Ποιο είναι το στοίχημα που βάζει ένας δημιουργός ενός καινούριου κόσμου; Ως δημιουργούς μπορούμε να θεωρήσουμε τους παραγωγούς ταινιών, τους συγγραφείς, τους παραμυθάδες, ή ακόμα και τους διακοσμητές. Το πρώτο στοίχημα που βάζουν είναι να κάνουν τον κόσμο τους όσο πιο θελκτικό γίνεται για να προσκαλέσουν τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό εξερευνητών. Από εκεί ξεκινάει το δεύτερο στοίχημα.
Αυτό είναι να καταφέρουν να πλάσουν τον κόσμο αρκετά εκτός πραγματικότητας, αρκετά μοναδικό και φανταστικό, ώστε να αφεθούν μέσα του οι εξερευνητές ολόψυχα και να ξεχάσουν την πραγματικότητα, τον κόσμο από τον οποίο ήρθαν. Εκτός βέβαια των φαντασιακών στοιχείων, ο δημιουργημένος κόσμος πρέπει να έχει πολύ καλή συνοχή, σταθερότητα στους κανόνες και τους νόμους και να δείχνει πειστικός και ρεαλιστικός, χωρίς όμως να φαίνονται οι πινελιές του δημιουργού. Ο εξερευνητής, δηλαδή ο θεατής, ο τηλεθεατής, ο αναγνώστης και το κοινό γενικότερα, δεν πρέπει να βλέπει το αόρατο χέρι που δημιουργεί ούτε ημιτελή και πρόχειρα δημιουργήματα. Αυτό θα τον αποπροσανατόλιζε, θα τον έκανε να συγκρίνει τον κόσμο αυτόν με άλλους ή με τον δικό του και θα χανόταν η μαγεία.
Φυσικά αυτό το δεύτερο στοίχημα είναι πολύ πιο κοπιαστικό από το δεύτερο, όντας απαραίτητο για την αιχμαλωσία του κοινού, όμως ακολουθεί άλλο ένα, ακόμα δυσκολότερο. Αφού ο εξερευνητής έχει προσκληθεί και γοητευτεί από τον καινούριο αυτόν κόσμο κι αφού έχει καταφέρει να τον εξερευνήσει όσο θέλει και μπορεί, να ταυτιστεί με αυτόν. Να νιώσει μέρος του, σαν να γεννήθηκε σ' αυτόν. Αν αυτό γίνει από έναν καλλιτέχνη σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε ο εξερευνητής θα ξεχάσει την πραγματικότητα. Φυσικά, μιας και ο δημιουργημένος κόσμος είναι φτιαγμένος από ανθρώπινο χέρι, θα είναι πεπερασμένος. Όσο μεγάλος κι αν είναι, όσο κι εκτείνεται χωρικά και χρονικά, κάποια στιγμή υπάρχει ένα τέλος. Τότε ο εξερευνητής θα πρέπει να βγει απ' τον κόσμο και να επιστρέψει στην πραγματικότητα.
Εδώ έρχεται η αξία του τρίτου στοιχήματος. Αν ο εξερευνητής ταυτίστηκε αρκετά, τότε νιώθει την επιστροφή του στην πραγματικότητα μια απογοητευτική εμπειρία. Η επιθυμία να ξαναμπεί και να χαθεί σ' εκείνον τον κόσμο είναι εθιστική, σαν ναρκωτικό. Μάλιστα θα έλεγα πως οι ναρκωτικές ουσίες είναι μια βίαιη, αθέμιτη προσπάθεια να εισαχθεί κάποιος σ' έναν τέτοιο κόσμο. Το θέμα είναι ότι μετά την επιστροφή του στον πραγματικό κόσμο, ο εξερευνητής θα θελήσει να ξαναζεί συνεχώς μέσα σε αυτόν και να φέρνει όλο και περισσότερους φίλους του για να ζήσουν την ίδια εμπειρία και πνευματική ολοκλήρωση.
Αυτά οφείλει να έχει κατά νου ο κάθε δημιουργός ενός κόσμου, όσο μικρός κι αν είναι αυτός. Όταν δημιουργεί, πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, να βάλει όλο του το μεράκι και τη φαντασία για να φτιάξει κάτι μοναδικό, πρωτότυπο και συνεπώς ασύγκριτο. Μια προσπάθεια φτιαγμένη με μισή καρδιά πάντα αφήνει τα σημάδια της.
Σ' αυτό το σημείο οφείλω να πω πως μια τέτοια ενασχόληση είναι αρκετά επικίνδυνη. Μπορεί να κάνει το κοινό αλλά και τον ίδιο τον δημιουργό να χάσει την αίσθηση του τι είναι πραγματικό και τι δημιούργημα. Αν δεχτούμε τις θρησκευτικές θεωρίες περί κοσμογονίας, στις περισσότερες αναφέρεται ένα αρχικό Όν, το οποίο δημιούργησε τον κόσμο από το τίποτα και χάθηκε μέσα σε αυτόν, αφήνοντας τη μοναδικότητα της ύπαεξής του για να φέρει την ισορροπία και τη θέλησή του στον κόσμο αυτόν και στα δημιουργήματα. Αν δηλαδή ο κόσμος που ζούμε είναι το δημιούργημα ενός υπεράνθρωπου, αψεγάδιαστου καλλιτέχνη, ο οποίος μας έκανε να αγαπήσουμε τόσο πολύ τον κόσμο του ώστε να τον θεωρήσουμε την απόλυτη πραγματικότητα, τότε πιθανότατα η ζωή -η ανάγκη μας για επιβίωση, για παραμονή σε αυτόν τον κόσμο- είναι η συνέπεια της αποτελεσματικότητας του ίδιου του δημιουργού. Κι αν τελικά υπάρχει μια εξώτερη πραγματικότητα, την έχουμε ξεχάσει όσο είμαστε μαγεμένοι από την αρμονία αυτού του κόσμου.
Αυτό είναι να καταφέρουν να πλάσουν τον κόσμο αρκετά εκτός πραγματικότητας, αρκετά μοναδικό και φανταστικό, ώστε να αφεθούν μέσα του οι εξερευνητές ολόψυχα και να ξεχάσουν την πραγματικότητα, τον κόσμο από τον οποίο ήρθαν. Εκτός βέβαια των φαντασιακών στοιχείων, ο δημιουργημένος κόσμος πρέπει να έχει πολύ καλή συνοχή, σταθερότητα στους κανόνες και τους νόμους και να δείχνει πειστικός και ρεαλιστικός, χωρίς όμως να φαίνονται οι πινελιές του δημιουργού. Ο εξερευνητής, δηλαδή ο θεατής, ο τηλεθεατής, ο αναγνώστης και το κοινό γενικότερα, δεν πρέπει να βλέπει το αόρατο χέρι που δημιουργεί ούτε ημιτελή και πρόχειρα δημιουργήματα. Αυτό θα τον αποπροσανατόλιζε, θα τον έκανε να συγκρίνει τον κόσμο αυτόν με άλλους ή με τον δικό του και θα χανόταν η μαγεία.
Φυσικά αυτό το δεύτερο στοίχημα είναι πολύ πιο κοπιαστικό από το δεύτερο, όντας απαραίτητο για την αιχμαλωσία του κοινού, όμως ακολουθεί άλλο ένα, ακόμα δυσκολότερο. Αφού ο εξερευνητής έχει προσκληθεί και γοητευτεί από τον καινούριο αυτόν κόσμο κι αφού έχει καταφέρει να τον εξερευνήσει όσο θέλει και μπορεί, να ταυτιστεί με αυτόν. Να νιώσει μέρος του, σαν να γεννήθηκε σ' αυτόν. Αν αυτό γίνει από έναν καλλιτέχνη σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε ο εξερευνητής θα ξεχάσει την πραγματικότητα. Φυσικά, μιας και ο δημιουργημένος κόσμος είναι φτιαγμένος από ανθρώπινο χέρι, θα είναι πεπερασμένος. Όσο μεγάλος κι αν είναι, όσο κι εκτείνεται χωρικά και χρονικά, κάποια στιγμή υπάρχει ένα τέλος. Τότε ο εξερευνητής θα πρέπει να βγει απ' τον κόσμο και να επιστρέψει στην πραγματικότητα.
Εδώ έρχεται η αξία του τρίτου στοιχήματος. Αν ο εξερευνητής ταυτίστηκε αρκετά, τότε νιώθει την επιστροφή του στην πραγματικότητα μια απογοητευτική εμπειρία. Η επιθυμία να ξαναμπεί και να χαθεί σ' εκείνον τον κόσμο είναι εθιστική, σαν ναρκωτικό. Μάλιστα θα έλεγα πως οι ναρκωτικές ουσίες είναι μια βίαιη, αθέμιτη προσπάθεια να εισαχθεί κάποιος σ' έναν τέτοιο κόσμο. Το θέμα είναι ότι μετά την επιστροφή του στον πραγματικό κόσμο, ο εξερευνητής θα θελήσει να ξαναζεί συνεχώς μέσα σε αυτόν και να φέρνει όλο και περισσότερους φίλους του για να ζήσουν την ίδια εμπειρία και πνευματική ολοκλήρωση.
Αυτά οφείλει να έχει κατά νου ο κάθε δημιουργός ενός κόσμου, όσο μικρός κι αν είναι αυτός. Όταν δημιουργεί, πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, να βάλει όλο του το μεράκι και τη φαντασία για να φτιάξει κάτι μοναδικό, πρωτότυπο και συνεπώς ασύγκριτο. Μια προσπάθεια φτιαγμένη με μισή καρδιά πάντα αφήνει τα σημάδια της.
Σ' αυτό το σημείο οφείλω να πω πως μια τέτοια ενασχόληση είναι αρκετά επικίνδυνη. Μπορεί να κάνει το κοινό αλλά και τον ίδιο τον δημιουργό να χάσει την αίσθηση του τι είναι πραγματικό και τι δημιούργημα. Αν δεχτούμε τις θρησκευτικές θεωρίες περί κοσμογονίας, στις περισσότερες αναφέρεται ένα αρχικό Όν, το οποίο δημιούργησε τον κόσμο από το τίποτα και χάθηκε μέσα σε αυτόν, αφήνοντας τη μοναδικότητα της ύπαεξής του για να φέρει την ισορροπία και τη θέλησή του στον κόσμο αυτόν και στα δημιουργήματα. Αν δηλαδή ο κόσμος που ζούμε είναι το δημιούργημα ενός υπεράνθρωπου, αψεγάδιαστου καλλιτέχνη, ο οποίος μας έκανε να αγαπήσουμε τόσο πολύ τον κόσμο του ώστε να τον θεωρήσουμε την απόλυτη πραγματικότητα, τότε πιθανότατα η ζωή -η ανάγκη μας για επιβίωση, για παραμονή σε αυτόν τον κόσμο- είναι η συνέπεια της αποτελεσματικότητας του ίδιου του δημιουργού. Κι αν τελικά υπάρχει μια εξώτερη πραγματικότητα, την έχουμε ξεχάσει όσο είμαστε μαγεμένοι από την αρμονία αυτού του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου