"Η αυτοέκδοση είναι μονόδρομος" - Συνέντευξη με τον συγγραφέα Γιάννη Τοτονίδη

Με τον Γιάννη Τοτονίδη είχα τη χαρά να γνωριστώ σε έναν πρωινό κυριακάτικο καφέ στη Θεσσαλονίκη. Από την αρχή μου έδωσε την εντύπωση ότι είναι ένας άνθρωπος κατασταλαγμένος, γαλήνιος και ανοιχτόμυαλος. Μη γελιέστε όμως! Τα Δέκα Διαταραγμένα Διηγήματα είναι από τις γνησιότερες ιστορίες τρόμου που έχω διαβάσει και παίζουν με τον εγγενή τρόμο, αυτόν που γεννιέται από τα πιο αρχέγονα ανθρώπινα ένστικτα. Όσο για το Ε.Μ.Ο., το νέο αυτό έργο είναι ακόμα ένα μυστήριο. Ας πάμε να λύσουμε αυτό αλλά και τα υπόλοιπα σε μια συζήτηση πολλά υποσχόμενη! 

1.       Γιάννη, σε καλωσορίζω στις Σκυλοσοφίες. Για αρχή, πες μας δυο λόγια για σένα.

Είμαι ένα multi ανήσυχο άτομο.

2.       Ποια είναι η μέχρι τώρα συγγραφική σου πορεία;

Φτωχότατη. Άργησα να το αποφασίσω.

3.       Γιατί επέλεξες/θέλησες τα Δέκα σου Διηγήματα να είναι Διαταραγμένα;

Δεν το επέλεξα/θέλησα εγώ, αλλά αυτά. Ήθελα να τα πω “Καταραμένα”, αλλά ευτυχώς, γιατί θα είχαμε πρόβλημα μεταξύ μας.

 

4.       Τι είναι το Ε.Μ.Ο; Ποια ανάγκη σε ώθησε να γράψεις γι’ αυτό;

Δε μου αρέσουν οι εφαρμογές κ προσπαθώ να μην έχω στο κινητό μου πέρα από τις απαραίτητες. Εκείνο που μου προκάλεσε τεράστια εντύπωση είναι το γεγονός ότι κάθε φορά που κατεβάζεις μία, ακόμη κ αν πρόκειται π.χ. για app μαγειρικής, σε ρωτάει το ίδιο ακριβώς: “επιτρέπεις στο app να έχει πρόσβαση στις Επαφές, στις Φωτογραφίες, στα Βίντεο, στο Μικρόφωνό σου;”. Είναι τόσο ανατριχιαστικό αυτό! Γιατί μια εφαρμογή, για να λειτουργήσει, πρέπει να έχει πρόσβαση στα προσωπικά μου αρχεία; Δεν έχω δει κανένα πρόγραμμα online στον υπολογιστή (και χρησιμοποιώ πάρα πολλά) να μου ζήτησε την παραμικρή πρόσβαση κάπου. Ήταν, λοιπόν, θέμα χρόνου να αναρωτηθώ: “τι θα γινόταν, αν μια εφαρμογή για να λειτουργήσει, ζητούσε πρόσβαση στην καρδιά κ στο μυαλό μας;”. Είμαι σίγουρος ότι θα της το επιτρέπαμε. Και τότε γεννήθηκε η ιδέα του Ε.Μ.Ο. που θα πρέπει να σημειώσω πως είναι νουβέλα.

 

5.       Γιατί προτίμησες την αυτοέκδοση; Τι έχεις δει στον ελληνικό συγγραφικό χώρο;

Η αυτοέκδοση είναι μονόδρομος. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι εγώ έχω την ιδέα, το κείμενο, εγώ πληρώνω τον εκδοτικό οίκο και τελικά να μου αναλογεί το ελάχιστο ποσοστό, ενώ το μεγαλύτερο το μοιράζεται αυτός με το βιβλιοπωλείο. Κυρίως, όμως, είναι μονόδρομος για τα δικαιώματα. Σε παραμυθιάζουν ότι τα πνευματικά δικαιώματα είναι δικά σου, αλλά αν προκύψει κάποια συμφωνία για ταινία ή τηλεόραση, έχουν κι από εκεί ένα σημαντικό ποσοστό, ενώ δεν κάνουν ΤΙΠΟΤΕ για να σε βοηθήσουν, ως προς αυτό. Εδώ δεν κάνουν τίποτε για να σε διαφημίσουν, όταν εκδοθεί το βιβλίο. Όπως θα έχεις διαπιστώσει κι ο ίδιος, η διαφήμιση γίνεται λίγο πριν και λίγο μετά την κυκλοφορία, γιατί έπονται τα επόμενα προϊόντα τους. Στην ουσία, τη διαφήμιση την κάνεις ο ίδιος με διάφορους τρόπους.

 

6.       Πώς διαφημίζεις και προωθείς το έργο σου;

Παλιά μου άρεσε ο διαφημιστικός χώρος και με μάγευαν τα μότο που χρησιμοποιούσαν οι διαφημιστές. Μια τόσο μικρή φράση να περιέχει το ουσιαστικό θέμα του προϊόντος! Ασχολήθηκα, χωρίς να εμπλακώ με το επάγγελμα, αλλά μου έμεινε. Τώρα, το χρησιμοποιώ για τον εαυτό μου. Σε διάφορες μορφές (γραπτές, βίντεο, φωτογραφίες).

 

7.       Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον σημείο σε μια συγγραφική δουλειά, κατά τη γνώμη σου;

Το ταξίδι μέχρι την ολοκλήρωσή της. Η μαγεία του να βυθίζεσαι στον κόσμο του ήρωά σου, να συμπάσχεις, να σκέφτεσαι, να απογοητεύεσαι, να παλεύεις, να ζεις και να σκέφτεσαι μαζί του. Για όσο διάστημα διαρκεί η συγγραφή δίνεις ένα μαγικό εισιτήριο στον εαυτό σου, να ζήσει και να συναναστραφεί με πρόσωπα κ καταστάσεις, που δε θα είχε ποτέ την ευκαιρία στον πραγματικό κόσμο. Προσωπικά, δε μου αρέσουν τα ταξίδια, οι διακοπές και όλα αυτά που ακούω να είναι ουσιαστικά για πολλούς. Μου αρέσει να χώνομαι στην “σπηλιά” μου και να γράφω ιστορίες.

 

8.       Τι είναι αυτό που σε προβληματίζει στον χώρο των συγγραφέων και των αναγνωστών;

Για να είμαι ειλικρινής, δε με προβληματίζει τίποτε. Είμαι ένας απλός παρατηρητής. Παρατηρώ ότι είναι πάρα πολλοί που γράφουν, που έχουν ωραίες ιδέες, ωραίες ιστορίες. Από τη μια είναι λογικό. Η τεχνολογία απλοποίησε καταστάσεις και τώρα εύκολα μπορείς να εκδώσεις με τη βοήθεια ενός εκδότη. Παλιά ήταν λιγότεροι οι εκδότες και πολύ πιο αυστηρά τα κριτήρια. Επίσης, οι συγγραφείς δε γράφουν μόνο, αλλά διαβάζουν. Άρα επηρεάζονται, φιλτράρουν και αφομοιώνουν τα θετικά στοιχεία είτε Ελλήνων είτε ξένων συγγραφέων. Το κακό είναι ότι οι αναγνώστες δεν είναι πολλοί και είναι δύσπιστοι ως προς τους νέους συγγραφείς. Είναι πολύ μικρό το ποσοστό ανάγνωσης βιβλίων, αλλά όσοι διαβάζουν, διαβάζουν αρκετά. Αυτά δεν είναι δικά μου συμπεράσματα, αλλά στυγνή στατιστική. Κι εάν σκεφτείς ότι ο χώρος που κινούμαι εγώ έχει πολύ μικρό μερίδιο ανάγνωσης, είμαι κατασταλαγμένος στον αριθμό των αντιτύπων που θα πουληθούν. Γι’ αυτό, οι κύριες προσπάθειές μου είναι το εξωτερικό. Είναι βέβαια δύσκολα, αλλά κανείς δε με εμποδίζει να έχω τέτοιους στόχους. Κάθε βιβλίο μου μεταφράζεται κ ανεβαίνει στο Άμαζον, ενώ συνοδεύεται κι από διαφημιστική εκστρατεία. Τελευταία, μια φίλη με βοήθησε και στοχεύω πλέον στην Αμερική, αφού οι ιστορίες μου έχουν πιο αναγνωρίσιμες συμβάσεις με αυτό το κοινό.

 

9.       Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια; Τι περιμένεις και τι ελπίζεις;

Πρόσφατα ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου στην κατεύθυνση “Σενάριο Κινηματογράφου & Τηλεόρασης”, στη Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. Όπως καταλαβαίνεις, τα σχέδιά μου σχετίζονται άμεσα με αυτό. Ήδη έχω ετοιμάσει μια αστυνομική σειρά ενός καταξιωμένου Έλληνα συγγραφέα και μετά από διάφορες καταθέσεις προτάσεων σε εταιρείες παραγωγής, εδώ και καιρό, είμαστε πολύ κοντά σε συζήτηση με ένα τηλεοπτικό κανάλι. Είναι όλα πρώιμα, τίποτε τετελεσμένο, οπότε αυτό είναι σαν να μη γίνεται. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Αντίθετα, θα έλεγα ότι στον τηλεοπτικό χώρο όλα είναι αμείλικτα. Όταν κάποιος επενδύει αρκετές χιλιάδες ευρώ, πρέπει το “προϊόν” σου να είναι ελκυστικό και να είναι σίγουρος ότι θα βγάλει από αυτό τουλάχιστον τα διπλάσια. Είναι εντελώς διαφορετική τεχνική το Σενάριο, αλλά με βοήθησε πολύ στη συγγραφική μου τεχνική και σκέψη.

 

10  Υπάρχει κάτι για το οποίο δε ρωτήθηκες αλλά θα ήθελες να μιλήσεις;

Θεωρώ πως όχι. Εξάλλου, μου αρέσει να μιλώ με πράξεις κι όχι τόσο με λόγια. Δράττοντας, όμως, την ευκαιρία θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τη σκέψη και την κίνηση γι’ αυτή τη συζήτηση. Αυτό που έχω να πω είναι ότι κατά διαστήματα διοργανώνονται κάποιοι διαγωνισμοί διηγημάτων, αλλά αυτοί οι διοργανωτές δεν έχουν προβάλει ποτέ, έστω τους νικητές. Κάποιοι εκδίδουν βιβλίο με τα νικητήρια διηγήματα, κάποιοι όχι. Το ζητούμενο είναι ότι θα έπρεπε με κάποιον τρόπο οι νικητές, που σημειωτέον είναι φερέλπιδες συγγραφείς, να προβληθούν, να τους γνωρίσει ο κόσμος. Προσωπικά, μέσα σε ένα χρόνο έλαβα μέρος σε εννιά διαγωνισμούς με οκτώ διηγήματα. Σε έναν δε διακρίθηκα κι εκείνο το διήγημά μου διακρίθηκε σε άλλον. Σε κάποια άλλη χώρα, κάποιος εκδότης θα έδειχνε ενδιαφέρον. Εδώ είμαι σίγουρος ότι ούτε καν ενημερώνονται για διαγωνισμούς και διακρίσεις. Χάρηκα, λοιπόν, πολύ που από μόνος σου είχες αυτήν την σκέψη και σε ευχαριστώ πάρα πολύ. Εύχομαι πολλές καλές συνεντεύξεις στις Σκυλοσοφίες...