Αυτός ο άνθρωπος ένιωθε αόρατος. Όλοι στο χωριό τον αγνοούσαν. Έτσι, εκείνος έψαχνε έναν τρόπο να γίνει χρήσιμος, απαραίτητος. Είχε τρομερή επιδεξιότητα με το σπαθί, όμως αυτό δεν τον βοηθούσε σε τίποτα σ' εκείνο το ειρηνικό χωριό. Οπότε, αφού είδε κι απόειδε, πήγε στο σκοτεινό δάσος και βρήκε το τέρας. Το ξύπνησε από τον λήθαργό του και του περιέγραψε πόσο λαχταριστά θύματα ήταν οι άνθρωποι του χωριού. Αφού το έκανε να πεινάσει και να λαχταρήσει αίμα, του έδειξε το δρόμο για το χωριό. Το τέρας πήγε και κατέστρεψε, ενώ κανείς στο ειρηνικό χωριό δεν μπορούσε να το σταματήσει. Ο άνθρωπος έμεινε κρυμμένος και παρακολούθησε υπομονετικά την καταστροφή. Όταν έκρινε πως η ολοκληρωτική καταστροφή ήταν κοντά και όλοι οι χωρικοί είχαν στραμμένα τα βλέμματα στο τέρας, εμφανίστηκε μπροστά του και, πριν του δώσει χρόνο να τον αναγνωρίσει και να προδώσει το σχέδιο, το αφάνισε. Έτσι, ο άνθρωπος έγινε ήρωας.
Αυτή η ιστορία, την οποία σκαρφίστηκα σήμερα, περιγράφει με συμβολικό τρόπο κάποιες αλήθειες που υπάρχουν καλά κρυμμένες στην ανθρώπινη κοινωνία εδώ και πάρα πολύ καιρό. Τελικά πόσο ήρωας θα φαινόταν ο άνθρωπος αυτός, αν η μυστική συμφωνία στο σκοτεινό δάσος και η ενεργοποίηση του τέρατος γίνονταν φανερά;
Ο άνθρωπος αυτός είναι μια μεταβλητή. Μπορεί να αντικατασταθεί με πολλά πρόσωπα ή οργανώσεις που ξυπνάνε μια μεγάλη καταστροφή και έπειτα παρουσιάζονται σαν σωτήρες για να την αφανίσουν. Έπειτα απολαμβάνουν τον θαυμασμό και τη λατρεία του κόσμου στον αιώνα τον άπαντα.
Για παράδειγμα, πόσους οπαδούς θα είχε μια θρησκεία αν δεν περιέγραφε με λεπτομέρεια την μεταθανάτια τιμωρία και την οργή του θεού/των θεών; Το πρώτο στοιχείο για να ανυψωθεί η δημοτικότητά της είναι να δημιουργήσει μια φανταστική μελλοντική καταστροφή και να κινδυνολογήσει σε όσο μεγαλύτερο βαθμό μπορεί. Αφού φυτέψει τον φόβο στις καρδιές της, μέχρι τότε ειρηνικής (τουλάχιστον από αυτή την άποψη) κοινωνίας, παρουσιάζεται ως σωτήρας και δίνει το δρόμο για τη λύτρωση. Έπειτα, απολαμβάνει τις ευλογίες και τα αγαθά του πλανημένου κοσμάκη και μπορεί να τον χειραγωγήσει σε απεριόριστο βαθμό.
Εδώ μπορώ να παραθέσω μια ακόμα ιστορία, η οποία όμως δεν είναι δική μου: ένας ιεραπόστολος πήγε στη Γροιλανδία και βρήκε έναν Εσκιμώο που ζούσε μόνος του. Του είπε πως ένας αόρατος, παντοδύναμος θεός υπάρχει και θα ανταμείψει με αιώνια ζωή όσους τον ακολουθήσουν πιστά και αφιερώσουν τη ζωή του σε αυτόν. Χρειάζονται συνεχείς θυσίες, αποχή από τις απολαύσεις και τακτική εξομολόγηση. Ο Εσκιμώος τον ρώτησε τι γίνεται με όσους δεν είναι πιστοί του θεού αυτού. Κι ο ιεραπόστολος του εξήγησε πως αυτοί οι κανόνες αφορούν μόνο τους πιστούς. Όσοι δεν έχουν ακούσει γι' αυτά απλά θα κριθούν με βάση την καλοσύνη τους. Κι ο Εσκιμώος τελικά ρώτησε: "Τότε γιατί μου μίλησες για όλα αυτά;"
Μια άλλη περίπτωση, αρκετά πιο περίπλοκη από την προηγούμενη, είναι αυτή με τον κόσμο της ιατρικής και τις φαρμακευτικές εταιρείες. Η πρώτη σκέψη που μπορεί να κάνει κανείς είναι: τα διοικητικά συμβούλια αυτών των εταιρειών-κολοσσών εύχονται για έναν κόσμο υγιή, στον οποίο τα φάρμακα δεν θα χρειάζονται; Όχι, διότι οι ίδιοι θα είναι άχρηστοι και θα βρεθούν απ' τα σαλόνια στ' αλώνια. Εκείνες οι εταιρείες επίσης δεν επιθυμούν μια τελειωτική θεραπεία σε μια ασθένεια, διότι αυτό θα έφερνε μείωση πελατείας. Βέβαια αυτή δεν είναι απόδειξη για τίποτε. Είναι απλά μια υπόθεση, η οποία βασίζεται στην ανθρώπινη απληστία και στην, καθόλου ουτοπική, στρατηγική για οικονομική ανέλιξη πατώντας επί πτωμάτων.
Χρειάζεται όμως να ξεκαθαριστούν αρκετά πράγματα πρώτα. Δηλαδή στον πρωτόγονο κόσμο, όπου δεν υπήρχαν οι προαναφερθείσες εταιρείες και τα αντίστοιχα συμφέροντα, δεν υπήρχαν αρρώστιες; Υπήρχαν φυσικά και μάλιστα πολλές θανατηφόρες, οι οποίες σήμερα είναι εύκολα αντιμετωπίσιμες. Και δεν μπορώ να ισχυριστώ πως μπροστά σε μια επιδημία το αντίδοτο δεν είναι απαραίτητο. Ναι, ο άνθρωπος εξελίχθηκε και μαζί του εξελίχθηκε και η επιστήμη της ιατρικής, η οποία έφερε λύσεις σε πολλά προβλήματα, άλυτα μέχρι πρότινος. Το ερώτημα είναι το εξής: Τι άλλαξε από τότε; Έπαψαν να υπάρχουν ασθένειες; Η μαζική και αθρόα παραγωγή φαρμάκων έφερε μια κοινωνία άνοση και πανίσχυρη; Ούτε κατά διάνοια. Ενώ τα φάρμακα υπόσχονται υγεία, ο κόσμος είναι πολύ λιγότερο υγιής απ' όσο ποτέ.
Βέβαια θαύματα δεν γίνονται. Τουλάχιστον όχι όπως τα έχουμε στο νου μας. Ακόμα κι αν υπήρχαν οι καλύτερες προθέσεις. Πόσο μάλλον τώρα που δεν υπάρχουν! Ίσως υπάρχουν λύσεις καλύτερες από πολλά φάρμακα, οι οποίες προϋποθέτουν μια φιλοσόφηση των πραγμάτων: να μην ψάχνουμε πώς καταπραΰνεται ο πόνος και το σύμπτωμα αλλά γιατί δημιουργήθηκε αρχικά. Αν βρεθεί η ρίζα του προβλήματος θα βρεθεί και ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης. Το πρόβλημα για εμάς τους ειρηνικούς χωρικούς είναι πως οι ήρωες πρώτοι ξύπνησαν το τέρας. Είναι συνεργάτες. Κι αν η βοήθειά τους πλέον, σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα, είναι πραγματικά κι αδιαμφισβήτητα σωτήρια, τα πράγματα θα μπορούσαν (και μπορούν) να είναι διαφορετικά με την πρόληψη. Δηλαδή αν το τέρας δεν βρει ποτέ το δρόμο προς το χωριό. Οι τρόποι αυτοί φυσικά προϋποθέτουν με τη σειρά τους μια ζωή πολύ πιο εγκρατή και φιλοσοφημένη από τον παραλογισμό που αποκαλούμε "φυσιολογική ζωή" σήμερα. Πλέον είμαστε τόσο μακριά από μια υγιή κοινωνία, μιας κι έχουμε πλανηθεί και χειραγωγηθεί βάναυσα σε απερίγραπτο βαθμό, ώστε η (καθ' όλα λογική) πορεία προς την υγεία μας φαίνεται γολγοθάς. Πρέπει να ξεβολευτούμε σ' έναν βαθμό που δεν ανεχόμαστε. Οπότε συμβιβαζόμαστε με την ιδέα της σημερινής κοινωνίας, σκύβουμε το κεφάλι υπακούοντας πειθήνια στις προσταγές των "απαραίτητων ηρώων" και δε σηκώνουμε ούτε το δαχτυλάκι για ν' αλλάξει κάτι στην ρουτίνα μας, πόσο μάλλον συνολικά στην κοινωνία.
Ένα τρίτο παράδειγμα σχετίζεται με την μαζική ροή μεταναστών και προσφύγων παντού στην υφήλιο. Αυτή η ροή βαφτίστηκε πρόβλημα. Είναι μάλλον το τέρας της παραπάνω ιστορίας. Προσωπικά δε θεωρώ κανέναν άνθρωπο "πρόβλημα" απλά και μόνο επειδή υπάρχει, όμως οι συνθήκες ζωής που δημιουργούνται και στους μεν και στους δε είναι απαράδεκτες. Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε στη φάση του σχεδίου όπου πλησιάζει η καταστροφή του χωριού: η ροή των προσφύγων/μεταναστών έχει γίνει τεράστια, η ανάγκη οδηγεί σε βίαιες λύσεις και πλέον τα βλέμματα του κοσμάκη είναι στραμμένα στην εν λόγω ροή. Οι "απαραίτητοι ήρωες", οι οποίοι φυσικά προτείνουν δραστικές λύσεις (τις οποίες έχουν μελετήσει προ πολλού), είναι αδιαμφισβήτητα οι ίδιοι που προκάλεσαν το πραγματικό ξύπνημα του πραγματικού τέρατος: του πολέμου. Επίσης, προκειμένου να έρθουν οι ίδιοι στα πράγματα σαν σωτήρες και να παρακαλάει η κοινωνία γι' αυτούς, είναι έτοιμοι να θυσιάσουν κάθε ειρήνη, κάθε ευημερία και κάθε ευτυχία σε κάθε φιλειρηνικό χωριό. Και ήδη έχουν σχεδιάσει τους επόμενους πολέμους έχοντας κάνει πολλές μυστικές συμφωνίες σε πολλά σκοτεινά δάση. Δεν πρέπει όμως κάπου να σταματήσει αυτός ο, φανερά αιματοβαμμένος, φαύλος κύκλος;
"Ήρωες" όπως οι προαναφερθέντες είναι όσοι σχεδιάζουν με ακρίβεια και μυστικότητα να φέρουν μια καταστροφή, προκειμένου να είναι οι ίδιοι απαραίτητοι για την κοινωνία εκείνη. Έχουν οι ίδιοι ανάγκη την κοινωνία, όχι η κοινωνία αυτούς. Απλά όταν εμφανιστούν σαν σωτήρες, θα έχει προηγηθεί ήδη ένα τόσο καλοστημένο σκηνικό που τα μάτια όλων θα είναι στραμμένα στην καταστροφή και κανείς δεν θα μπορεί να υποψιαστεί την ανάμειξή τους σε όλα αυτά. Τέτοιου είδους μηχανορραφίες πρέπει να μένουν για πάντα μυστικές, διότι αλλιώς οι απαραίτητοι ήρωες θα βρίσκονταν ενώπιον των θυμάτων τους ως προδότες αντί για ήρωες.
Αυτή η ιστορία, την οποία σκαρφίστηκα σήμερα, περιγράφει με συμβολικό τρόπο κάποιες αλήθειες που υπάρχουν καλά κρυμμένες στην ανθρώπινη κοινωνία εδώ και πάρα πολύ καιρό. Τελικά πόσο ήρωας θα φαινόταν ο άνθρωπος αυτός, αν η μυστική συμφωνία στο σκοτεινό δάσος και η ενεργοποίηση του τέρατος γίνονταν φανερά;
Ο άνθρωπος αυτός είναι μια μεταβλητή. Μπορεί να αντικατασταθεί με πολλά πρόσωπα ή οργανώσεις που ξυπνάνε μια μεγάλη καταστροφή και έπειτα παρουσιάζονται σαν σωτήρες για να την αφανίσουν. Έπειτα απολαμβάνουν τον θαυμασμό και τη λατρεία του κόσμου στον αιώνα τον άπαντα.
Για παράδειγμα, πόσους οπαδούς θα είχε μια θρησκεία αν δεν περιέγραφε με λεπτομέρεια την μεταθανάτια τιμωρία και την οργή του θεού/των θεών; Το πρώτο στοιχείο για να ανυψωθεί η δημοτικότητά της είναι να δημιουργήσει μια φανταστική μελλοντική καταστροφή και να κινδυνολογήσει σε όσο μεγαλύτερο βαθμό μπορεί. Αφού φυτέψει τον φόβο στις καρδιές της, μέχρι τότε ειρηνικής (τουλάχιστον από αυτή την άποψη) κοινωνίας, παρουσιάζεται ως σωτήρας και δίνει το δρόμο για τη λύτρωση. Έπειτα, απολαμβάνει τις ευλογίες και τα αγαθά του πλανημένου κοσμάκη και μπορεί να τον χειραγωγήσει σε απεριόριστο βαθμό.
Εδώ μπορώ να παραθέσω μια ακόμα ιστορία, η οποία όμως δεν είναι δική μου: ένας ιεραπόστολος πήγε στη Γροιλανδία και βρήκε έναν Εσκιμώο που ζούσε μόνος του. Του είπε πως ένας αόρατος, παντοδύναμος θεός υπάρχει και θα ανταμείψει με αιώνια ζωή όσους τον ακολουθήσουν πιστά και αφιερώσουν τη ζωή του σε αυτόν. Χρειάζονται συνεχείς θυσίες, αποχή από τις απολαύσεις και τακτική εξομολόγηση. Ο Εσκιμώος τον ρώτησε τι γίνεται με όσους δεν είναι πιστοί του θεού αυτού. Κι ο ιεραπόστολος του εξήγησε πως αυτοί οι κανόνες αφορούν μόνο τους πιστούς. Όσοι δεν έχουν ακούσει γι' αυτά απλά θα κριθούν με βάση την καλοσύνη τους. Κι ο Εσκιμώος τελικά ρώτησε: "Τότε γιατί μου μίλησες για όλα αυτά;"
Μια άλλη περίπτωση, αρκετά πιο περίπλοκη από την προηγούμενη, είναι αυτή με τον κόσμο της ιατρικής και τις φαρμακευτικές εταιρείες. Η πρώτη σκέψη που μπορεί να κάνει κανείς είναι: τα διοικητικά συμβούλια αυτών των εταιρειών-κολοσσών εύχονται για έναν κόσμο υγιή, στον οποίο τα φάρμακα δεν θα χρειάζονται; Όχι, διότι οι ίδιοι θα είναι άχρηστοι και θα βρεθούν απ' τα σαλόνια στ' αλώνια. Εκείνες οι εταιρείες επίσης δεν επιθυμούν μια τελειωτική θεραπεία σε μια ασθένεια, διότι αυτό θα έφερνε μείωση πελατείας. Βέβαια αυτή δεν είναι απόδειξη για τίποτε. Είναι απλά μια υπόθεση, η οποία βασίζεται στην ανθρώπινη απληστία και στην, καθόλου ουτοπική, στρατηγική για οικονομική ανέλιξη πατώντας επί πτωμάτων.
Χρειάζεται όμως να ξεκαθαριστούν αρκετά πράγματα πρώτα. Δηλαδή στον πρωτόγονο κόσμο, όπου δεν υπήρχαν οι προαναφερθείσες εταιρείες και τα αντίστοιχα συμφέροντα, δεν υπήρχαν αρρώστιες; Υπήρχαν φυσικά και μάλιστα πολλές θανατηφόρες, οι οποίες σήμερα είναι εύκολα αντιμετωπίσιμες. Και δεν μπορώ να ισχυριστώ πως μπροστά σε μια επιδημία το αντίδοτο δεν είναι απαραίτητο. Ναι, ο άνθρωπος εξελίχθηκε και μαζί του εξελίχθηκε και η επιστήμη της ιατρικής, η οποία έφερε λύσεις σε πολλά προβλήματα, άλυτα μέχρι πρότινος. Το ερώτημα είναι το εξής: Τι άλλαξε από τότε; Έπαψαν να υπάρχουν ασθένειες; Η μαζική και αθρόα παραγωγή φαρμάκων έφερε μια κοινωνία άνοση και πανίσχυρη; Ούτε κατά διάνοια. Ενώ τα φάρμακα υπόσχονται υγεία, ο κόσμος είναι πολύ λιγότερο υγιής απ' όσο ποτέ.
Βέβαια θαύματα δεν γίνονται. Τουλάχιστον όχι όπως τα έχουμε στο νου μας. Ακόμα κι αν υπήρχαν οι καλύτερες προθέσεις. Πόσο μάλλον τώρα που δεν υπάρχουν! Ίσως υπάρχουν λύσεις καλύτερες από πολλά φάρμακα, οι οποίες προϋποθέτουν μια φιλοσόφηση των πραγμάτων: να μην ψάχνουμε πώς καταπραΰνεται ο πόνος και το σύμπτωμα αλλά γιατί δημιουργήθηκε αρχικά. Αν βρεθεί η ρίζα του προβλήματος θα βρεθεί και ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης. Το πρόβλημα για εμάς τους ειρηνικούς χωρικούς είναι πως οι ήρωες πρώτοι ξύπνησαν το τέρας. Είναι συνεργάτες. Κι αν η βοήθειά τους πλέον, σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα, είναι πραγματικά κι αδιαμφισβήτητα σωτήρια, τα πράγματα θα μπορούσαν (και μπορούν) να είναι διαφορετικά με την πρόληψη. Δηλαδή αν το τέρας δεν βρει ποτέ το δρόμο προς το χωριό. Οι τρόποι αυτοί φυσικά προϋποθέτουν με τη σειρά τους μια ζωή πολύ πιο εγκρατή και φιλοσοφημένη από τον παραλογισμό που αποκαλούμε "φυσιολογική ζωή" σήμερα. Πλέον είμαστε τόσο μακριά από μια υγιή κοινωνία, μιας κι έχουμε πλανηθεί και χειραγωγηθεί βάναυσα σε απερίγραπτο βαθμό, ώστε η (καθ' όλα λογική) πορεία προς την υγεία μας φαίνεται γολγοθάς. Πρέπει να ξεβολευτούμε σ' έναν βαθμό που δεν ανεχόμαστε. Οπότε συμβιβαζόμαστε με την ιδέα της σημερινής κοινωνίας, σκύβουμε το κεφάλι υπακούοντας πειθήνια στις προσταγές των "απαραίτητων ηρώων" και δε σηκώνουμε ούτε το δαχτυλάκι για ν' αλλάξει κάτι στην ρουτίνα μας, πόσο μάλλον συνολικά στην κοινωνία.
Ένα τρίτο παράδειγμα σχετίζεται με την μαζική ροή μεταναστών και προσφύγων παντού στην υφήλιο. Αυτή η ροή βαφτίστηκε πρόβλημα. Είναι μάλλον το τέρας της παραπάνω ιστορίας. Προσωπικά δε θεωρώ κανέναν άνθρωπο "πρόβλημα" απλά και μόνο επειδή υπάρχει, όμως οι συνθήκες ζωής που δημιουργούνται και στους μεν και στους δε είναι απαράδεκτες. Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε στη φάση του σχεδίου όπου πλησιάζει η καταστροφή του χωριού: η ροή των προσφύγων/μεταναστών έχει γίνει τεράστια, η ανάγκη οδηγεί σε βίαιες λύσεις και πλέον τα βλέμματα του κοσμάκη είναι στραμμένα στην εν λόγω ροή. Οι "απαραίτητοι ήρωες", οι οποίοι φυσικά προτείνουν δραστικές λύσεις (τις οποίες έχουν μελετήσει προ πολλού), είναι αδιαμφισβήτητα οι ίδιοι που προκάλεσαν το πραγματικό ξύπνημα του πραγματικού τέρατος: του πολέμου. Επίσης, προκειμένου να έρθουν οι ίδιοι στα πράγματα σαν σωτήρες και να παρακαλάει η κοινωνία γι' αυτούς, είναι έτοιμοι να θυσιάσουν κάθε ειρήνη, κάθε ευημερία και κάθε ευτυχία σε κάθε φιλειρηνικό χωριό. Και ήδη έχουν σχεδιάσει τους επόμενους πολέμους έχοντας κάνει πολλές μυστικές συμφωνίες σε πολλά σκοτεινά δάση. Δεν πρέπει όμως κάπου να σταματήσει αυτός ο, φανερά αιματοβαμμένος, φαύλος κύκλος;
"Ήρωες" όπως οι προαναφερθέντες είναι όσοι σχεδιάζουν με ακρίβεια και μυστικότητα να φέρουν μια καταστροφή, προκειμένου να είναι οι ίδιοι απαραίτητοι για την κοινωνία εκείνη. Έχουν οι ίδιοι ανάγκη την κοινωνία, όχι η κοινωνία αυτούς. Απλά όταν εμφανιστούν σαν σωτήρες, θα έχει προηγηθεί ήδη ένα τόσο καλοστημένο σκηνικό που τα μάτια όλων θα είναι στραμμένα στην καταστροφή και κανείς δεν θα μπορεί να υποψιαστεί την ανάμειξή τους σε όλα αυτά. Τέτοιου είδους μηχανορραφίες πρέπει να μένουν για πάντα μυστικές, διότι αλλιώς οι απαραίτητοι ήρωες θα βρίσκονταν ενώπιον των θυμάτων τους ως προδότες αντί για ήρωες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου