Είναι να αναρωτιέται κανείς για ποιο λόγο οι άνθρωποι βλέπουν ταινίες τρόμου. Το βασικό στοιχείο αυτών των ταινιών είναι θαρρώ πως υπάγονται στις ταινίες θρίλερ (thrill = ενθουσιάζω): είναι υποσύνολό τους κι όχι ταυτόσημες έννοιες. Από αυτό απορρέει το συμπέρασμα πως βλέπουμε ταινίες τρόμου επειδή μας ενθουσιάζουν, μας εξιτάρουν. Τι το ενθουσιώδες υπάρχει όμως σε ένα ξεκοίλιασμα, μια δολοφονία, έναν βασανισμό ή ένα τερατούργημα;
Για να εξηγήσω το γιατί θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή. Ο άνθρωπος λοιπόν (και δη η ψυχοσύνθεσή του) είναι κάτι το πολυδιάστατο και ασταθές. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις του εκτείνονται από το ένα άκρο στο άλλο: χαρά και λύπη, ελπίδα και φόβος, ενθουσιασμός κι απελπισία, θαυμασμός και ζήλια. Όλα είναι απαραίτητα, όλα μας προσδιορίζουν και πλάθουν τον χαρακτήρα μας, τόσο τα καλά όσο και τα κακά. Αν ένας άνθρωπος γνώριζε μόνο τα θετικά ή μόνο τα αρνητικά συναισθήματα θα είχε μισή προσωπικότητα. Αλλά αυτό δε συμβαίνει. Παρατηρούμε ακόμα και σε ανθρώπους που πλέουν σε πελάγη ευτυχίας να υπάρχουν νέφη στεναχώριας, για πράγματα φαινομενικά ασήμαντα. Ένας πλούσιος και υγιής άνθρωπος αγωνιά για ένα ματς ποδοσφαίρου και στεναχωριέται σοβαρά αν η ομάδα του χάσει. Το ίδιο και στην αντίθετη περίπτωση: άνθρωποι που ζουν στη φτώχεια και τη μιζέρια χαίρονται με κάτι μικρό και ασήμαντο, το οποίο επ' ουδενί θα αλλάξει την άσχημη κατάστασή τους. Παραδείγματος χάρη, ένας άστεγος που ανάβει ένα τσιγάρο και φανερώνει μια στιγμιαία ευτυχία.
Θα έλεγα πως τέτοιου είδους συναισθήματα είναι "υποκατάστατα" των "πραγματικών". Αυτός που βρίσκει παντού γύρω του ευτυχία δημιουργεί κάποια αγωνιώδη ή στενάχωρη κατάσταση κι εκείνος που ζει απελπιστικά άθλια δημιουργεί οάσεις ευτυχίας μέσα στην έρημο της κακομοιριάς του. Με άλλα λόγια, όταν δεν υπάρχει πραγματικός λόγος για κάποια συναισθήματα, δημιουργούνται δευτερεύοντες, ανούσιοι λόγοι. Κι αυτή είναι η ουσία της ανάγκης μας για ταινίες.
Ο άνθρωπος που ζει μια βαρετή ζωή έχει ανάγκη να δει μια περιπέτεια και να ζήσει μέσα απ' αυτήν. Ο κλειστός και ακοινώνητος καίγεται για ταινίες με καταστάσεις που τον κάνουν να νιώθει κοντά στους υπόλοιπους, μέλος της κοινωνίας. Και φυσικά, αυτός που δε ζει σε κάποια κατάσταση πραγματικού φόβου, αναζητά τον πλασματικό, ψεύτικο φόβο που του δημιουργεί μια ταινία τρόμου. Κοινώς, έχουμε ανάγκη να υπάρχει φόβος στη ζωή μας και τον αναζητάμε με αυτό τον τρόπο.
Συμπέρασμα; Ευτυχώς που υπάρχουν ταινίες τρόμου, ή γενικότερα θρίλερ, ταινίες που αυξάνουν την αδρεναλίνη. Διότι αυτό σημαίνει πως στην καθημερινότητά μας υπάρχει σχετική ηρεμία και γαλήνη. Δεν πιστεύω πως ένας άνθρωπος που ζει σε εμπόλεμη ζώνη ή ένας στρατιώτης εν καιρώ πολέμου έχει ανάγκη να δει τέτοιες ταινίες. Ζει τον τρόμο συνεχώς, υπάρχει πάντα γύρω του. Οπότε δε χρειάζεται να τον αναπλάσει. Αντίθετα, εκεί που δεν υπάρχει βία και τρόμος οργιάζουν τέτοιου είδους ταινίες. Θα έλεγα πως, όσο αναπτύσσεται αυτό το είδος ταινιών σε μια κοινωνία, τόσο πιο ευτυχισμένη είναι...
Για να εξηγήσω το γιατί θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή. Ο άνθρωπος λοιπόν (και δη η ψυχοσύνθεσή του) είναι κάτι το πολυδιάστατο και ασταθές. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις του εκτείνονται από το ένα άκρο στο άλλο: χαρά και λύπη, ελπίδα και φόβος, ενθουσιασμός κι απελπισία, θαυμασμός και ζήλια. Όλα είναι απαραίτητα, όλα μας προσδιορίζουν και πλάθουν τον χαρακτήρα μας, τόσο τα καλά όσο και τα κακά. Αν ένας άνθρωπος γνώριζε μόνο τα θετικά ή μόνο τα αρνητικά συναισθήματα θα είχε μισή προσωπικότητα. Αλλά αυτό δε συμβαίνει. Παρατηρούμε ακόμα και σε ανθρώπους που πλέουν σε πελάγη ευτυχίας να υπάρχουν νέφη στεναχώριας, για πράγματα φαινομενικά ασήμαντα. Ένας πλούσιος και υγιής άνθρωπος αγωνιά για ένα ματς ποδοσφαίρου και στεναχωριέται σοβαρά αν η ομάδα του χάσει. Το ίδιο και στην αντίθετη περίπτωση: άνθρωποι που ζουν στη φτώχεια και τη μιζέρια χαίρονται με κάτι μικρό και ασήμαντο, το οποίο επ' ουδενί θα αλλάξει την άσχημη κατάστασή τους. Παραδείγματος χάρη, ένας άστεγος που ανάβει ένα τσιγάρο και φανερώνει μια στιγμιαία ευτυχία.
Θα έλεγα πως τέτοιου είδους συναισθήματα είναι "υποκατάστατα" των "πραγματικών". Αυτός που βρίσκει παντού γύρω του ευτυχία δημιουργεί κάποια αγωνιώδη ή στενάχωρη κατάσταση κι εκείνος που ζει απελπιστικά άθλια δημιουργεί οάσεις ευτυχίας μέσα στην έρημο της κακομοιριάς του. Με άλλα λόγια, όταν δεν υπάρχει πραγματικός λόγος για κάποια συναισθήματα, δημιουργούνται δευτερεύοντες, ανούσιοι λόγοι. Κι αυτή είναι η ουσία της ανάγκης μας για ταινίες.
Ο άνθρωπος που ζει μια βαρετή ζωή έχει ανάγκη να δει μια περιπέτεια και να ζήσει μέσα απ' αυτήν. Ο κλειστός και ακοινώνητος καίγεται για ταινίες με καταστάσεις που τον κάνουν να νιώθει κοντά στους υπόλοιπους, μέλος της κοινωνίας. Και φυσικά, αυτός που δε ζει σε κάποια κατάσταση πραγματικού φόβου, αναζητά τον πλασματικό, ψεύτικο φόβο που του δημιουργεί μια ταινία τρόμου. Κοινώς, έχουμε ανάγκη να υπάρχει φόβος στη ζωή μας και τον αναζητάμε με αυτό τον τρόπο.
Συμπέρασμα; Ευτυχώς που υπάρχουν ταινίες τρόμου, ή γενικότερα θρίλερ, ταινίες που αυξάνουν την αδρεναλίνη. Διότι αυτό σημαίνει πως στην καθημερινότητά μας υπάρχει σχετική ηρεμία και γαλήνη. Δεν πιστεύω πως ένας άνθρωπος που ζει σε εμπόλεμη ζώνη ή ένας στρατιώτης εν καιρώ πολέμου έχει ανάγκη να δει τέτοιες ταινίες. Ζει τον τρόμο συνεχώς, υπάρχει πάντα γύρω του. Οπότε δε χρειάζεται να τον αναπλάσει. Αντίθετα, εκεί που δεν υπάρχει βία και τρόμος οργιάζουν τέτοιου είδους ταινίες. Θα έλεγα πως, όσο αναπτύσσεται αυτό το είδος ταινιών σε μια κοινωνία, τόσο πιο ευτυχισμένη είναι...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου