Πολλές φορές βλέπουμε σε ταινίες τον πρωταγωνιστή ανήμπορο, πρόθυμο να κάνει τα πάντα για να πετύχει το σκοπό του μα ευρισκόμενο σε ένα τραγικό αδιέξοδο. Ξαφνικά μπροστά του εμφανίζεται ένας περίεργος τύπος, συνήθως ηλικιωμένος, σοφός και χαλαρός, ο οποίος του αποκαλύπτει πως είναι γκουρού, δάσκαλος, μυητής ή κάτι αντίστοιχο και αλλάζει τη ζωή του. Αλλά αυτά γίνονται μόνο στις ταινίες, σωστά; Όχι.
Μπορεί στις ταινίες να παρουσιάζεται η εκλεπτυσμένη, ωραία σκηνοθετημένη γνωριμία του μαθητή με τον δάσκαλο αλλά αυτή η γνωριμία συμβαίνει καθημερινά γύρω μας, κάποιες φορές με πρωταγωνιστές εμάς τους ίδιους! Βέβαια οι μεταβλητές πρέπει να αλλάξουν. Δεν εννοώ δηλαδή πως καθημερινά βρίσκεται ένας γκουρού μπροστά μας. Σίγουρα πάντως περνάνε πολλοί θεματοφύλακες γνώσεων που είναι πρόθυμοι να τις μοιραστούν μαζί μας. Όχι πάντα μέσα στα πλαίσια ενός σχολείου, μιας τάξης ή ενός πανεπιστημίου αλλά πολλές φορές έξω από τα συμβατικά πλαίσια της εκπαίδευσης. Μάστορες, οι οποίοι διαλέγουν έναν μαθητευόμενο να διδαχτεί από αυτούς και να τους διαδεχτεί όταν συνταξιοδοτηθούν, παλαίμαχοι που μυούν έναν νεαρό αθλητή στον αθλητισμό ή τον πρωταθλητισμό και πολλά ακόμα παραδείγματα.
Γιατί όμως ο δάσκαλος λένε πως παρουσιάζεται "μόνο όταν ο μαθητής είναι έτοιμος"; Αυτό δεν είναι ακριβώς αλήθεια. Σπάνια θα συμβεί ο συγχρονισμός να είναι τόσο τέλειος. Συνήθως ο δάσκαλος υπάρχει κάπου γύρω μας αλλά εμείς τον σκεφτόμαστε μόνο όταν τον έχουμε ανάγκη. Πολλές φορές υπάρχει για χρόνια κοντά μας μέχρι να νιώσουμε την ανάγκη να του χτυπήσουμε την πόρτα. Άρα ο δάσκαλος δεν "παρουσιάζεται" ξαφνικά. Αυτό το σημείο όντως γίνεται μόνο στις ταινίες. Διότι ο δάσκαλος οποιουδήποτε είδους υπήρχε από πριν. Απλά εμείς τον θυμόμαστε ξαφνικά. Γι' αυτό όταν αναρωτιόμαστε "πού ήταν αυτός ο άνθρωπος τόσα χρόνια", η απάντηση είναι απλή: μπροστά στα μάτια μας.
Βέβαια όταν αναφέρομαι στον δάσκαλο, ορισμένες φορές εννοώ κάποιον άνθρωπο που βρίσκεται μακριά μας και τον ακούμε ή διαβάζουμε γι' αυτόν μόνο για μια στιγμή, η οποία είναι καθοριστική και διαφωτιστική. Μια τέτοια προσωπικότητα συνήθως μαγνητίζει: ένας ακτιβιστής, ένας μεγάλος πνευματικός ηγέτης, ένας επαναστάτης που αλλάζει ένα ολόκληρο σύστημα... Άνθρωποι για τους οποίους ακούμε για χρόνια, είμαστε αδιάφοροι απέναντί τους και αξάφνου ανακαλύπτουμε με ένα σοκ την αλήθεια των λόγων τους. Όχι επειδή ξαφνικά άλλαξαν τα λόγια τους και είπαν την αλήθεια. Απλά επειδή εμείς ξαφνικά ωριμάσαμε αρκετά για να δεχτούμε την αλήθεια τους.
Αντίστοιχα δάσκαλος μπορεί να είναι κάποιο βιβλίο. Αν κάποιος έχει μια μεγάλη βιβλιοθήκη πολύ συχνά του συμβαίνει να αφήνει ένα βιβλίο αδιάβαστο για χρόνια και κάποια στιγμή, αφού έχει μια σχετική με το περιεχόμενό του εμπειρία, αρπάζει το βιβλίο και το ξεκοκαλίζει διερωτώμενος πού ήταν αυτό το βιβλίο τόσα χρόνια και γιατί δεν το είχε διαβάσει ήδη. Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο βιβλίο δεν του είχε κάνει εντύπωση μέχρι τότε, δεν ήταν "έτοιμος" να το διαβάσει. Όπως και με τους ανθρώπους, ένα βιβλίο περιμένει πολύ καιρό μέχρι να παρουσιαστεί κάποιος να αφομοιώσει τη γνώση που υπάρχει σε αυτό.
Η τελευταία και σημαντικότερη μορφή "δασκάλου" κατά τη γνώμη μου είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Η ιδιότητα αυτή που ονομάζεται αυτογνωσία, εκείνη που μπορεί να μας απαγκιστρώσει από μια τελματωμένη κατάσταση και να μας δώσει την ώθηση για να προχωρήσουμε μπροστά. Χωρίς αυτήν εμμένουμε σε πείσματα, αρνούμαστε να δούμε τα λάθη μας, να κοιτάξουμε την πραγματικότητα κατάματα ή να δούμε τον εαυτό μας αντικειμενικά. Και δεν εμφανίζεται αμέσως. Άνθρωποι βρίσκονται στο βάλτο της παράνοιας για χρόνια μέχρι να τους επισκεφτεί η αυτογνωσία και να αλλάξει άρδην τη ζωή τους...
Τελικά, όσον αφορά την ετοιμότητα του μαθητή, θεωρώ πως λίγοι άνθρωποι είναι τόσο ανοιχτόμυαλοι και προικισμένοι ώστε να αρπάζουν κάθε ευκαιρία και λειτουργούν λογικά και συνειδητά σε κάθε έκφανση της ζωής τους. Για εμάς τους υπόλοιπους η στιγμή της "φώτισης" ή "διαύγειας" έρχεται περιοδικά και κάποιες φορές δυστυχώς προσπερνάμε χωρίς να δώσουμε σημασία, επειδή δεν είμαστε πάντα έτοιμοι. Όσο για την παρουσία του δασκάλου, πιστεύω στη δια βίου μάθηση. Κανένας δεν έχει μάθει τα πάντα, όσα πτυχία κι αν πάρει, ακόμα κι αν "έχει σπουδάσει τη ζωή" ή "την έχει φάει με το κουτάλι". Ακόμα κι ο σοφότερος έχει κάτι να μάθει, συνήθως από πηγές που δεν περίμενε και τον εκπλήσσουν, π.χ. από το πέσιμο ενός μήλου ή από το ξεχείλισμα του νερού...
Μπορεί στις ταινίες να παρουσιάζεται η εκλεπτυσμένη, ωραία σκηνοθετημένη γνωριμία του μαθητή με τον δάσκαλο αλλά αυτή η γνωριμία συμβαίνει καθημερινά γύρω μας, κάποιες φορές με πρωταγωνιστές εμάς τους ίδιους! Βέβαια οι μεταβλητές πρέπει να αλλάξουν. Δεν εννοώ δηλαδή πως καθημερινά βρίσκεται ένας γκουρού μπροστά μας. Σίγουρα πάντως περνάνε πολλοί θεματοφύλακες γνώσεων που είναι πρόθυμοι να τις μοιραστούν μαζί μας. Όχι πάντα μέσα στα πλαίσια ενός σχολείου, μιας τάξης ή ενός πανεπιστημίου αλλά πολλές φορές έξω από τα συμβατικά πλαίσια της εκπαίδευσης. Μάστορες, οι οποίοι διαλέγουν έναν μαθητευόμενο να διδαχτεί από αυτούς και να τους διαδεχτεί όταν συνταξιοδοτηθούν, παλαίμαχοι που μυούν έναν νεαρό αθλητή στον αθλητισμό ή τον πρωταθλητισμό και πολλά ακόμα παραδείγματα.
Γιατί όμως ο δάσκαλος λένε πως παρουσιάζεται "μόνο όταν ο μαθητής είναι έτοιμος"; Αυτό δεν είναι ακριβώς αλήθεια. Σπάνια θα συμβεί ο συγχρονισμός να είναι τόσο τέλειος. Συνήθως ο δάσκαλος υπάρχει κάπου γύρω μας αλλά εμείς τον σκεφτόμαστε μόνο όταν τον έχουμε ανάγκη. Πολλές φορές υπάρχει για χρόνια κοντά μας μέχρι να νιώσουμε την ανάγκη να του χτυπήσουμε την πόρτα. Άρα ο δάσκαλος δεν "παρουσιάζεται" ξαφνικά. Αυτό το σημείο όντως γίνεται μόνο στις ταινίες. Διότι ο δάσκαλος οποιουδήποτε είδους υπήρχε από πριν. Απλά εμείς τον θυμόμαστε ξαφνικά. Γι' αυτό όταν αναρωτιόμαστε "πού ήταν αυτός ο άνθρωπος τόσα χρόνια", η απάντηση είναι απλή: μπροστά στα μάτια μας.
Βέβαια όταν αναφέρομαι στον δάσκαλο, ορισμένες φορές εννοώ κάποιον άνθρωπο που βρίσκεται μακριά μας και τον ακούμε ή διαβάζουμε γι' αυτόν μόνο για μια στιγμή, η οποία είναι καθοριστική και διαφωτιστική. Μια τέτοια προσωπικότητα συνήθως μαγνητίζει: ένας ακτιβιστής, ένας μεγάλος πνευματικός ηγέτης, ένας επαναστάτης που αλλάζει ένα ολόκληρο σύστημα... Άνθρωποι για τους οποίους ακούμε για χρόνια, είμαστε αδιάφοροι απέναντί τους και αξάφνου ανακαλύπτουμε με ένα σοκ την αλήθεια των λόγων τους. Όχι επειδή ξαφνικά άλλαξαν τα λόγια τους και είπαν την αλήθεια. Απλά επειδή εμείς ξαφνικά ωριμάσαμε αρκετά για να δεχτούμε την αλήθεια τους.
Αντίστοιχα δάσκαλος μπορεί να είναι κάποιο βιβλίο. Αν κάποιος έχει μια μεγάλη βιβλιοθήκη πολύ συχνά του συμβαίνει να αφήνει ένα βιβλίο αδιάβαστο για χρόνια και κάποια στιγμή, αφού έχει μια σχετική με το περιεχόμενό του εμπειρία, αρπάζει το βιβλίο και το ξεκοκαλίζει διερωτώμενος πού ήταν αυτό το βιβλίο τόσα χρόνια και γιατί δεν το είχε διαβάσει ήδη. Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο βιβλίο δεν του είχε κάνει εντύπωση μέχρι τότε, δεν ήταν "έτοιμος" να το διαβάσει. Όπως και με τους ανθρώπους, ένα βιβλίο περιμένει πολύ καιρό μέχρι να παρουσιαστεί κάποιος να αφομοιώσει τη γνώση που υπάρχει σε αυτό.
Η τελευταία και σημαντικότερη μορφή "δασκάλου" κατά τη γνώμη μου είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Η ιδιότητα αυτή που ονομάζεται αυτογνωσία, εκείνη που μπορεί να μας απαγκιστρώσει από μια τελματωμένη κατάσταση και να μας δώσει την ώθηση για να προχωρήσουμε μπροστά. Χωρίς αυτήν εμμένουμε σε πείσματα, αρνούμαστε να δούμε τα λάθη μας, να κοιτάξουμε την πραγματικότητα κατάματα ή να δούμε τον εαυτό μας αντικειμενικά. Και δεν εμφανίζεται αμέσως. Άνθρωποι βρίσκονται στο βάλτο της παράνοιας για χρόνια μέχρι να τους επισκεφτεί η αυτογνωσία και να αλλάξει άρδην τη ζωή τους...
Τελικά, όσον αφορά την ετοιμότητα του μαθητή, θεωρώ πως λίγοι άνθρωποι είναι τόσο ανοιχτόμυαλοι και προικισμένοι ώστε να αρπάζουν κάθε ευκαιρία και λειτουργούν λογικά και συνειδητά σε κάθε έκφανση της ζωής τους. Για εμάς τους υπόλοιπους η στιγμή της "φώτισης" ή "διαύγειας" έρχεται περιοδικά και κάποιες φορές δυστυχώς προσπερνάμε χωρίς να δώσουμε σημασία, επειδή δεν είμαστε πάντα έτοιμοι. Όσο για την παρουσία του δασκάλου, πιστεύω στη δια βίου μάθηση. Κανένας δεν έχει μάθει τα πάντα, όσα πτυχία κι αν πάρει, ακόμα κι αν "έχει σπουδάσει τη ζωή" ή "την έχει φάει με το κουτάλι". Ακόμα κι ο σοφότερος έχει κάτι να μάθει, συνήθως από πηγές που δεν περίμενε και τον εκπλήσσουν, π.χ. από το πέσιμο ενός μήλου ή από το ξεχείλισμα του νερού...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου