Η τριμερής διαίρεση των στιγμών

   Πολλοί άνθρωποι που συνηθίζουν να φιλοσοφούν καταλήγουν σε δικά τους συμπεράσματα για τη ζωή με βάση την εμπειρία τους. Υπάρχουν εκείνοι που, εμποτισμένοι με ένα αίσθημα σκοπού και φιλοδοξίας, σκέφτονται και πράττουν αποκλειστικά για τη μελλοντική τους ζωή. Άλλοι, επηρεασμένοι από την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, καταλήγουν να ζούνε μόνο για το παρόν. Οι μεν λένε "ζήσε για το αύριο", οι δε "ζήσε για το τώρα". Λάθος και τα δύο, κατά τη γνώμη μου. Τουλάχιστον από μόνα τους.
   Η ζωή δεν πρέπει να συλλαμβάνεται σαν μια μονοκόμματη κατάσταση. Δεν υπάρχει καμία υποχρέωση που μας δένει είτε να ζούμε αποκλειστικά για το παρόν είτε αποκλειστικά για το μέλλον. Είτε ο χρόνος υπάρχει είτε είναι μια ανθρώπινη σύμβαση, εμείς οι άνθρωποι έτσι αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο κι οφείλουμε να σεβόμαστε και τις τρεις χρονικές βαθμίδες. Συνεπώς, η ζωή μας πρέπει να χωρίζεται σε τρία είδη στιγμών, για τις οποίες δε χρειάζεται ενοχή.
   Οι στιγμές που απολαμβάνουμε το παρόν. Είναι λογικό, μιας και διακατεχόμαστε απο ανάγκη για διασκέδαση, ψυχαγωγία και απόλαυση, να αφιερώνουμε κάποιες στιγμές μας -ο καθένας όσο επιλέξει- για να τις ικανοποιήσουμε. Η ενοχοποίηση της επιθυμίας και της απόλαυσης είναι ενοχοποίηση της ίδιας της ζωής: πρέπει να ξεριζωθεί από μέσα μας και να υπάρξει ελευθερία στο παρόν. Αγνή, γαλήνια και συνεπής συμπεριφορά όσον αφορά τις στιγμές που απολαμβάνουμε το τώρα, διότι το εφήμερο είναι μέρος του παντοτινού. Θέλει τον χρόνο του και τον σεβασμό του.
   Οι στιγμές που αφιερώνουμε στο παρελθόν. Εξυπνάδες του τύπου "δεν κοιτάζω ποτέ πίσω" είναι πλήρως αφιλοσόφητες. Το παρελθόν μας είναι κομμάτι μας. Οι σημερινές μας πράξεις και σκέψεις καθορίζονται σε τεράστιο βαθμό από την αχανή βάση δεδομένων που έχουμε στη μνήμη μας, σε σημείο που είναι αδύνατον να υπάρξουμε χωρίς το παρελθόν μας. Ζωντανή απόδειξη οι άνθρωποι που ταλαιπωρούνται από παθήσεις που τους στερούν τη μνήμη: είναι χαμένοι στο παρόν χωρίς το παρελθόν τους να τους φωτίζει τον δρόμο. Φυσικά υπάρχει απόλαυση και στις στιγμές που αφιερώνουμε στο παρελθόν: η αναπόληση και ο ρεμβασμός αποτελούν ανθρώπινη ανάγκη, την οποία επίσης οφείλουμε να σεβόμαστε.
   Οι στιγμές που δουλεύουμε για το μέλλον. Έχοντας αποφασίσει πως θα αφιερώσουμε χρόνο και για το παρόν και για το παρελθόν, θα ήταν ασυνεπές να μη σκεφτόμαστε το μέλλον μας. Επίσης, θα ήταν ανεύθυνο. Είμαστε υπεύθυνοι πάνω απ' όλα για την ύπαρξή μας και, εφόσον επιθυμούμε να μη γίνουμε βαρίδιο στους άλλους, οφείλουμε να εργαζόμαστε για το αύριο, για να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον όσο ζούμε: να στρώσουμε δηλαδή τον δρόμο για να έχουμε κι αργότερα την ευκαιρία να ζούμε για το παρόν και το παρελθόν. Βέβαια υπάρχει και το θέμα της υστεροφημίας: ο άνθρωπος, αργά ή γρήγορα, συνειδητοποιεί το εφήμερο της ύπαρξής του, πως κάποτε θα πάψει να υπάρχει σ' αυτόν τον κόσμο. Ενάντια στον απόλυτο τρόμο της ανυπαρξίας, ένα από τα πολλά είδη άμυνας, ίσως το πιο συνεπές, είναι η εργασία για το μέλλον: να δημιουργήσουμε κάτι το οποίο θα είναι ορόσημο της ύπαρξής μας, ακόμα κι αφού θα έχουμε πεθάνει. Ένα μνημείο που θα φωνάζει, σε μια αέναη ηχώ, την ποιότητα της ύπαρξής μας. Αν αυτή η συνειδητοποίηση έρθει πολύ αργά, ίσως να μην έχουμε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε αυτή τη φιλοδοξία μας. Αν έρθει νωρίς, τότε, ανάμεσα στις στιγμές τις αφιερωμένες στο παρόν και στο παρελθόν, θα αφιερώσουμε στιγμές για την υστεροφημία μας.
   Κλείνω με την εξής σκέψη: κανείς δε μας υποχρεώνει να διαλέξουμε μία από τις τρεις χρονικές βαθμίδες. Καθεμία από αυτές έχει σημαντική θέση στη ζωή μας και δεν πρέπει να υποτιμάται για χάρη των άλλων δύο. Οπότε ελεύθερα, χωρίς ενοχές, ας ζούμε και για τις τρεις, εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες που μας δίνονται.