Πολλές φορές βρίσκομαι μπροστά σε σχόλια "επιλεκτικά ευαίσθητων" ανθρώπων, η ηθική των οποίων με κάνει να αναρωτιέμαι τι μπορεί να γαλούχησε κάτι τόσο άσχημο. Παραδείγματος χάρη, σε οποιαδήποτε φιλοζωική ανάρτηση βλέπω, υπάρχει και ένα σχόλιο κάποιου τύπου κάπως έτσι: "δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε τα ζώα, όσο άνθρωποι πεινάνε", "μα καλά, λύσατε όλα σας τα προβλήματα και ασχολείστε με τα ζώα;" κτλ. Επίσης, όποτε αναρτάται κάτι υπέρ των μεταναστών, πάντα κάποιος "πατριώτης" θα βρεθεί να σχολιάσει: "πρώτα οι Έλληνες", "αμάν μωρέ με τους μετανάστες, εδώ Έλληνες πεινάνε" κτλ.
Επιτρέψτε μου να νιώσω ένα μικρό σοκ μετά από αυτά. Πρώτον, διότι δεν έχουν κανένα συναίσθημα και δεύτερον, επειδή δεν έχουν καμία λογική. Είναι απλές δικαιολογίες για την έλλειψη δράσης και ευαισθησίας. Άτεχνες προσπάθειες να κρυφτεί η ενοχή του σχολιάζοντα. Προκειμένου όμως να αποδομήσω αυτές τις παράλογες σκέψεις, θα πάρω τα πράγματα με τη σειρά.
Πρώτα απ' όλα, ο άνθρωπος γεννήθηκε για να είναι ατελής. Για να έχει προβλήματα, μικρά ή μεγάλα. Είναι σχεδόν αδύνατον να τα λύσει όλα, τουλάχιστον με τη συμβατική έννοια. Όταν κανείς το συνειδητοποιήσει αυτό γίνεται ευτυχισμένος με τη ζωή του και τα προβλήματά του μέσα σ' αυτήν, δεν περιμένει να λυθούν για να "γίνει ευτυχισμένος" σε ένα άγνωστο, απροσδιόριστο μέλλον. Οπότε δε θα φτάσει στο σημείο να πει "έχω λύσει όλα μου τα προβλήματα", ακόμα κι αν φτάσει σε προχωρημένη ηλικία. Άρα δεν περιμένουμε να λυθούν όλα μας τα προβλήματα για να ασχοληθούμε με άλλους, ασχολούμαστε με άλλους όσο και τα δικά μας ζητήματα τρέχουν. Χωρίς παράλληλα να παραμελούμε τα προσωπικά μας. Η αντίθετη στάση είναι προϊόν μιας νοοτροπίας που βάζει το Εγώ πάνω απ' όλα και αδυνατεί να κατανοήσει έννοιες όπως συμπόνοια, συμπαράσταση ή αλτρουισμός.
Έπειτα, μια ζωή είναι πάντα μια ζωή. Είτε είναι η ζωή ενός ζώου είτε η ζωή ενός παιδιού, ενός γέροντα, ενός μετανάστη, μιας γυναίκας, ενός Εβραίου, ενός Έλληνα και ούτω καθεξής. Ο καθένας, από το νεογέννητο γατάκι μέχρι τον εκατοντάχρονο πάμπλουτο εφοπλιστή έχει την ανάγκη της αναπνοής, της επιβίωσης. Δεν υπάρχει διαφορά σε αυτό. Αν ξεκινήσουμε να βάζουμε κριτήρια στο ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος όχι, έχουμε φτάσει να γίνουμε ψευτοδικαστές της ζωής και ψευτοθεοί. Οπότε, εφόσον μπορεί κάποιος να βοηθήσει να σωθεί μια ζωή, ας το κάνει. Ας το κάνει αυθόρμητα, όπως πηγάζει από μέσα του, προτού σκεφτεί πολλούς βολικούς λόγους να μην το κάνει. Το επιχείρημα "δε σώζω το ζώο επειδή άνθρωποι πεινάνε" δεν ευσταθεί. Αν κάποιος επιλέξει να μη σώσει το ζώο, αυτόματα αυτή η επιλογή θα σώσει έναν άνθρωπο κάπου; Προφανώς όχι. Ακόμα κι αν αυτό μπορούσε να γίνει, η επιλογή αυτή δε θα ήταν εύκολη. Αλλά από τη στιγμή που κάτι τέτοιο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δεν είναι εφικτό, καλό θα ήταν τέτοιες ανούσιες σκέψεις να περιττεύουν.
Επίσης, το ότι τέτοια σχόλια είναι μίζερες δικαιολογίες αποδεικνύεται από τη στάση όσων τα δημοσιεύουν. Διότι όταν κάποιος βλέπει μια πράξη αγάπης και το πρώτο (και το μοναδικό) που σχολιάζει είναι το "γιατί να το κάνω;", είναι βέβαιο πως δεν είναι ο τύπος που προσφέρει. Δεν είναι ο άνθρωπος που χαρίζει απλόχερα αγάπη στην καθημερινότητά του, διότι αν ήταν θα καταλάβαινε. Ο άνθρωπος που παρακολουθεί μια πράξη αγάπης κι αυτόματα παίρνει αμυντική στάση έχει ενοχές. Ενοχές από τη συμπεριφορά του και τσιμπήματα συνείδησης, τα οποία δεν τον αφήνουν σε ησυχία. Το να σχολιάζει τόσο αρνητικά είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να πνίξει τη συνείδησή του μέσα σε έναν ωκεανό αναισθησίας και παραλογισμού. Σπανίως κάποιος τα καταφέρνει ικανοποιητικά, μα όταν κάποιος το πετυχαίνει, έχει κερδίσει στην προσπάθεια να αποκοπεί από την ανθρωπιά του. Μπράβο.
Το πρόβλημα με αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι πασχίζουν διακαώς να βάλουν την αγάπη και την συμπόνια σε καλούπια, σε κατηγορίες. Να βγάλουν μια τελεσίδικη απόφαση στο ποιος πρέπει να βοηθηθεί και ποιος όχι. Να πιάσουν έννοιες που ξεχειλίζουν από συναίσθημα και να τις ντύσουν με ενδύματα λογικής, και μάλιστα όχι ενδύματα καλής ποιότητας. Προφανώς δεν κατανοούν ότι η αγάπη είναι αδέσμευτη. Δεν την ζυγίζεις, δεν περιμένεις αντάλλαγμα, διότι αλλιώς αναφερόμαστε σε μια ανταλλαγή, προμελετημένη και με αμοιβαίο κέρδος. Όταν αγοράζω το ψωμί από τον φούρνο και μετράω τα χρήματα που θα του δώσω δεν τον αγαπάω. Είναι μια πράξη συμφέροντος, όχι αγάπης. Πράξη εγωιστική, όχι αλτρουιστική.
Επίσης, η ευαισθησία είναι κάτι έμφυτο, είναι η πεμπτουσία της ανθρωπιάς μας. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας κοινωνίας όπου η προσφορά γίνεται τρόπος ζωής και όχι για ωφελιμιστικούς λόγους. Προσφορά χωρίς πρώτα να ζητήσει κανείς εκκαθαριστικό, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή ταυτότητα. Δε γίνεται να είσαι επιλεκτικά ευαίσθητος. Από τη στιγμή που η ευαισθησία γίνεται συνειδητή επιλογή παύει να έχει νόημα, να είναι αυτό που είναι. Και όταν κάποιος έχει χάσει την ευαισθησία του και κατ' επέκταση την ανθρωπιά του, λίγη ελπίδα έχει φύγει από τον κόσμο.
Επιτρέψτε μου να νιώσω ένα μικρό σοκ μετά από αυτά. Πρώτον, διότι δεν έχουν κανένα συναίσθημα και δεύτερον, επειδή δεν έχουν καμία λογική. Είναι απλές δικαιολογίες για την έλλειψη δράσης και ευαισθησίας. Άτεχνες προσπάθειες να κρυφτεί η ενοχή του σχολιάζοντα. Προκειμένου όμως να αποδομήσω αυτές τις παράλογες σκέψεις, θα πάρω τα πράγματα με τη σειρά.
Πρώτα απ' όλα, ο άνθρωπος γεννήθηκε για να είναι ατελής. Για να έχει προβλήματα, μικρά ή μεγάλα. Είναι σχεδόν αδύνατον να τα λύσει όλα, τουλάχιστον με τη συμβατική έννοια. Όταν κανείς το συνειδητοποιήσει αυτό γίνεται ευτυχισμένος με τη ζωή του και τα προβλήματά του μέσα σ' αυτήν, δεν περιμένει να λυθούν για να "γίνει ευτυχισμένος" σε ένα άγνωστο, απροσδιόριστο μέλλον. Οπότε δε θα φτάσει στο σημείο να πει "έχω λύσει όλα μου τα προβλήματα", ακόμα κι αν φτάσει σε προχωρημένη ηλικία. Άρα δεν περιμένουμε να λυθούν όλα μας τα προβλήματα για να ασχοληθούμε με άλλους, ασχολούμαστε με άλλους όσο και τα δικά μας ζητήματα τρέχουν. Χωρίς παράλληλα να παραμελούμε τα προσωπικά μας. Η αντίθετη στάση είναι προϊόν μιας νοοτροπίας που βάζει το Εγώ πάνω απ' όλα και αδυνατεί να κατανοήσει έννοιες όπως συμπόνοια, συμπαράσταση ή αλτρουισμός.
Έπειτα, μια ζωή είναι πάντα μια ζωή. Είτε είναι η ζωή ενός ζώου είτε η ζωή ενός παιδιού, ενός γέροντα, ενός μετανάστη, μιας γυναίκας, ενός Εβραίου, ενός Έλληνα και ούτω καθεξής. Ο καθένας, από το νεογέννητο γατάκι μέχρι τον εκατοντάχρονο πάμπλουτο εφοπλιστή έχει την ανάγκη της αναπνοής, της επιβίωσης. Δεν υπάρχει διαφορά σε αυτό. Αν ξεκινήσουμε να βάζουμε κριτήρια στο ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος όχι, έχουμε φτάσει να γίνουμε ψευτοδικαστές της ζωής και ψευτοθεοί. Οπότε, εφόσον μπορεί κάποιος να βοηθήσει να σωθεί μια ζωή, ας το κάνει. Ας το κάνει αυθόρμητα, όπως πηγάζει από μέσα του, προτού σκεφτεί πολλούς βολικούς λόγους να μην το κάνει. Το επιχείρημα "δε σώζω το ζώο επειδή άνθρωποι πεινάνε" δεν ευσταθεί. Αν κάποιος επιλέξει να μη σώσει το ζώο, αυτόματα αυτή η επιλογή θα σώσει έναν άνθρωπο κάπου; Προφανώς όχι. Ακόμα κι αν αυτό μπορούσε να γίνει, η επιλογή αυτή δε θα ήταν εύκολη. Αλλά από τη στιγμή που κάτι τέτοιο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δεν είναι εφικτό, καλό θα ήταν τέτοιες ανούσιες σκέψεις να περιττεύουν.
Επίσης, το ότι τέτοια σχόλια είναι μίζερες δικαιολογίες αποδεικνύεται από τη στάση όσων τα δημοσιεύουν. Διότι όταν κάποιος βλέπει μια πράξη αγάπης και το πρώτο (και το μοναδικό) που σχολιάζει είναι το "γιατί να το κάνω;", είναι βέβαιο πως δεν είναι ο τύπος που προσφέρει. Δεν είναι ο άνθρωπος που χαρίζει απλόχερα αγάπη στην καθημερινότητά του, διότι αν ήταν θα καταλάβαινε. Ο άνθρωπος που παρακολουθεί μια πράξη αγάπης κι αυτόματα παίρνει αμυντική στάση έχει ενοχές. Ενοχές από τη συμπεριφορά του και τσιμπήματα συνείδησης, τα οποία δεν τον αφήνουν σε ησυχία. Το να σχολιάζει τόσο αρνητικά είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να πνίξει τη συνείδησή του μέσα σε έναν ωκεανό αναισθησίας και παραλογισμού. Σπανίως κάποιος τα καταφέρνει ικανοποιητικά, μα όταν κάποιος το πετυχαίνει, έχει κερδίσει στην προσπάθεια να αποκοπεί από την ανθρωπιά του. Μπράβο.
Το πρόβλημα με αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι πασχίζουν διακαώς να βάλουν την αγάπη και την συμπόνια σε καλούπια, σε κατηγορίες. Να βγάλουν μια τελεσίδικη απόφαση στο ποιος πρέπει να βοηθηθεί και ποιος όχι. Να πιάσουν έννοιες που ξεχειλίζουν από συναίσθημα και να τις ντύσουν με ενδύματα λογικής, και μάλιστα όχι ενδύματα καλής ποιότητας. Προφανώς δεν κατανοούν ότι η αγάπη είναι αδέσμευτη. Δεν την ζυγίζεις, δεν περιμένεις αντάλλαγμα, διότι αλλιώς αναφερόμαστε σε μια ανταλλαγή, προμελετημένη και με αμοιβαίο κέρδος. Όταν αγοράζω το ψωμί από τον φούρνο και μετράω τα χρήματα που θα του δώσω δεν τον αγαπάω. Είναι μια πράξη συμφέροντος, όχι αγάπης. Πράξη εγωιστική, όχι αλτρουιστική.
Επίσης, η ευαισθησία είναι κάτι έμφυτο, είναι η πεμπτουσία της ανθρωπιάς μας. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας κοινωνίας όπου η προσφορά γίνεται τρόπος ζωής και όχι για ωφελιμιστικούς λόγους. Προσφορά χωρίς πρώτα να ζητήσει κανείς εκκαθαριστικό, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή ταυτότητα. Δε γίνεται να είσαι επιλεκτικά ευαίσθητος. Από τη στιγμή που η ευαισθησία γίνεται συνειδητή επιλογή παύει να έχει νόημα, να είναι αυτό που είναι. Και όταν κάποιος έχει χάσει την ευαισθησία του και κατ' επέκταση την ανθρωπιά του, λίγη ελπίδα έχει φύγει από τον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου