά παρουσιάζεται μπροστά μου η εικόνα του παλιού πιστολά σε ταινίες Άγριας Δύσης, αυτού για τον οποίο ένα πιστόλι στο χέρι είναι το μόνο χρειαζούμενο. Με την δεξιότητα  και την αυτοπεποίθησή του όλα τα υπόλοιπα βρίσκονται: κατάλυμα, γυναίκες, άλογο, χρήματα, εξουσία: κοινώς, τα πάντα γύρω από τον τρόπο ζωής του. Τον βλέπεις στην έρημο μόνο με τα απαραίτητα, στην απεραντοσύνη του τίποτα με τον ορίζοντα άδειο, να περπατάει με σιγουριά και αναρωτιέσαι εσύ τι θα έκανες στην περίπτωσή του! Αυτός λοιπόν έχει τα πάντα υπό έλεγχο; Μάλλον οι φήμες που δημιούργησαν τέτοιες μορφές δημιούργησαν κι αυτή την ψευδαίσθηση. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες πάμπολλες περιπτώσεις.
   Στην τελική ποτέ δεν θα υπάρχει έλεγχος σε όλα και νομίζω πως είναι καλύτερα έτσι. Το να έχουμε τη δυνατότητα να πάρουμε στα χέρια μας την τύχη μας, να παλεύουμε πάντα για το καλύτερο, η συνεχής ροή και βελτίωση μας δίνουν τον απαραίτητο δυναμισμό. Αν μπορούσαμε να έχουμε τα πάντα και για πάντα ο χαρακτήρας μας μόνο προς το χειρότερο θα πήγαινε. Ίσως αυτό το άπιαστο έχει λόγο που είναι άπιαστο και πρέπει να παραμείνει χαμένο σε ζοφερές χαράδρες στο άγνωστο, όπως το λεγόμενο "Άγιο Δισκοπότηρο" που δίνει την αιώνια ευτυχία...

Εσύ Είσαι Η Φωνή

   

John Farnham και You are the voice. Το παλιό αυτό κομμάτι (του 1986) αποδεικνύεται ένα ποπ αριστούργημα που μιλάει στις καρδιές και στις συνειδήσεις. Είναι διαχρονικό και ελπιδοφόρο. Δίνει πίστη στην δύναμη του ατόμου και στην συλλογική προσπάθεια. Στους χαλεπούς καιρούς (που πάντοτε υπάρχουν κοντά μας ή σε κάποια μακρινή γωνιά της γης) τέτοια αισιοδοξία όπως αυτή που περνάει ο καλλιτέχνης είναι σπάνιος θησαυρός και πρέπει να χειροκροτούμε και να μαθαίνουμε για τέτοιες προσπάθειες. Ας μην μιλήσω για την μουσική, μπορεί ο καθένας να την εκτιμήσει ανάλογα με τα μουσικά του γούστα. Είναι ένα τραγούδι, την μουσική του οποίου πήρε ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και, με  στίχους της Λίνας Δημοπούλου, ερμηνεύει το Ρίξε κόκκινο στη νύχτα (1993).
   Έχουμε την δύναμη να γυρίσουμε τις σελίδες και να γράψουμε ό,τι θέλουμε... Οπότε ας πάψουμε να μιζεριάζουμε στην αποτελμάτωση της μηδενικής προσπάθειας. Είμαστε όλοι κάποιου παιδιά, γιοι και κόρες... Πόσο ανώριμο να βάζουμε το "εγώ" πάνω από το σύνολο, το συμφέρον πάνω από την ευτυχία όλων; Εξάλλου όλοι έχουμε την ίδια καταγωγή κι (σχεδόν) όλοι γεννηθήκαμε με ίσους όρους. Για πόσο ακόμα μπορούμε να κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον μέσα από την σκανδάλη του όπλου; Φτάνει η βία... Από τις απαρχές της ανθρωπότητας η μία βιαιότητα έπεται της προηγούμενης. Και οι περισσότερες αναίτιες, υποκινούμενες από τα συμφέροντα κάποιων που έχουν δύναμη, είτε μιλάμε για τον μάγο της φυλής της βροχής είτε για τον ιερέα με το μισαλλόδοξο κήρυγμα είτε για τον βιομήχανο πολέμου που χαίρεται με τα πτώματα και τα αιματοκυλίσματα. Κάποτε πρέπει να συνειδητοποιήσει ο άνθρωπος ΤΙ σημαίνει εξέλιξη και πώς να σταματήσει το μίσος.
    ΕΣΥ είσαι η φωνή! Προσπάθα να το καταλάβεις! Εσύ, εσύ γενικά, όποιος ακούει και σκέφτεται, όποιος έχει κρίση και συνείδηση, όποιος μπορεί να κοιτάξει πέρα από τη μύτη του, όποιος θα σκεφτεί τον δίπλα του. Όλοι έχουμε δύναμη και όσο ενωνόμαστε νικάμε την απρόσωπη μαζοποίηση, τη βία και το ατέρμονο μίσος του κόσμου. Κάνε θόρυβο και γίνε ξεκάθαρος! Κρύμμενοι είμαστε λίγοι και αδύναμοι. Η ομαδική βούληση, η κοινή προσπάθεια κάνει το άτομο ισχυρό. Δεν πρόκειται να μείνουμε στην σιωπή, δεν πρόκειται να ζούμε με το φόβο! Ο φόβος καλλιεργείται από τους λίγους και ισχυρούς αυτού του κόσμου, από τους πονηρούς που εφαρμόζουν το διαίρει και βασίλευε. Η σιωπή είναι αδυναμία, προϊόν τους, αφού φωνάζουν οι ίδιοι από κάθε κατεύθυνση κάθε είδους λόγια για να μας αποθαρρύνουν. Κανείς δε φοβήθηκε τον φιλόσοφο του καναπέ, πολλοί αυτόν που φώναξε βγαίνοντας στους δρόμους.
   Αυτή τη φορά ξέρουμε πως μπορούμε να σταθούμε όλοι ενωμένοι... Η ιστορία υπάρχει για να διδάσκει, για να κάνουμε το παρόν σωστό βλέποντας τα λάθη του παρελθόντος. Έχουμε τη δύναμη να γίνουμε ισχυροί. Πίστεψέ με, μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα... Με λίγα λόγια το μήνυμα ακούγεται και επαναλαμβάνεται με κάθε δυνατό τρόπο: ο εγωισμός φέρνει το συμφέρον, το συμφέρον την αδιαφορία για όλους τους υπόλοιπους, αυτή τον διχασμό, ο διχασμός τον ατομισμό και την αδυναμία και αυτή, τέλος, την άθλια κατάσταση του κόσμου σήμερα.... μία είναι η συμβουλή: κοίτα γύρω σου και βοήθα όπου μπορείς! Η απάντηση υπάρχει στην ισχύ όλων, η ελπίδα πρέπει να μείνει ζωντανή!

Ιστορίες των Μοναχικών Λουλουδιών (Λυκάονας)

   Η ιστορία του Λυκάονα, του ανθρώπου που έγινε λύκος. Μια ιστορία χαμένη στο θρύλο: τόσο απλή, όμως με τόσα κρυφά νοήματα και τόσες διαφορετικές πτυχές. Κι από αυτήν μπορούμε να κάνουμε υποθέσεις για διάφορα δρώμενα στην μυθική εποχή της αρχαίας Ελλάδας...
   Ο Λυκάων της Αρκαδίας ήταν γιος του Πελασγού και της Μελίβοιας (ή της νύμφης Κυλλήνης) και υπήρξε ο πρώτος (μυθικός) βασιλιάς της Αρκαδίας. Ο Λυκάων με διάφορες γυναίκες απέκτησε 50 γιους. Ειδικότερα, ήταν πατέρας του Οινώτρου και της Καλλιστώς, της πανέμορφης κοπέλας που ερωτεύτηκε ο Δίας και πλησίασε σαν αρκούδα. Η απλούστερη εκδοχή τον παρουσιάζει ως έναν ευσεβή βασιλιά που βασίλευε  στην Αρκαδία με έδρα την Λυκόσουρα. Οι γιοι του εξαπλώθηκαν κι έγιναν ιδρυτές πόλεων. Κι έτσι ήταν αγαπητός και προς τον Δία, τον βασιλιά των θεών, ο οποίος τον επισκέφτηκε. Ο Λυκάων από τον ενθουσιασμό και την ευσέβειά του δεν περιορίστηκε στο να κάνει μεγαλοπρεπή προσφορά ζώων αλλά θυσίασε ένα παιδί στο βωμό πάνω στο Λυκαίο όρος. Ο Δίας, παρ' ελπίδα του βασιλιά, εξοργίστηκε με την βίαιη πράξη του και έδειξε την οργή του με φοβερά σημάδια στους ουρανούς. Ο Λυκάων φοβήθηκε και έτρεξε να κρυφτεί. Τίποτα όμως δεν στάθηκε ικανό να τον κρύψει από τον Δία κι ένας κεραυνός τον τράνταξε συθέμελα και τον μεταμόρφωσε σε λύκο. Από τότε περιπλανιόταν στο Λύκαιο όρος και τα βράδια με πανσέληνο ούρλιαζε για το χαμένο βασίλειο και την πόλη του...
   Κάποιες παραλλαγές του μύθου θέλουν τον Λυκάονα να θυσίασε έναν γιο του για να δείξει ευσέβεια ενώ άλλες αναφέρουν πως η μεταμόρφωση σε λύκο ήταν μια μορφή τελετής που συνέβαινε στα βάθη της Αρκαδίας, την θυσία προς τον Λυκαίο Δία, όπου αν ο λύκος δεν έτρωγε ανθρώπινο κρέας για δέκα χρόνια ξαναγινόταν άνθρωπος. Σε κάθε περίπτωση οι λεπτομέρειες για την ιστορία αυτή είναι σκοτεινές κι αμφιλεγόμενες.
   Υπάρχει έπειτα ιστορική παράδοση πιο προχωρημένη: Κατά τον Weizsäcker, ο Λυκάων αντιστοιχεί σε προελληνικό θεό στον οποίο προσφέρονταν ανθρωποθυσίες και ο οποίος έφερε προελληνικό όνομα παρόμοιο με του λύκου, από όπου και η ιστορία της μεταμορφώσεώς του σε λύκο. Η λατρεία του αντικαταστάθηκε από εκείνη του ελληνικού Διός και στη συνέχεια ο Λυκάων ήταν κάτι σαν κακό πνεύμα που είχε προσβάλει τη νέα θεότητα σερβίροντάς της ανθρώπινο κρέας. Ο Robertson Smith θεωρεί τις θυσίες προς τον Λύκαιο Δία στην Αρκαδία καννιβαλικές εορτές μιας φυλής που είχε τον λύκο ως τοτέμ της. Ο Usener κ.ά. ταυτίζουν τον Λυκάονα με τον Λύκαιο Δία ως θεό του φωτός, που σφάζει τον γιο του Νύκτιμο (το σκοτάδι της νύχτας) ή που τον διαδέχεται ο γιος του, μία μεταφορά για την αιώνια διαδοχή ημέρας και νύκτας.
   Σε κάθε περίπτωση φανερώνονται μέσω του Λυκάονα μελανά σημεία για την λατρεία στην αρχαία Ελλάδα. Η ανθρωποθυσία δεν είναι ευρέως διαδεδομένη στην μυθολογία μας αλλά αναφέρεται επίσης στους μύθους του Ταντάλου, του Θυέστη και του Τηρέα και της Φιλομήλας με διάφορους κρυμμένους τρόπους στην καθεμία. Είναι δυνατόν τέτοια "παραμύθια" να δημιουργήθηκαν σε ένα περιβάλλον όπου η ανθρωποθυσία ήταν κάτι άγνωστο; Πιστεύω πως όχι. Κάθε μύθος κρύβει από πίσω του ψήγματα αλήθειας και μπορούμε να διδαχθούμε κάτι. Βέβαια ο Τάνταλος ήταν βασιλιάς της Φρυγίας, ο Θυέστης (κι ο αδερφός του Ατρέας) κι ο Λυκάονας στην Πελοπόννησο κι ο Τηρέας στην Θράκη, μέρη όχι και τόσο πολιτισμένα στην μυθική εποχή.
   Έπειτα ο θρύλος των λυκανθρώπων ταιριάζει πολύ καλά στον μύθο του Λυκάονα. Ένας άνθρωπος, αφού έχει διαπράξει βαρβαρότητα και έχει χύσει ανθρώπινο αίμα, μεταμορφώνεται σε λύκο. Αν η μεταφυσική αυτή εικόνα ήταν αληθινή τότε σίγουρα οι σύγχρονοί του θα απέδωσαν την μεταμόρφωση στον Δία. Κι τιμωρία θα είχε έρθει ως παραδειγματισμός για μια πράξη ανόσια και απαράμιλλη σε βαρβαρότητα! Η αρχαία Ελλάδα λοιπόν στα προελληνικά και μυθικά χρόνια ίσως να μην ήταν η χώρα του πολιτισμού, το ιδεώδες που όλοι τώρα πιστεύουμε ξέροντας την κλασική της ιστορία...

Δέντρο Και Δάσος

   Είναι πασίγνωστη η έκφραση "βλέπεις το δέντρο και χάνεις το δάσος". Αν και είναι σχετικά αυτονόητη η εξήγηση ας την αναλύσουμε: ο αφελής άνθρωπος δεν κοιτάει μπροστά. Δυστυχώς (ή ευτυχώς για κάποιους άλλους) έχει έλλειψη οξυδέρκειας ώστε βλέπει μόνο το πολύ απλό, το λιγότερο σημαντικό και το μικρότερο, ποσοτικά ή ποιοτικά. Το δέντρο συμβολίζει κάτι υποδεέστερο σε σχέση με το σημαντικό δάσος: έτσι ακριβώς ένα ζήτημα έχει τις σημαντικές και τις ασήμαντες ή δευτερεύουσες πτυχές του. Η κοινή λογική αποτρέπει αυτά τα λάθη, υπαγορεύει πως βλέπουμε πρώτα το σημαντικό και μετά τις λεπτομέρειες.. Είναι όμως τρομακτικά μεγάλα τα ποσοστά του παγκόσμιου πληθυσμού που έχουν τέτοιες τάσεις!
   Όπως και να 'χει πάντως άνθρωποι είμαστε, έχουμε τις εμμονές μας, τα προβλήματά μας, τη δική μας οπτική γωνία και προτιμήσεις. Κι εκεί που μπαίνει ο υποκειμενικός παράγοντας, το "δάσος" και το "δέντρο" αλλάζουν μορφή, κάποιες φορές αντιστρέφονται κιόλας. Δηλαδή αν για μένα το να βγω απεριποίητος είναι το ασήμαντο αλλά με πρωταρχική διάθεση να πάω για καφέ και τάβλι, το αντίστροφο φαντάζομαι συμβαίνει για τις περισσότερες κοπέλες που θα βάλουν την περιποίηση σε πρώτη μοίρα. Καλώς ή κακώς το "δάσος" αλλάζει δραματικά στις συνήθειες των δύο φύλων. Κι αυτό είναι ένα μόνο από πολλά, σοφά, βαρετά και χιλιοακουσμένα παραδείγματα...
   Το συμπέρασμά μου λοιπόν είναι πως η φράση αυτή δεν αναφέρεται μόνο σε άτομα με IQ γλυκοπατάτας. Εξάλλου ανάλογα με τον χαρακτήρα και τις έξεις του καθενός άλλα πράγματα τα βρίσκουμε εύκολα και ασήμαντα, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που τα βρίσκουν σημαντικά και ευφυέστατα. Δεν μπορούμε πάντοτε να κρίνουμε απόλυτα τον παράγοντα της ευφυίας. Επιπλέον, η φράση αναφέρεται και στο θέμα ευφυίας και δυνατοτήτων αλλά όχι μόνο. Παίζουν φυσικά ρόλο και οι προτιμήσεις και οι προτεραιότητες. Κι αν μ' αυτά τα ολίγα τελείωσα με την περιγραφή, στο δεύτερο μέρος έχω να προτείνω μια κάπως πρωτότυπη προσέγγιση. Το να δούμε εσκεμμένα το κάθε "δέντρο" περιφρονώντας το "δάσος" κι όσους ασχολούνται μαζί του!
   Ναι λοιπόν, μπορώ να χαρακτηρίσω και όσους όχι μόνο βλέπουν και τα δύο αλλά λανθασμένα παρακάμπτουν το "δέντρο". Είναι άτομα που υπάρχουν σε κάθε κοινωνία, συνήθως πιο έξυπνοι και εύστροφοι από το υπόλοιπο του συνόλου, που έχουν πιο βαθείς και φιλόδοξους στόχους και προχωρούν μπροστά σε θέματα επιστήμης, καριέρας και, κυρίως, χρημάτων. Συνέπεια όλων αυτών είναι να είναι άτομα θαυμαστά από την υπόλοιπη κοινωνία και περήφανα για το ταλέντο και τη ζωή τους (και πολύ καλά κάνουν).
   Ας βάλω σε σκέψη όμως εσάς, όπως μπήκα κι εγώ εδώ και καιρό με αυτό το θέμα στην πράξη. Αυτά τα άτομα είναι απλά καλύτερα και ξεπερνάνε εμάς τους υπόλοιπους σε κάθε έκφανση της ζωής τους; Μιας και εμείς οι υπόλοιποι περιστασιακά το χάνουμε το "δάσος", είναι αναπόφευκτο, ενώ τέτοια άτομα το έχουν σταμπάρει και κάνουν τα πάντα γι' αυτό. Η απάντησή μου είναι η εξής: μέσα στον θυελλώδη κυκεώνα της ευστροφίας και της φιλοδοξίας τους κοιτούν το "δάσος" σαν Ένα. Εγώ (ή ο οποιοσδήποτε), κι ας μην είμαι τόσο χαρισματικός, έχω την παρατηρητικότητα να δω το "δάσος" σαν ένα σύνολο "δέντρων". Ίσως να μην έχω πετύχει τα θεάρεστα επιτεύγματα των κορυφαίων φυσιογνωμιών αλλά κρατώ και φυλάσσω το κάθε "δέντρο" ατόφιο στην καθημερινότητά μου. Μια καλή παρέα, ένα ωραίο τραπέζι με καλό φαγητό και αμπελοφιλοσοφία, ένα ηλιόλουστο πρωινό με αραλίκι (που κάποτε συνεχίζει έτσι μέχρι το επόμενο πρωινό), η αίσθηση της οικογένειας, ηθικές αξίες που δεν μπαίνω το ίδιο συχνά στο δίλημμα να τις παραβώ...κι από δω παν κι άλλα. Μπορώ να πω πως έχω "φυτέψει ένα δάσος" μόνος μου αντί να βρίσκομαι στην αέναη αναζήτηση ξένων "δασών" με σαγηνευτικά μυστικά και παραπλανητικά υποσχόμενη ευτυχία.
   Είμαι σίγουρος πως μόλις περιέγραψα την παραπάνω κατηγορία ανθρώπων ο καθένας σκέφτηκε ζωντανά παραδείγματα, ανθρώπους της Ιστορίας, της επικαιρότητας ή του δικού του περιβάλλοντος που ανήκουν σ' αυτήν. Και τώρα αναλογιστείτε: είχαν και έχουν όλοι αυτοί τα πάντα, όλα τα "δέντρα" που προανέφερα; Μήπως το δάσος τους είναι μια ψευδαίσθηση; Αυτό το νιώθουν καλύτερα οι ίδιοι. Αλλά ας κάνει ο καθένας που αυτοαποκαλείται σοφός την επιλογή του με τόσους δρόμους που ανοίγονται, ας βλέπει το "δάσος" μπροστά του χωρίς να προσπερνά αλόγιστα το κάθε "δέντρο", γιατί δυστυχώς χωρίς δέντρα δάσος δεν γίνεται. 

Φτώχεια

   Επίκαιρο θα έλεγαν κάποιοι το θέμα της φτώχειας. Εγώ πάλι θα το έλεγα διαχρονικό, επειδή όσοι έκαναν τον κόπο να διαβάσουν λίγη ιστορία θα καταλάβαιναν ότι σχεδόν κάθε περίοδός της είχε το ίδιο πρόβλημα: οξύμωρο αλλά οι άνθρωποι με τόσες χιλιάδες χρόνια προόδου, πολιτισμού και ανάπτυξης δεν κατάφεραν να κάνουν βιώσιμη τη ζωή για ένα μεγάλο πάντα ποσοστό του συνόλου. Αυτό που πιστεύω όμως είναι πως η φτώχεια είναι όχι μόνο κάτι σχετικό αλλά και εξαιρετικά υποκειμενικό!
   Πρώτα απ' όλα ας κάνω τον διαχωρισμό: η απόλυτη φτώχεια χαρακτηρίζεται από απορία να καλύψει κάποιος έστω και τις βασικές του ανάγκες και φυσικά δεν μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Από κει και πέρα τα βιβλία μας αναφέρονται στην σχετική φτώχεια, η οποία ισοδυναμεί με δυνατότητα να καλύψει κανείς τις βασικές του ανάγκες αλλά όχι κάποιες παραπάνω πολυτέλειες. Μ' αυτόν τον ορισμό πολλοί μπορούν να καταταχθούν σ' αυτήν την κατηγορία και το κάνουν ηθελημένα. Κι από κει προέρχονται μετά η μιζέρια, ο θρήνος και το παράπονο, ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος...
   Εγώ θα ήθελα να δώσω μια άλλη πτυχή σ' αυτή την ιστορία: για να δηλώνεις φτωχός πρέπει να το νιώθεις πρώτα. Κι αυτό είναι ένα πολύ άσχημο συναίσθημα. Αλλά φτάνει μόνο η οικονομική ευχέρεια ή δυσχέρεια για να μας κάνει φτωχούς; Πιστεύω ότι χρειάζονται πολλά περισσότερα απ' αυτό. Για παράδειγμα, όλοι προφανώς έχουμε ακούσει ιστορίες για φτωχούς κι ευτυχισμένους ανθρώπους, οι οποίοι εκτιμούσαν όσα είχαν και, αντί να αναλώνονται στην ψυχοφθόρα αναζήτηση, ένιωθαν εσωτερική ηρεμία, ένα σκηνικό σαν αυτό του ζευγαριού Φιλήμων και Βαυκίδα. Παράλληλα έχουμε ακούσει για πλούσιους που ποτέ δεν εκτίμησαν όσα είχαν, κυρίως αυτοί που τα πήραν έτοιμα, και δεν ένιωσαν πλούσιοι. Αυτό στη συνέχεια έβαλε την απληστία μέσα τους και ένιωθαν άδειοι εσωτερικά. Εξάλλου δεν είναι αυτοί οι μεγαλύτεροι πελάτες των ναρκωτικών ουσιών; Αν δώσεις στον "φτωχό" αυτή την εναλλακτική, στον άνθρωπο που έχει δουλέψει για ένα σπίτι και κάποιες άλλες μικρές αλλά αρκετές ανέσεις θα γελάσει και θα την βρει άχρηστη. Και τώρα ξανασκεφτείτε ποιος στ' αλήθεια είναι ο φτωχός!
   Η εσωτερική φτώχεια λοιπόν προϋπάρχει της εξωτερικής. Ένας άνθρωπος που έχει εμπειρία χρόνων, ο σοφός, αν φυσικά δεν βρίσκεται κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας έχει αποκτήσει με την εμπειρία του πλούτο αμύθητο. Και είναι χαρακτηριστικό τέτοιου ανθρώπου πως δεν θα αναζητήσει τα υπέρογκα υλικά αγαθά επειδή ξέρει τι σου χτυπάει την πόρτα μαζί με αυτά, και μαζί μ' αυτό ξέρει να αποτιμήσει και να ξεχωρίσει την υλική φτώχεια σε σχέση με την πνευματική. Μετά από όλα αυτά βέβαια δεν θα ενστερνιστώ το: μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, το βρίσκω ή ειρωνικό ή μίζερο ή και τα δύο. Όσον αφορά το θέμα της φτώχειας μου αρέσει ένα άλλο γνωμικό: κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο φτωχοί, ώστε το μόνο που έχουν είναι λεφτά!