Λεφτά: Μια Μονάδα Μέτρησης

   Λεφτά: ένα διαχρονικό φαινόμενο. Δεν αναφέρομαι στα "χρήματα" (χρήμα < χρήομαι-χρώμαι=μεταχειρίζομαι), που είναι καθετί απαραίτητο και χρειαζούμενο. Αναφέρομαι καθαρά στα λεφτά, στα "φράγκα". Από τότε που μπήκαν στο οικονομικό σύστημα και η ανταλλακτική αξία των αγαθών άρχισε να προσδιορίζεται από αυτά, έγινε μια καμπή στην οικονομία. Έγινε το αγαθό που κανέναν δεν ωφελεί αλλά όλοι το έχουν ανάγκη!
   Αυτό όμως από μόνο του δεν κάνει τα λεφτά μονάδα μέτρησης. Εξάλλου τα λεφτά δεν είναι κάτι σταθερό: είναι μια ανθρώπινη σύμβαση, που χαρακτηρίζει τα προϊόντα κατά περίσταση, όχι αντιπροσωπευτικά. Μονάδα μέτρησης όμως γίνεται κάθε μέρα. Μια μονάδα μέτρησης πανίσχυρη, που εισχωρεί στις συνειδήσεις μας. Μετράει το τι "έχει αξία". Ο μέσος άνθρωπος κάνει αυτήν τη σκέψη για κάθε τι γύρω του, χωρίς να το αντιλαμβάνεται! Κρίνει τα προϊόντα, τους ανθρώπους γύρω του, τις υπηρεσίες τους, τη φιλία, τον έρωτα, τα πάντα γύρω απ' το χρήμα! Πόσα δίνω, πόσα θες;
   Για του λόγου το αληθές θα φέρω κάποια παραδείγματα. Ένα παιχνίδι που κοστίζει 300 δολάρια εκτιμάται περισσότερο από ένα που κοστίζει 10 (σύμφωνα με το μυαλό του γονέα, αφού αυτός το αγοράζει). Το παιχνίδι δηλαδή κρίνεται καλύτερο εξαιτίας του ποσού που καταβάλλεις για να το πάρεις, όχι από τη χρηστική του αξία!
   Ένας φίλος/σύντροφος, που κερνάει συνεχώς, εξαγοράζει εύκολα τη φιλία ή τη σχέση του με τα λεφτά του: ίσως να μην έχει να δείξει τίποτα περισσότερο απ' αυτό αλλά η γενναιοδωρία του δεν περνά απαρατήρητη! Όσο για τη γενναιοδωρία κάποιου άλλου στα συναισθήματα, που είναι ουσιαστικά ανώτερη... ας πούμε πως περνάει σε δεύτερη μοίρα. Είναι το δεδομένο, το αμελητέο. Για άλλη μια φορά τα λεφτά μετράνε με αυστηρότητα τις ανθρώπινες σχέσεις.
   Βλέπω ανθρώπους γύρω μου να κρίνουν τους άλλους με βάση το αμάξι που έχουν, τα ρούχα που φοράνε, τα αξεσουάρ τους. Ένα κινητό τηλέφωνο θεωρείται "πολύ καλύτερο" αν κοστίζει 800 ευρώ και είναι το νέο μοντέλο, παρά αν κοστίζει 70. Κι ας το χρησιμοποιεί κάποιος με ίδιο ακριβώς τρόπο, χωρίς τις καινούριες και τόσο πολύτιμες εφαρμογές. Μα τι λογική είναι αυτή; Αυτός που ξοδεύει πιο αλόγιστα τα λεφτά του είναι και ο αξιοζήλευτος, ο ανώτερος;
   Ένα σαμπουάν ή ένα εντομοκτόνο θα κριθεί καλύτερο από έναν τυχαίο καταναλωτή ανάλογα με το πόσο ακριβό είναι. Ο καταναλωτής πιθανότατα έχει μηδενικές γνώσεις χημείας και βιολογίας: παρόλα αυτά έχει άποψη στο ποιο προϊόν είναι καλύτερο. Ένα βιβλίο ή εφημερίδα θα κριθούν καλύτερα από έναν αναγνώστη αν είναι ακριβά, έστω κι αν η εμπειρία του στην ανάγνωση περιλαμβάνει μόνο γραμματόσημα. Ε, για να είναι ακριβό, όλο και κάτι καλύτερο θα έχει => αυτός είναι ο τρόπος σκέψης.
   Ένα ακόμα σύνδρομο (στις γυναίκες σε μεγαλύτερο ίσως ποσοστό) είναι ο ρουχισμός. Σχολιάζονται τα ρούχα των περαστικών με μεγάλη λεπτομέρεια: "Δες την τι ακριβά ρούχα φοράει. Σίγουρα ξεζούμισε τον πατέρα της η τεμπέλα για να πάει για ψώνια". Ναι, ίσως να είναι έτσι. Αλλά και όσες σχολίασαν αυτό πρόσεξαν: τα ακριβά ρούχα. Όχι τον ίδιο τον άνθρωπο. Έχουν ήδη πέσει στην παγίδα να κρίνουν από τα λεφτά ένα προϊόν και τον αγοραστή του. Και, δίχως αμφιβολία, αν είχαν την ευκαιρία θα κυκλοφορούσαν με το ίδιο ακριβά ρούχα. Γιατί; Επειδή είναι μάρκας. Θα έδιναν λεφτά για να αποδείξουν παντού πως έχουν λεφτά. Φαύλος κύκλος;
   Για σκεφτείτε το. Τι είναι, σε τελική ανάλυση, τα λεφτά; Ένα μέσον. Ένα μέσον που ανοίγει χίλιες πόρτες. Και, χάρη σ' αυτό και μόνο αυτό, αποκτούν αξία. Μαγεύουν τον άνθρωπο και ψιθυρίζουν γλυκά λογάκια στην απληστία που κρύβεται μέσα σε όλους μας. Ως μονάδα μέτρησης... Ναι, έχει καταφέρει πολύ καλά να μετρήσει όλο τον κόσμο και τα περιεχόμενά του. Να τον ζυγίσει μ' αυτόν το νοσηρό τρόπο. Να βάλει στα πάντα ένα κόστος. Συνειδητοποιήστε όμως (έστω και για μια στιγμή) τι πραγματικά είναι τα λεφτά με την χρηστική τους αξία. Γιατί αυτό το ευτελές αντικείμενο να κερδίσει τον καθένα μας; Γιατί να μας υπαγορεύει τον τρόπο που σκεφτόμαστε;