Είμαστε Τόσο Αφελείς Όσο Πάντα Ήμασταν

       Όπως συμβαίνει πότε πότε σήμερα σκεφτόμουν κάτι ασυνήθιστο. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος σκεφτόμουν τους λόγους για τους οποίους οι βόρειοι λαοί δημιούργησαν στην μυθολογία τους πλάσματα όπως τα ξωτικά, τους καλικάντζαρους, τους γίγαντες και τόσα άλλα. Αυτή  εξαπλώθηκε και έγινε αρκετά διάσημη ώστε και σήμερα να υπάρχουν ταινίες πλεγμένες γύρω της. Τι φαντασία είχαν τότε και πόσο έξω έπεφταν; Θα τονίσω πως αυτά που τώρα μας φαίνονται φανταστικά (και παιδιάστικα) τότε θεωρούνταν αληθινά και οι άνθρωποι τα πίστευαν και τα σέβονταν παύλα φοβόντουσαν.
      Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Ο βασικός λόγος για να πλάθει η φαντασία μας υπάρξεις αλλόκοτες είναι η αναζήτηση για το άγνωστο και, συχνότατα, ο φόβος γι' αυτό. Για παράδειγμα, οι βόρειοι λαοί περικλείονταν από δάση και άγρια βουνά, μέρη τα οποία ήταν αντίξοα προς επιβίωση και συνεπώς απρόσιτα. Οι λίγοι γενναίοι όμως που τολμούσαν να τα εξερευνήσουν γυρνούσαν με ιστορίες: ιστορίες περίεργες. Περιέγραφαν καταστάσεις ανάλογα με πλάσματα που έβλεπαν (ή νόμιζαν ότι έβλεπαν) ή ήθελαν να νομίζουν οι υπόλοιποι πως οι ίδιοι αντιμετώπισαν! Οι ιστορίες βέβαια μεγεθύνουν και αλλοιώνουν την πραγματικότητα κι έτσι γεννήθηκαν οι φήμες για μικροσκοπικά πλάσματα που κατοικούν και κρύβονται στα βουνά (νάνοι) ή για τεράστια ανθρωπόμορφα πλάσματα (γίγαντες) και πάει λέγοντας. Έπειτα, για κακομούτσουνες υπάνθρωπες φυλές όπως οι καλικάντζαροι και τα ξωτικά, με ουκ ολίγες ιδιότητες και μυστικά. Το μυστήριο περιβάλλον (δάσος και βουνά) ερέθιζε τη σκέψη των τότε  και υποτίθεται πως φιλοξενούσε όλα αυτά (και ποιος πήγε, είδε και γύρισε για να το διαψεύσει;)
      Γελώντας λοιπόν εμείς, οι γνώστες του σήμερα, έχουμε δημιουργήσει την αντίληψη πως όσο εξελισσόμαστε μαθαίνουμε και γινόμαστε εξυπνότεροι. Τρίχες κατσαρές. Είμαστε ακόμα αδαείς. Διότι αν είχαμε το μυαλό και την αντίληψη να κρίνουμε λογικά δεν θα πέφταμε και πάλι θύματα της φαντασίας μας! Ως παράδειγμα θα κάνω μια αναλογία αρχαίας και σύγχρονης εποχής. Αν τότε το μυστήριο ήταν τα απάτητα δάση και βουνά, τώρα είναι τα αχανή Ιμαλάια (που έπλασαν το φοβερό Γέτι) ή η βαθιά και σκοτεινή λίμνη Λοχ-νες (κατοικία της Νέσσι, του διάσημου δρακόμορφου τέρατος), και τόσα άλλα αναρίθμητα μέρη...
      Φυσικά τώρα θα πείτε: μα αυτά τα εκλαμβάνουμε ως μύθους, ποιος τα πιστεύει; Η απάντηση είναι δισκελής: Πρώτον, τα πιστεύουν πολλοί και δεύτερον, οι υπόλοιποι πιστεύουν σε άλλες τερατολογίες. Το μεγαλύτερο δηλαδή μυστήριο του σήμερα είναι το άπειρο σύμπαν και η πεποίθηση που εξαπλώθηκε είναι η πίστη μας σε εξωγήινη ζωή. Από εκεί αρχίζουν όλα (και πείτε με τρελό αλλά αυτό το βρίσκω τέτοια φαντασιοπληξία όσο και τα δάση με τα ξωτικά). Διότι, όπως τότε έτσι και τώρα, η περιορισμένη φαντασία μας πλάθει τα εξωγήινα πλάσματα ανθρωπόμορφα, κακομούτσουνα, με τάσεις επεκτατισμού κατά της ανθρωπότητας και μαγικές, ανεξήγητες δυνάμεις. Και η πικρή αλήθεια είναι πως φοβόμαστε αυτό που δεν ξέρουμε, ειδικά αν είναι απρόσιτο, μακρινό και σκοτεινό (όπως και παλιότερα) και η φαντασία μας οργιάζει. Γράφτηκαν βιβλία και σκηνοθετήθηκαν ταινίες με βάση αυτές τις σκέψεις... Ή εξηγήστε μου λοιπόν τη διαφορά μας, εμάς των σύγχρονων και εξελιγμένων ανθρώπων ή παραδεχτείτε πόσο άγνωστος είναι ακόμα ο κόσμος μας και πόσο ταιριάζουμε με τους υποανάπτυκτους προγόνους μας!

Διαχρονικές Φιγούρες (αρχαίες θεότητες)

     Ένα από τα θαύματα της ανθρώπινης νόησης είναι η φαντασία, η δύναμη να πλάθουμε αυτό που θα μπορούσε να υπάρχει ή και αυτό που ποτέ δεν θα υπάρξει. Λογικό ήταν έπειτα να υπάρχουν πρόσωπα φανταστικά, τα οποία είναι πλασμένα από τον άνθρωπο για να εξυπηρετήσουν έναν συγκεκριμένο σκοπό ή να οικειοποιήσουν μια ξένη προς τον άνθρωπο κατάσταση. Σ' αυτή την κατηγορία θα ταξινομήσω π.χ. τους αρχαίους θεούς, οι οποίοι σχετίζονταν με φυσικά φαινόμενα και ανθρώπινα συναισθήματα, για τα οποία ο άνθρωπος ήθελε να ξέρει ότι είναι φίλοι του και όχι εχθροί του. Ο Δίας ήταν ο προσωποποιημένος κεραυνός και βασιλιάς του παντός: με τη δημιουργία του οι αρχαίοι έφεραν στο πλευρό τους το τρομακτικό τότε και ανεξήγητο σημείο του κεραυνού και έκαναν το σύμπαν περιβόλι τους, καθώς ο άναξ Δίας θα τους ευνοούσε αν θυσίαζαν σ' αυτόν! Με τον ίδιο τρόπο το κυνήγι της Άρτεμης, ο έρωτας σταλμένος από την Αφροδίτη, το Απολλώνιο φως και πάει λέγοντας. Για τον άνθρωπο, που μέσα του ένιωθε αδύναμος, αυτές οι υπάρξεις ήταν κάτι παραπάνω από βολικές και ικανοποιούσαν το αίσθημα ανασφάλειας που είχε (κατά τη γνώμη μου δεν έχει αλλάξει αυτό μέχρι σήμερα).
       Φυσικά το δωδεκάθεο δεν είναι οι μοναδικές φιγούρες που ξεπροβάλλουν από τα αρχαία χρόνια. Ο κανόνας λέει: προσωποποίησε μια κατάσταση και φέρε την κοντά σου! Κι αυτό έγινε. Τέτοιες θεότητες για παράδειγμα είναι οι Μοίρες. Βλέπετε ο άνθρωπος πάντα μαγευόταν από την έννοια του χρόνου και την αβεβαιότητα του μέλλοντος (μελλοντολόγοι υπήρχαν ανέκαθεν). Δημιουργώντας τις μοίρες έφερε ακόμα και το απρόσωπο και σκοτεινό μέλλον κοντά του! Η Άτροπος, ακόμα και με το ρόλο της "κακιάς μοίρας", είναι πολύ πιο προσιτή από το άγνωστο. Μπορεί να περιγραφεί, να της αποδοθούν ανθρώπινα συναισθήματα και, το κυριότερο, να υπάρχει λόγος για τον οποίο συμβαίνουν όλα ο οποίος είναι πάνω απ' την ανθρώπινη βούληση (μοιρολατρία).
       Και τελευταίος και βαρύς, ο θάνατος. Η δημιουργία των υποχθόνιων θεοτήτων και η γλαφυρότητα με την οποία τις περιγράφουν δείχνει την ανάγκη του ανθρώπου να δαμάσει ακόμα και τον θάνατο, το μεγαλύτερο κακό όλων! Είναι φυσικά πιο προσιτός ένας κόσμος υπόγειος, παράλληλος με τον δικό μας, που κυβερνάται από μια ανθρωπόμορφη θεότητα με ανθρώπινα συναισθήματα (ας μην ξεχνάμε πως του γυάλισε η Περσεφόνη) παρά το απόλυτο κενό. Οι άνθρωποι είχαμε (και έχουμε) ανάγκη να το πιστέψουμε και αυτό κάνουμε, με μεγάλη επιτυχία! Αν θυσιάσεις στον θεό του Κάτω Κόσμου, αν δώσεις χρήματα για το ταξίδι στην Αχερουσία, βεβαίως και θα υπάρξει ανταπόδοση με την ανάπαυση του νεκρού σου...

Κώδικες Ανδρισμού

         Τα δύο φύλα, όπως όλοι λίγο έως πολύ γνωρίζουμε, διαφέρουν σε πολλά και ποικίλα σημεία. Αυτή τη στιγμή σκέφτομαι να σταθώ σε ένα: οι γυναίκες συχνά προσπαθούν να ξεχωρίσουν μέσω της ομορφιάς, της χάρης και άλλων συναφών όμως ποτέ δεν τίθεται το ερώτημα για κάποια "πόσο γυναίκα είναι;" και γενικά δεν χρειάζεται ποτέ, όσο όμορφη ή δημοφιλής κι αν είναι, να αποδείξει ότι είναι γυναίκα. Στο δικό μας πάλι φύλο ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή η κάθε λέξη και πράξη μας είναι ο γνώμονας ανδρισμού, ή απλούστερα: τείνουμε να αποδείξουμε το "πόσο άνδρες είμαστε" με καθεμία μας πράξη και λέξη. Είναι ένας απαράβατος κανόνας για κάθε αρσενικό που έζησε, ζει και πρόκειται να γεννηθεί. Αυτό εγώ (αυθαίρετα και με μεγάλη δόση θράσους) ονομάζω Κώδικα Ανδρισμού. Και ενώ προφανώς είναι κάτι αυτονόητο για εμάς που το ζούμε και το νιώθουμε οι γυναίκες το αγνοούν ή, κι αν ακόμα το γνωρίζουν, δεν το καταλαβαίνουν ούτε κατά διάνοια και το θεωρούν στοιχείο ανωριμότητας. Έχουν δίκιο όμως;
        Γενικά, ως καλός σκεπτικιστής που είμαι, προσπαθώ να ζυγίζω τα πράγματα. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση βάζω το μικρό μου νου εις περισυλλογήν και διερωτώμαι: είναι δυνατόν όλοι οι άνδρες να κάνουμε λάθος; Γίνεται να είμαστε όλοι θύματα πλάνης και να μην χρειάζεται να αποδείξουμε τίποτα και μεταξύ μας και στο άλλο φύλο; Το συμπέρασμα που βγάζω είναι όχι. Απλά έτσι είναι η φύση μας, και όπου μπλέκεται η μαγική λέξη "φύση" λάθος δεν χωρεί. Έτσι είμαστε, πάει και τελείωσε. Κι εφόσον η φύση το όρισε κάποιον λόγο θα έχει. Ποιος είναι όμως αυτός ο λόγος;
       Αυτό πάλι είναι ένα κρίσιμο ερώτημα και μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Μια καλή υποθεσούλα λοιπόν θέλει αυτό το αίσθημα να πηγάζει από την απαρχή του ανθρωπίνου είδους, ίσως και παλιότερα, από τις αγέλες των ζώων. Εκεί το αρσενικό με την μεγαλύτερη δύναμη έδιωχνε τους ανταγωνιστές, είχε την επίβλεψη (και φυσικά όλα τα προνόμια) στα θηλυκά, είχε επιπλέον τροφή και δική του περιοχή. Ήταν με λίγα λόγια ο αρχηγός παύλα μαμιάς της γειτονιάς. Αυτό το αρχηγικό "σύνδρομο" θαρρώ πως δεν έχει εξαλείψει μέχρι και στις μέρες μας. Τώρα θα μου πείτε: "Αδερφέ, σήμερα υπάρχουν νόμοι, κανόνες ηθικής, μονογαμίας, νομικές δικλείδες για αποφυγή της βίας και τόσα άλλα! Δεν μπορείς να τα ισοπεδώνεις όλα με τις παλαιοντολογικές θεωρίες σου!" Κι εγώ, καρτερικά και με σύνεση περίσσεια, θα απαντήσω: ναι, σωστά όλα αυτά. Ο άνθρωπος συνεχώς προσπαθεί να τιθασεύσει τα ζωώδη του ένστικτα με νόμους από την απαρχή των κοινωνιών και έχει καταφέρει το αδύνατο, αν όχι θαύματα...
        Εδώ όμως ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Αυτό μας διδάσκει πως δεν γίνεται να καταπνιγούν αυτά τα ένστικτα εντελώς. Και στην περίπτωσή μας μπορεί ο οποιοσδήποτε καλός παρατηρητής να προσέξει εμάς τους άντρες (σε οποιαδήποτε ηλικία, κοινωνία, κοινωνική τάξη, σε κάθε περίσταση κοντολογίς) να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας προβάροντας και δείχνοντας με τον τρόπο μας το ποιος είναι "το κυρίαρχο αρσενικό". Αυτό δεν έχει πάντα βίαιη κατάληξη. Συχνότατο παράδειγμα είναι η ένδειξη ανδρισμού μέσω του χρήματος, μιας και οι περισσότεροι από εμάς αρεσκόμαστε στο να δείχνουμε το καινούριο και ακριβό μας σπίτι, αυτοκίνητο κτλ. Αυτό μας κάνει, στα δικά μας μάτια τουλάχιστον, ανώτερους, πιο ανεξάρτητους και φυσικά ελκυστικότερους. Επίσης, η σωματική διάπλαση (κυρίως στις μικρότερες ηλικίες) είναι βασικός τρόπος επίδειξης, γι' αυτό και τα αγοράκια τσακώνονται με το παραμικρό και είναι έτοιμα "να συντρίψουν τον αντίπαλο" για να δείξουν ότι έχουν δίκιο κι ότι είναι γενικώς ανώτερα (όποιος έχει δει κοριτσάκια να αντιδρούν έτσι σε τέτοιο βαθμό και συχνότητα να με πει ψεύτη). Και ποιος από μας δεν έχει αυτές τις ανασφάλειες, όσο πετυχημένος κι αν είναι; Το αίσθημα ανδρισμού δεν καλλιεργείται μόνο από τον εγωισμό μας αλλά κυρίως από την απήχηση που έχουμε στους γύρω μας, άλλοτε από τον φόβο που εμπνέουμε λόγω της ισχύος μας, άλλοτε από τον θαυμασμό που εισπράττουμε λόγω της σοφίας μας και της ευφυίας μας, άλλοτε από διαφορετικούς παράγοντες οι οποίοι ποικίλλουν και διαφέρουν στον καθένα. Και η ένταση είναι μεγαλύτερη όταν ανταγωνιζόμαστε κάποιον που θεωρούμε ισάξιο ή ισχυρότερό μας, ενώ η προσβολή προς κάποιον ακίνδυνο και κατώτερο (κατά τα δεδομένα μας) είναι μια επίδειξη ισχύος που μας επαινεί, χωρίς όμως το απαιτούμενο ρίσκο. Αλλά όπως και να 'χει ο κάθε άντρας χαράσσει τον δικό του δρόμο προς την ενηλικίωση αποδεικνύοντας στους άλλους, και κυρίως στον εαυτό του, ότι είναι άντρας και έτσι αποβάλλει σιγά σιγά το αθώο πέπλο της παιδικής ηλικίας του.
       Το επόμενο μεγάλο ζήτημα (που επίσης οι περισσότερες αν όχι όλες οι γυναίκες αγνοούν ή περιφρονούν) είναι η προσωπική προσβολή, λεκτική ή μη. Διότι όλοι μας (και δεν αποκλείω φυσικά τον εαυτό μου) ικανοποιούμαστε όταν έχουμε το πάνω χέρι στις όποιες σχέσεις μας. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Εξάλλου πάντα αυτός που είναι πρώτος και καλύτερος είναι αυτός που "πέτυχε τον στόχο του". Και φυσικά υποκινεί στους υπόλοιπους αισθήματα μίσους, ζήλιας, φθόνου και ανταγωνισμού. Κι εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η προσβολή. Δηλαδή το να προσβάλλεις κάποιον (δικαιολογημένα και μη) ήταν και είναι ένας πατροπαράδοτος τρόπος να ανεβάσεις τον ανδρισμό σου και να μειώσεις αυτόν του αντιζήλου. Πολλές φορές βλέπουμε τις λεγόμενες κοκορομαχίες να ξεσπούν από το πουθενά, να τις ειρωνευόμαστε και να γελάμε. Όμως όταν αυτό συμβεί στους ίδιους το πράγμα παίρνει αναμφίβολα προσωπικό τόνο και σοβαρεύει. Και δεν υπάρχει συγκεκριμένος τόπος, χρόνος ή αιτία για να ξεκινήσει μια τέτοια διαμάχη. Αυτό επειδή έκαστος έχει τον δικό του τρόπο σκέψης, τον δικό του κώδικα για το πώς πρέπει να επιδείξει τον ανδρισμό του και ενώ με άλλα γελά, άλλα τον ενοχλούν και κάποια τον τρελαίνουν. Και σε μένα συμβαίνει να κακοχαρακτηρίσω κάποιον επειδή θύμωσε χωρίς λόγο (κατ' εμέ), ενώ θα μπορούσε να συμβεί το αντίστροφο...
        Και για να μην παρεξηγηθώ, τονίζω πως δεν δικαιολογώ όλες αυτές τις πράξεις. Τις περισσότερες φορές τις κρίνω μη αναγκαίες και βιαστικές. Για μένα η πιο συνετή λύση είναι να μένουμε, όσο αυτό είναι δυνατόν, έξω ο ένας από τα χωράφια του άλλου, όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται. Και έχει βάση η παραπάνω νοοτροπία, μιας και η κατάχρηση αυτού του ανταγωνιστικού αισθήματος έκανε λαούς ολόκληρους και αυτοκρατορίες να γνωρίσουν τον όλεθρο από δυνατότερες που τις καταδυνάστευσαν προωθώντας την ισχύ και τα συμφέροντά τους. Καταληκτικά όμως δεν θα ισχυριστώ πως το να υπάρχει ο λεγόμενος κώδικας ανδρισμού είναι κάτι καλό ή κακό. Θα πω πως είναι κάτι αναγκαίο για τον κάθε άντρα και αναπτύσσεται μαζί με τον εγωισμό μας, ο λόγος συγκεκριμένα που μας ωθεί να γινόμαστε ισχυρότεροι, ωριμότεροι και πιο αξιόπιστοι στην σωστή δοσολογία και παράλληλα αυτό που μας προσφέρει απλόχερα όλες τις λάθος λύσεις όταν υπάρχει κατάχρηση.
        Για οποιαδήποτε τώρα γυναίκα που θα βάλει με το νου της τις αντίστοιχες αντιζηλίες μεταξύ γυναικών θα την προλάβω αναφέροντας πως ναι, είναι κάτι αντίστοιχο, όμως εδώ ανέλυσα συγκεκριμένα τον βασικό ίσως λόγο που αυτό συμβαίνει στο αντρικό φύλο. Όσο για τον γυναικείο ανταγωνισμό και αντιπαλότητα, αυτό είναι ένα άλλο, αχανές και αβυσσαλέο κεφάλαιο...

Η Τεχνολογία Μας Κάνει Να Ξεχνάμε

   Υπάρχει ένα ερώτημα διαχρονικό: τι είναι η τεχνολογία; Κάτι καλό, κακό ή ουδέτερο; Ας διευκρινίσουμε πρώτα πως τεχνολογία (με αυτήν την λέξη οι περισσότεροι αναφέρονται σε ηλεκτρονικές συσκευές, καλώδια, διαστημόπλοια κτλ.) είναι οτιδήποτε εφευρίσκει ο άνθρωπος και συνήθως αποσκοπεί στο "ευ ζήν", την βελτίωση δηλαδή της ποιότητας ζωής μας. Και λέω συνήθως επειδή κάθε τεχνολογικό επίτευγμα (είτε μιλάμε για το πρώτο μαχαίρι που φτιάχτηκε είτε για την πυρηνική ενέργεια) ΔΕΝ είναι κάτι καλό ή κακό από μόνο του, αλλά γίνεται ανάλογα με το πώς το χρησιμοποιούμε. Το μαχαίρι π.χ. χρησιμοποιείται για να κόβουμε το ψωμί και το κρέας αλλά και για να κοβόμαστε μεταξύ μας! Γενικά όμως πιστεύουμε κατά κοινή ομολογία πως η τεχνολογία υπάρχει για το καλό μας. Οπότε, λαμβάνοντας υπόψη μας ότι καθετί που δημιουργεί ο άνθρωπος είναι τεχνολογία και εξέλιξη και αποσκοπεί στο καλό μας (θεωρητικά τουλάχιστον) συμπεραίνουμε πως μας απαλλάσσει από διάφορες επίπονες διαδικασίες. Το μαχαίρι από το να κόβουμε με τα δόντια μας σκληρές ύλες, ο τροχός από το να σέρνουμε φορτία, το διαστημόπλοιο από το να πάμε στο φεγγάρι με τα πόδια κτλ.
     Ωραία όλα αυτά. Όμως, όπως έλεγαν και οι σοφοί αρχαίοι ημών πρόγονοι: "ουδέν κακό αμιγές καλού", το οποίο τροποποιώ και λέω: ουδέν καλό αμιγές κακού! Ακόμα και τα μεγαλύτερα θαύματα του ανθρώπινου πολιτισμού έχουν και συνέπειες, και με την βέλτιστη χρήση τους! Για παράδειγμα, έχετε σκεφτεί το πόσο δυνατότερα πόδια θα είχαμε και πόσο υγιέστερο αναπνευστικό σύστημα αν δεν υπήρχαν αυτοκίνητα; Αν αναγκαζόμασταν να κάνουμε χιλιόμετρα καθημερινά πεζή (και πολλές φορές φορτωμένοι) όπως γινόταν παλιότερα; Ή πόσο δυνατότερα χέρια αν δεν υπήρχαν μοχλοί και τροχαλίες; Ακόμα και οι μικρότερες και απλούστερες εφευρέσεις, σαν το πολυαγαπημένο μου παράδειγμα με το μαχαίρι, έχουν κακές επιπτώσεις, όπως το ότι τα δόντια μας είναι πιο αδύναμα και τραχιά από τα κοφτερά και εξασκημένα του προϊστορικού ανθρώπου. Γενικά το ανθρώπινο σώμα είναι ικανό να αντέχει πολλά βάρη και να διαπλάθεται δυνατό με την καθημερινή σωματική εξάσκηση, πράγμα το οποίο στερούμαστε με τις ανέσεις και διευκολύνσεις της σύγχρονης εποχής. Και γι΄αυτό κόβω το χέρι μου: όσο εξελισσόμαστε ως είδος, τόσο η τεχνολογία θα κάνει καχεκτικότερο το σώμα μας.
      Αλλά υπάρχει κάτι ακόμα σημαντικότερο (κατά την ταπεινή μου γνώμη) από την σωματική μας δυσλειτουργικότητα: η εγκεφαλική μας δυσλειτουργικότητα. Κι όταν αναφέρομαι σ' αυτήν αφήνω κατά μέρος το μαχαίρι και τον τροχό και ασχολούμαι με τα ανώτερα και πιο σύγχρονα επίπεδα της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, εγώ ως μαθητής μάθαινα να λύνω μαθηματικά προβλήματα με το μυαλό (στο βαθμό που μπορούσα). Τα σημερινά παιδιά λειτουργούν όλο και περισσότερο με υπολογιστές, αριθμομηχανές και κινητά με αποτέλεσμα να είναι πλέον ανίκανα να λύσουν με το μυαλό τους και το παραμικρό! Κι αυτό δυστυχώς έχει αντίκτυπο και γενικά στις λειτουργίες του μυαλού μας. Όπως δηλαδή ξέρουμε όλοι μας, πρέπει να λαδώνεις το μηχάνημα για να δουλεύει και να μη σκουριάζει...
     Και μπορούμε να βρούμε κι άλλα παραδείγματα όσον αφορά αυτό. Ας αναφερθώ στην άνεση του κινητού τηλεφώνου. Έχουμε πλέον συνηθίσει το να έχουμε συνεχώς πάνω μας το μαραφέτι αυτό. Και γιατί όχι; Δεν διαφωνώ. Είναι χρησιμότατο και, πέραν αυτού, ένα φοβερό αξεσουάρ με τόσες και τόσες δυνατότητες. Όμως, οι παλιότεροι τουλάχιστον, σίγουρα θυμούνται αυτό το αίσθημα της ελευθερίας που ένιωθαν όταν έμεναν μόνοι τους ή σε διάφορες εξόδους τους. Στον κόσμο του σήμερα πάλι όλα ελέγχονται και ο καθένας "υποχρεούται" να δίνει αναφορά όπου κι αν βρίσκεται μέσω του τηλεφώνου, έτσι ώστε χάνουμε εν μέρει την ανεξαρτησία μας και την αυτοπεποίθησή μας. Αντί δηλαδή να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις στο πόδι, η μακράν ευκολότερη λύση είναι "να πάρουμε ένα τηλέφωνο" για να πάρουμε την απάντηση παύλα λύση μας.
      Για το παιχνίδι και την διασκέδαση τώρα τι να πω; Όσον αφορά αυτά θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια (κάθε πέρσι και καλύτερα λένε) όπου παίζαμε έξω στην ύπαιθρο. Εγώ συγκεκριμένα έζησα στο μεταίχμιο των εποχών όπου η τηλεόραση και ο υπολογιστής έμπαιναν στη ζωή μας, όμως τώρα τα πράγματα έχουν πιστεύω εκτροχιαστεί. Τώρα βλέπω παιδάκια 12 ετών και κάτω να "λιώνουν" σε τηλεοράσεις και υπολογιστές και να περνούν τις ώρες, τις ημέρες και τα χρόνια τους έτσι: κοντολογίς να έχουν χάσει την απόλαυση της σωματικής άσκησης. Κι επειδή εγώ πάντα ήμουν υπέρ της προσπαθώ να ξεκλέβω χρόνο και να ασχολούμαι με το σώμα μου, και μακάρι να κάναμε όλοι το ίδιο. Ξεχνώντας αυτό το απλό λοιπόν γινόμαστε όλο και πιο μίζεροι παρότι οι εγκεφαλικές μας λειτουργίες αυξάνονται ολοένα: νους υγιής εν σώματι υγιεί, όπως έλεγαν για ακόμα μια φορά οι αρχαίοι...
    

Γιατί Δεν Εκτιμάμε Όσα Έχουμε

        Η απληστία. Μεγάλη λέξη, κι ας έχει 8 γράμματα μόνο. Τι σημαίνει; Πάνω-κάτω το να κυνηγάς το επόμενο αγαθό (όσο μεγαλύτερο τόσο καλύτερα) προσπερνώντας τα υπόλοιπα σαν τίποτα, ακόμα κι αν μιλάμε για ολόχρυσα παλάτια. Εφόσον τα έχεις δεν σημαίνουν τίποτα πια. Δεν εκτιμάς όσα κέρδισες αλλά μόνο όσα δεν έχεις και αυτά που έχεις βάλει στο μάτι!
        Αυτή η μορφή μανίας μας διακατέχει όλους, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Και είναι ο βασικός λόγος που δεν εκτιμάμε τα του βίου μας ως έχουν. Είναι φυσιολογικό να θέλουμε παραπάνω: εξάλλου αυτό συμβαδίζει και με τον εγωισμό και με την εκπλήρωση της ευτυχίας μας. Πού βρίσκεται το λάθος όμως; Βρίσκεται στο πώς αντιμετωπίζουμε όσα ήδη έχουμε. Συγκεκριμένα, ακούω καθημερινά ανθρώπους να γκρινιάζουν για τις σχέσεις τους με φίλους, εραστές, γονείς, για θέματα οικονομικά, κοινωνικά, ψυχοφιλοσοφικά. Οι περισσότεροι από αυτούς δυσφορούν επειδή πιστεύουν ότι δεν έχουν αρκετά. Για παράδειγμα, ένα άτομο που παραπονιέται συνεχώς ότι ο/η σύντροφός του δεν του στέλνει μηνύματα ανά 5λεπτο. Το βρίσκω εξωφρενικό, διότι ζητά αυτό λες και είναι το παν, ξεχνώντας να σκεφτεί πως άλλοι δέρνουν τις γυναίκες τους, άλλες δημιουργούν σχέσεις μες στο ψέμα για να απομυζήσουν από τον εραστή τους την περιουσία του, κάποιοι χάνουν τον έρωτά τους πριν καν τον χαρούν κτλ. Κοντολογίς ένα τέτοιο άτομο είναι άπληστο. Δεν υπολογίζει τόσα πολύτιμα στοιχεία που έχει όπως η υγεία στη σχέση, η αρμονική ζωή, η αμοιβαία ειλικρίνεια και πόσα άλλα! Βάζει το θέλω του πάνω απ όλα και δεν εκτιμά την τύχη του. Υπό αυτή την οπτική γωνία το βρίσκετε άπληστο; Κι όμως, όλοι έτσι είμαστε λίγο-πολύ. Όσοι έχουν, έπειτα, σταθερές, "φυσιολογικές" οικογένειες. Γκρινιάζουν που έχουν λίγα (σε σχέση με το πόσα θέλουν) λεφτά από τους γονείς, ξεχνώντας πως άλλοι δουλεύουν από παιδιά. Επίσης, για το "πρήξιμο" που γίνεται για το καλό τους και λένε πως θέλουν την ησυχία τους, ξεχνώντας πόσα παιδιά ζουν την παραμέληση και την αδιαφορία....
       Τώρα θα σκεφτεί ο νοήμων και κριτικός αναγνώστης: δηλαδή να μην ζητάω; Να λουφάξω στην γωνιά μου με τα κεκτημένα και να ζω στην κοσμάρα μου με τα λίγα ή πολλά μου; Προφανώς όχι. Κανείς δεν είναι απόλυτα ικανοποιημένος με όσα έχει. Ο γιατρός όμως λέει να κάνουμε συγκρίσεις πριν κλαφτούμε κοιτώντας γύρω μας το τι υπάρχει. Αξίζει να κλαίμε; Ή να είμαστε ευχαριστημένοι με τα παρόντα αγαθά; Βάζοντας ως γνώμονα τη λογική θα βρούμε λύση, μια χρυσή τομή όπου θα εκτιμάμε όσα έχουμε παράλληλα με το να πασχίζουμε συνεχώς για το καλύτερο. Κοίτα καλά όσα έχεις και πάλεψε για τα επόμενα. Και αυτό το συμπέρασμα λειτουργεί για τόσες πτυχές της καθημερινότητας!
       Αυτή η αναλυσούλα πάλι μου θυμίζει την αείμνηστη, χιλιοειπωμένη και ωραιοποιημένη έκφραση: "μην κοιτάς το παρελθόν, κοίτα μπροστά!". Δεν θα το κρύψω ότι την έκφραση αυτή την σιχαίνομαι. Την αγριοκοιτάζω, της δείχνω τα δόντια μου και την φτύνω άμα λάχει. Βρε κουλάδι, ΤΙ είσαι χωρίς το παρελθόν σου; Ένα τίποτα. Πετάς τον ίδιο σου τον εαυτό στα σκουπίδια όταν απορρίπτεις τόσα χρόνια ζωής  ανταλλάσσοντάς τα με το συγκεκριμένο δευτερόλεπτο του τώρα μονάχο του. Παιδιά, μιας και θίξαμε την έλλειψη εκτίμησης, η παραπάνω φιλοσοφία είναι η απόλυτη αχαριστία προς τον εαυτό μας. Διότι είμαστε το παρελθόν μας και ζούμε μέσα από την ιστορία μας. Η κάθε επιλογή μας του τώρα διαπλάθεται από τα γούστα, τα κόμπλεξ, τις φιλοδοξίες, τους φόβους, τα όνειρα και τις εμπειρίες του παρελθόντος! Ας το σκεφτεί αυτό ο καθείς προτού κλωτσήσει στον Καιάδα τις αναμνήσεις του! Τώρα, για να πούμε και το δίκαιο του στραβού, αυτό το λένε πολλοί ελαφρά τη καρδία για να περιγράψουν το πόσο λυπούνται για κάποιες εμπειρίες τους (συχνά ερωτικές απογοητεύσεις) και δεν το εννοούν κυριολεκτικά. Ας τους συγχωρήσουμε λοιπόν...
        Αλλά είναι η απληστία ο μόνος λόγος που δεν εκτιμάμε τα όσα έχουμε; Θα έλεγα πως όχι. Επόμενος μέγας παράγων είναι η λήθη, η ισχυρότατη αυτή άμυνα του ανθρώπινου εγκεφάλου. Καλώς ή κακώς ο άνθρωπος ξεχνάει επιμελέστατα το παρελθόν του και κυρίως την κακοδαιμονία του, κι έτσι ζει ανέμελος. Αν ανασύρουμε όμως για παράδειγμα το πόση μοναξιά ή ανασφάλεια νιώθαμε πριν βρούμε τον καλό μας φίλο θα τον εκτιμούσαμε πριν βγάλουμε τα φτυάρια και τις αξίνες να τον θάψουμε. Συνήθως ξεχνάμε τι ζήσαμε και γι' αυτό ξεχνάμε να εκτιμάμε! Λησμονούμε ότι κάποτε διακαώς ζητούσαμε να έχουμε αυτό που τώρα έχουμε για πέταμα. Κι επειδή η ζωή κύκλους κάνει θα το θυμηθούμε μόλις το χάσουμε. Γι' αυτό σοφός είναι το αλάνι που ξαναθυμάται την αξία των όσων έχει ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ που τα έχει. Τόσο απλό μα τόσο δύσκολο... 

Μια Φιλοσοφία της Αμπέλου για το νερό

         Ορισμένες φορές το μυαλό μας βρίσκεται σε μεγάλη διαύγεια, άλλες όχι. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της ημέρας η κούραση από σκέψεις, δουλειές, στεναχώριες καταβάλλουν το μυαλό μας και το κάνουν να λειτουργεί κάπως λιγότερο από ότι όταν ξυπνάμε πρωί. Ένας παράγοντας που ελαττώνει την εγκεφαλική λειτουργία είναι η ρουτίνα, άλλος η απαισιοδοξία. Το νερό όμως πού κολλάει;
         Έχω παρατηρήσει (πιθανώς δεν είμαι ο μόνος) ότι το νερό βοηθά στην πνευματική μας διαύγεια. Πόσες φορές δεν είπαμε "ας κάνω ένα μπάνιο να χαλαρώσω"; Είναι όμως απλά χαλάρωση;  Μου συμβαίνει καθώς λούζομαι να μου περνάνε σκέψεις περισσότερες από άλλοτε, να βγάζω σωστότερα συμπεράσματα καθώς και να βρίσκω λύσεις σε προβλήματα που ίσως δε θα έλυνα. Με λίγα λόγια, λειτουργώ καλύτερα. Το νερό, και βασικά δύο παράγοντές του, η ροή του και η επαφή του με το δέρμα στη σωστή θερμοκρασία, πιστεύω πως είναι οι αιτίες. Είναι κάτι απλό, για άλλους αυτονόητο και για άλλους κάτι που ποτέ δεν παρατήρησαν. Αλλά επίσης αξίζει να το προσέξουμε στην πράξη.
         Μίλησα για τη χαλάρωση στο ντουζ. Όμως ακόμα περισσότερο πιστεύω ότι η κάθε επαφή με το νερό μας προκαλεί καλή λειτουργία, η επαφή με το θαλασσινό νερό στην παραλία, ακόμα και το πλύσιμο των πιάτων! Εξάλλου είναι τυχαίο που οι καλλιτέχνες σε ταινίες και πίνακες πάντα δείχνουν κάποιον στις κλασσικές στάσεις ρεμβασμού μπροστά στο πέλαγος; Ή ότι πολλοί που ψάχνουν την μοναχική ζωή για περισυλλογή προτιμούν τη θάλασσα ή στην εξοχή κοντά σε ποτάμι;

*Υ.Γ: Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ούτε βασίζομαι κάπου. Απλώς περιγράφω κάποιες δικές μου σκέψεις...

Ο φίλος μου ο Μίλτος

           Η μουσική είναι ένα από τα πιο προσφιλή μέσα προσέγγισης της ανθρώπινης ψυχής. Όποια κι αν είναι αυτή. Και νομίζω πως σ' αυτό συμφωνούν όλοι. Συνεπώς, για τον καθέναν από μας υπάρχουν ακούσματα που τον ιντριγκάρουν, τον αγγίζουν και του δημιουργούν αισθήματα άνεσης, χαλαρότητας, έντασης, συγκίνησης κτλ κτλ. Έχει σημασία το ποια είναι αυτά? Το αν είναι μπουζούκια, κλαρίνα, ηλεκτρικές κιθάρες, κλασσική μουσική? Μάλλον όχι. Όλα είναι τέχνη, όσο κι αν πεισμώνουν ορισμένοι να θεωρούν άλλα τραγούδια "έντεχνα" κι άλλα "λαϊκά" ή "μπιτάκια" χαρακτηρίζοντας τα άτεχνα.
           Όσον αφορά εμένα ακούω σχεδόν κάθε είδος μουσικής. Ανάλογα με την ώρα και τη διάθεση. Αλλά σαν παιδί κι εγώ έχω τις προτιμήσεις μου. Για παράδειγμα θα προτιμήσω Πασχαλίδη ή Κότσιρα από τους περισσότερους άλλους. Τους θεωρώ ποιότητα κι είναι τελείως υποκειμενική η κατηγοριοποίηση. Υπάρχει ας πούμε ένα τραγουδάκι που ένα βράδυ (να το κάνει ο θεός), 6 η ώρα το πρωί ουσιαστικά, ξύπνησα με έντονη την επιθυμία να το ακούσω.

 

 

           "Τα μπλουζ της άγριας νιότης" είναι το τραγουδάκι που άκουσα και μπορώ να πω ότι με μάγεψε. Ο Πασχαλίδης κάνει φοβερή δουλειά, με φωνή που προκαλεί συγκίνηση και νοσταλγία. Κι όμως δεν κάνω διαφήμιση! Απλά προσωπικά με τράβηξε τόσο πολύ που έπρεπε να το μοιραστώ. Οι στίχοι του μου θυμίζουν στιγμές από την φοιτητική μου ζωή, να περπατάω σε στενά της Θεσσαλονίκης με σκέψεις άπειρες στο μικρό μου μυαλουδάκι, όνειρα ανεκπλήρωτα, επιθυμίες άγριες, στιγμές που φέρνουν χαρές ή λύπες. Κι όλοι αυτοί συνειρμοί από τους στίχους που μπορεί πολλοί να ακούσετε και να μην σας αγγίξουν ούτε στο ελάχιστο...........
           Κι αυτό αποδεικνύει πιστεύω τα λεγόμενά μου. Οι μουσικές προτιμήσεις είναι κάτι προσωπικό, κάτι που διαλέγουμε με βάση δικές μας αιτίες, ακατανόητες ίσως για τους άλλους, κάτι που δίνει αυτή την μαγεία της στιγμής. Να ξέρεις ότι σε μια συναυλία ας πούμε αμέτρητος κόσμος ακούει το ίδιο τραγούδι, την ίδια μουσική και τους ίδιους στίχους κι όμως οι σκέψεις είναι τόσο διαφορετικές και τρέχουν ανελέητα προς κάθε κατεύθυνση. Με λίγα λόγια η μουσική είναι μαγεία, και θεωρώ πραγματικά αξιολύπητο αυτόν που δεν έχει αυτή την επαφή, τον άμουσο...



 

Ευγένεια και υποκρισία

           Τις προάλλες είχα μια συζήτηση με μια καλή μου φίλη με αφορμή μια άποψή της. Είπε ότι ο καθένας πρέπει να είναι ο εαυτός του και να μην υποκρίνεται, και ότι η προσαρμογή στην κατάσταση (κοινώς ο χαμαιλεοντισμός) δεν είναι κάτι καλό. Προφανώς διαφώνησα εν μέρει και απάντησα. Αν και η συνέχεια της κουβέντας δεν είναι στο πρόγραμμα, θα σας αναλύσω τις απόψεις μου περί του να είσαι ο εαυτός σου και πού οδηγεί αυτό.
           Να είμαστε ο εαυτός μας. Ακούγεται πολύ ωραίο, ρομαντικό και παραδεισένιο. Είναι όμως? Έχετε σκεφτεί το πόσοι (άλλοι φυσιολογικοί σύμφωνα με τις κοινωνικές πεποιθήσεις, άλλοι ανώμαλοι) "εαυτοί" θα έβγαιναν στη φόρα? Για παράδειγμα η κοινωνία μας βρίθει από ρατσιστές, οι οποίοι πολύ θα ήθελαν να απελάσουν ή να επιτεθούν σε αλλοδαπούς καθώς πιστεύουν ότι αυτοί είναι οι αίτιοι της κακοδαιμονίας μας. Αν υποθέσουμε ότι αυτοί ΠΡΕΠΕΙ και είναι ΣΩΣΤΌ να είναι ο εαυτός τους ας κλάψουμε από τώρα τους αλλοδαπούς. Υπάρχουν επίσης μισογύνηδες. Περιττό να πω τι γίνεται όταν αυτοί είναι ο εαυτός τους. Διότι ο μισογυνισμός είναι μια πολύ συνηθισμένη μορφή "τρέλας" που διακατέχει κάθε άντρα σε κάποια φάση της ζωής του. Και εμένα, αναμφίβολα (περιστασιακά φυσικά και μέσα σε κάποια πλαίσια, μην παρεξηγηθούμε). Ας διερωτηθεί ο κάθε άντρας το πόσες γυναίκες αντιπάθησε από την πρώτη στιγμή για τον τάδε ή δείνα σωστό ή λάθος λόγο. Ζήτω που καήκαμε αν εξωτερικεύαμε αυτές τις σκέψεις μας. Το ζούμε συχνά-πυκνά και είναι άσχημο. Κι αυτά είναι λίγα φτωχά παραδείγματα, ακραία ή όχι, από την καθημερινότητα...Υπάρχουν χιλιάδες πιο ήπιες ακόμα περιπτώσεις όπου καλό είναι να λειτουργούμε όπως η κοινωνία μας θέλει παρά όπως εμείς θέλουμε να φανταζόμαστε τον εαυτό μας (όσο συντηρητικό κι αν ακούγεται). Οπότε ο κάθε ψευτοϊδεολόγος και ηθικολόγος ας το σκεφτεί δύο φορές πριν ζητήσει από τον κάθε ένα να φέρεται ως "ο εαυτός του". Μέτρον άριστον, που λέει και το κολλητάρι μου ο Αριστοτέλης.
             Τώρα θα αναρωτηθείτε: και τι θες ρε φιλαράκι? Να υποκρινόμαστε? Ηρεμήστε ρε παιδιά. Υπάρχει ένα λεπτό όριο ανάμεσα στην υποκρισία και την ευγένεια. Δεν εννοώ να χάσει ο καθένας την προσωπική του ταυτότητα και να φερόμαστε σαν ρομποτάκια υπακούωντας τυφλά την κοινωνία και τα πρέπει της, γιατί πολύ απλά δεν είμαι υπέρ της μαζοποίησης. Υπάρχουν τρόποι και να είσαι ο εαυτός σου και να μην είσαι ένα πρόβλημα παύλα κόμπλεξ με χέρια και πόδια. Η στοιχειώδης ευγένεια κανέναν δεν έβλαψε. Για παράδειγμα, το να βρεθώ για καφέ με μια εύσωμη φίλη μου.  Αν της αποκρύψω το ότι δεν μου αρέσει π.χ. ή ότι την βρίσκω άκρατη και αδύναμο χαρακτήρα λόγω λαιμαργίας κτλ. δεν είναι υποκρισία! Είναι η λεπτή γραμμή που είπα πριν για την ευγένεια. Φαντάζεστε έναν κόσμο όπου ΟΛΟΙ θα λέγαμε Ο,ΤΙ σκεφτόμαστε ο ένας για τον άλλον? Θα ήμασταν περήφανοι και εντάξει που είμαστε όλοι ο εαυτός μας και θα υπήρχαν πιστεύω πολλές υγιείς σχέσεις... Αυτό μου θυμίζει την γιαγιά μου, κάποια φορά που μαζεύτηκε το συγγενολόι και βρέθηκαν αδέρφια, ξαδέρφια και δε συμμαζεύεται. Βρίσκει έναν ξάδελφο μου, παθολογικά παχύσαρκο, τον χαιρετάει, γελάει δυνατά και του λέει: ¨"Αγόρι μου πώς είσαι έτσι?? Είσαι για αδυνάτισμα!" Δεν φαντάζεστε την χαρά όλων μας που λειτούργησε αυθόρμητα η γιαγιά...! Τι να πεις,  γιαγιά μας είναι, την αγαπάμε και την καταλαβαίνουμε. Ας μην προεκταθώ κι άλλο αλλά ας αρκεστώ σ'αυτό: η ευγένεια όταν λείπει τίποτα δεν πάει καλά στις σχέσεις....
               Στον αντίποδα τώρα υπάρχει η υποκρισία. Το να λείπει τελείως ο εαυτός μας, να έχει πάει για ύπνο και να λειτουργούμε σαν άλλοι. Σε ποιον αρέσει αυτό? Σε όποιον επωφελείται φυσικά. Σ' αυτόν που θα κερδίσει τη συμπάθεια από τις φιλοφρονήσεις που κάνει, σ' εκείνον που θα περνιέται μάγκας, δάγκας και ό,τι άλλο. Αλλά όταν μας ρωτήσουν, τότε όλοι με μια φωνή βροντόφωνα θα λέμε: όχι στην υποκρισία! Όχι στους κόλακες! Οπότε όπως καταλαβαίνετε, αυτά τα πράγματα λειτουργούν υπόγεια. Στην επιφάνεια πολλή ηθική και καθωσπρεπισμός κι από πίσω φτυάρια, μαχαίρια, αξίνες και όλα τα σχετικά εργαλεία. Ε, εδώ κι εγώ θα πω αυτό: δείξε και λίγη αυτοσυγκράτηση αδερφέ, σε καταλάβαμε! Τότε ναι, να είσαι ο εαυτός σου, αυτή είναι η θεραπεία. Μιας και ξέρετε, αν σου βγει το όνομα πάει και τέλειωσε.
             Ας ρίξω και μια σύνοψη, πριν προλάβει να βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του. Τι είναι η υποκρισία και τι η ευγένεια? Το πρώτο είναι η "κακή ευγένεια", η προσποιητή. Όταν από τη φύση μας κι αυθόρμητα προλαβαίνουμε κάποια ενστικτώδη κακεντρεχή σχόλια και σκεφτόμαστε πριν τα ξεστομίσουμε, τότε ναι, είμαστε ευγενικοί (ή ευγενείς που λένε πολλοί) και μπράβο μας που είμαστε, είμαστε κι αλάνια μαζί. Είμαστε ο εαυτός μας και ποτέ δε θα πω όχι στον αυθορμητισμό. Όχι θα πω στην καφρίλα, κι αυτό όταν ξεφεύγει από τα όρια. Το γνωστό κι αγαπητό μας μότο "σταρχίδιαμουκιόλας" δεν είναι καραμέλα, κυρίες και κύριοι. Αρμόζει συχνά, αλλά όχι πάντα. Αν θες βέβαια να ξεκολλήσεις από πάνω σου τη ρετσινιά κάφρος, αγενής, χωριατό κι άλλα ακόμα όμορφα και λουλουδάτα σχολιάκια. Αν δεν θέλεις, με γεια σου και χαρά σου! Τότε "σταρχίδιασου" και το ίδιο και οι άλλοι για σένα! Απλά φοβάμαι ότι αυτό είναι ένα μάθημα που μαθαίνεται με τον σκληρό τρόπο. Αυτά περί του να είσαι ο εαυτός σου, έτσι για να βγείτε καλά παιδιά αύριο στο δρόμο ;)

Τι στο καλό είναι πια οι φιλόλογοι?

          Έχω μια απορία. Μια απορία που ταλανίζει τη σκέψη μου καιρό. Κι αφορά μια μερίδα ανθρώπων (οι οποίοι συνήθως καταλήγουν καθηγητές) που ονομάζονται φιλόλογοι. Και δεν θα είχα τέτοιες αναζητήσεις αν δεν ακούγονταν τόσα γι' αυτούς! Λίγοι χαρακτηρίζουν "μαθηματικό" κάποιον ορθολογιστή, λίγοι "βιολόγο" ή "χημικό" αυτόν που ψειρίζει μέχρι αηδίας τα υπό εξέταση θέματα. Πολλοί όμως (πάρα πολλοί φοβάμαι) χαρακτηρίζουν ειρωνικά "φιλόλογο" ή ακόμα χειρότερα "φελλόλογο" ή "φαλλόλογο" τον δύστυχο που ανοίγει λίγο παραπάνω το στόμα του για να διατυπώσει την ταπεινή του άποψη!
          Ένας φιλόλογος, με την στενή την έννοια, είναι ο καθηγητής που ασχολείται με την έκθεση, την ιστορία, τη λογοτεχνία και τις αρχαίες γλώσσες (αρχαία ελληνικά, λατινικά, ινδοευρωπαϊκές γλώσσες κτλ) . Ευρύτερα είναι οποιοσδήποτε φιλοσοφεί και σκέφτεται τον λόγο καθώς και αφού τον εκφράσει ή διαβάσει. Δεν είναι απαραίτητο δηλαδή να είσαι καθηγητής φιλολογίας αλλά να αγαπάς τη γλώσσα σου και να σου αρέσει να την εξετάζεις. Αυτό έχει ως κακό αποτέλεσμα συχνότατα μακροσκελείς λόγους για εντυπωσιασμό, πλούσιο (αφόρητα πλούσιο) λεξιλόγιο και π@π@ρολογίες! Και θα αναρωτηθώ (εγώ κι όποιος θέλει ας ακολουθήσει): είναι καλό και σωστό αυτό? Να χρησιμοποιούμε δηλαδή τη γλώσσα ως εργαλείο προβολής μας στην κοινωνία ή ως μάσκα των σκέψεών μας?
          Η απάντηση είναι ναι. Και όχι. Γιατί ναι? Επειδή όποιος το σκεφτεί θα συμπεράνει ότι ΟΛΟΙ μας  είμαστε λίγο ή πολύ φιλόλογοι. Θέλουμε να περνάμε τα μηνύματά μας μέσω του λόγου, θέλουμε να ακουστούν καλύτερα και σωστότερα από των άλλων, να μας προσέξουν για την καλλιέργειά μας, πραγματική ή μη. Είναι φυσικό κι απαραίτητο. Κι όποιος δε συμφωνεί ας σκεφτεί έναν άλλον τρόπο να περάσει τα πιστεύω του στην παρέα του, στις σχέσεις του και το πώς αλλιώς θα επιχειρηματολογήσει. Καλές κι οι πράξεις αλλά η γλώσσα είναι το μεγαλύτερο όπλο του σκεπτόμενου (κι όχι Χόμο Χάμπιλις) σύγχρονου ανθρώπου. Γι' αυτό ναι, όλοι μας είμαστε λίγο πολύ φιλόλογοι, ασχέτως αν πληρωνόμαστε ή όχι γι' αυτό!
          Η άλλη όψη του νομίσματος τώρα. Γιατί όχι? Επειδή πολύ απλά η γλώσσα πλανεύει. Πλανεύει εμάς που την μιλάμε και αυτούς που μας ακούνε. Αυτούς είναι πολύ λογικό. Από τότε που ανακαλύφτηκε η πολύ βολική, γοητευτική και ανθρώπινη ανάγκη του ψέματος η γλώσσα εκατονταπλασίασε τη δύναμή της! Πάψαμε να διαβάζουμε το σώμα του άλλου, τις κινήσεις, τις εκφράσεις και τις χειρονομίες του. Μπορεί να μας αραδιάζει ψέματα τα οποία θα τον ρίξουν στα μάτια μας αυτόματα (που πα ρε παραμυθά!) ή θα πιστέψουμε προς στιγμήν και , καλώς ή κακώς, θα μάθουμε ίσως αρκετό καιρό μετά και θα μας πληγώσουν. Μπορεί επίσης (επειδή οι γλωσσικές έννοιες είναι υποκειμενικές, δηλαδή αλλιώς τις αντιλαμβάνεται ο καθείς κι ας τις λέμε όλοι ομοίως) να πληγώνουμε, αναστατώνουμε τους άλλους χωρίς να το νιώθουμε. Η κακή και αλόγιστη χρήση της γλώσσας βλάπτει τους άλλους. Ή όπως πολύ σοφά λέει ο λαός: η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει! Γιατί όμως, φίλε αρθρογράφε λες ότι βλάπτει κι εμάς τους ίδιους? Γιατί αγαπητοί μου η γλώσσα πλα-νεύ-ει. Όχι μόνο τους ακροατές μας αλλά κι εμάς τους ίδιους! Νομίζοντας ότι είμαστε σοφοί μιλάμε, και πάνω στον ειρμό των σκέψεων βγάζουμε τα κουσούρια μας και τα αραδιάζουμε σε κοινή θέα. Κι εγώ κι εσείς και όλοι. Και μιλάω για κουσούρια ιδεολογικά, ψυχολογικά κτλ. Πόσοι από εμάς δεν είπαμε ακραίες απόψεις νομίζοντας ότι οι άλλοι συμφωνούν? Πόσοι δεν εκτεθήκαμε ενώπιον πολλών βγάζοντας συμπεράσματα οφθαλμοφανή (για εμάς, απαράδεκτα για άλλους!), που είχαν ως αποτέλεσμα να μας αντιπαθήσουν? Πλανιόμαστε από τη ροή του λόγου, πλανιόμαστε κι από την ισχύ του! Νιώθουμε δυνατοί χρησιμοποιώντας αυτό το όπλο και εκθέτουμε άθελά μας τα αδύνατά μας σημεία!
         Δηλαδή τι να κάνουμε? Να μιλάμε ή όχι? Να διστάζουμε να κινδυνολογούμε αραδιάζοντας τις ιστορίες μας ή να σωπαίνουμε και να προστατευόμαστε πίσω από το οχυρό της σιωπής μας? Η σοφή μου απάντηση είναι: να βουτάμε τη γλώσσα στο μυαλό πριν την βάλουμε σε λειτουργία. Κοινώς, σκέψου βρε μαλάκα τι λες και πού το λες πριν το πεις, για να μην τρέχεις αργότερα!!! Είσαι με μια παρέα που σε βλέπει διστακτικά? Ζήσε με την πεπατημένη, μίλα λίγο και ουσιαστικά, χωρίς να εκτίθεσαι! Είσαι με μια παρέα που σε βλέπει άνετα? Μίλα και νιώσε χαρούμενος με την απήχηση που έχεις και το γέλιο, θαυμασμό ή εκτίμηση που φέρνουν τα λογάκια σου! Και ειδικά σε περιπτώσεις που διακυβεύονται πολλά πρόσεχε: μην εκθέτεις τα νώτα σου σε top situations, αν είσαι π.χ. με τους γονείς της κοπέλας/φίλου σου που μόλις τους γνώρισες, ή απέναντι στον δικαστή που σε κοιτάει με μισό μάτι: άσε τη γλώσσα σου και τις ιδέες σου να σε βοηθήσουν αντί να σε χαντακώσουν και δημιούργησε το κλίμα που εσύ επιθυμείς: συμπάθεια, ευμένεια, άνεση. Κοινώς, μύρισε την ατμόσφαιρα, άδραξε την ευκαιρία και φέρσου ανάλογα. Κανείς δεν θα σε προετοιμάσει εξαιρετικά γι' αυτό, έτσι λοιπόν ο ίδιος/ίδια κάνε τα κουμάντα σου.
         Συνοπτικά, είμαστε "φιλόλογοι" είτε ακούμε είτε γράφουμε είτε διαβάζουμε είτε μιλάμε. Καθετί από αυτά έχει αντίκτυπο, θετικό, αρνητικό ή ουδέτερο, πάνω μας. Μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς, ευγενικοί, υποκριτές, ψεύτες, προκλητικοί, γλοιώδεις, εντυπωσιακοί μόνο και μόνο μιλώντας και βάζοντας σε λειτουργία τα κριτικά μέσα των ακροατών μας! Τι σκοτούρα κι αυτή η γλώσσα! Ας λειτουργούσαμε όπως τα σκυλάκια, γαβγίζοντας και κουνώντας την ουρά καλύτερα... Αλλά αφού σκυλάκια δεν είμαστε ούτε γατούλες (κι ας μοιάζουμε στα ζωάκια αυτά πότε πότε) ας το σκεφτούμε καλύτερα. Ας αφήσουμε τις "φιλολογίες" (με την κακή έννοια) κι ας μελετήσουμε αυτές με την καλή έννοια. Καλλιεργήστε τη γλώσσα σας, αγοράκια και κοριτσάκια μου, γιατί με αυτήν μπορείτε να αλλάξετε τη ζωή σας, και τους ανθρώπους γύρω σας, κι εμένα και τον κόσμο ολόκληρο!

1000000 λόγοι που πρέπει να υπάρχουν τα blogs.

     Λοιπόν αυτά. 

               Και είναι πολύ σοβαροί λόγοι.

                       Χαίρομαι που τα είπα ωραία, σταράτα και σας μάγεψα.