Για Το Τέλος Του Κόσμου...

   Το 2012 πλησιάζει (για άλλους αδιάφορα, απειλητικά για κάποιους μαλ..... μάλλον αφελείς ανθρώπους) και το τέλος του κόσμου κοντοζυγώνει! Τρέξτε και κρυφτείτε κάτω από κανά τραπέζι, σε κάποιο δωμάτιο πανικού ή μέσα στο πηγάδι του κήπου σας. Ή αλλιώς διαβάστε και σκεφτείτε λογικά. Το τέλος του κόσμου (που τόσοι προφήτες επαλήθευσαν) ΔΕΝ έρχεται. Απλά πολλοί έχουν την ανάγκη να τραγικοποιούν την εποχή μας και να την κάνουν να φαντάζει μία και μοναδική (κι εμάς πρωταγωνιστές τραγωδίας)! Δεν είναι αλαζονεία να πιστεύουμε ότι μετά από χιλιάδες γενιές εμείς θα έχουμε την τιμή να είμαστε η τελευταία;
   Γιατί τόσος πανικός; Επειδή οι Μάγιας έγραψαν το περίφημο ημερολόγιο που σηματοδοτεί το τέλος της ανθρωπότητας και προέβλεψαν μέρα, ώρα και στιγμή. Επίσης, επειδή στην εποχή μας (και μόνο!!!) έγιναν τόσοι πόλεμοι, τραγωδίες, οικονομικές κρίσεις, ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης που θα προκαλέσει την καταστροφή και τόσα άλλα "σημάδια" πως η αντίστροφη μέτρηση φτάνει στο τέλος της... Αν ο άνθρωπος ξόδευε τον ελάχιστο χρόνο για να μάθει λίγη ιστορία θα καταλάβαινε τι ψέμα και ραδιουργία (και μαζοποίηση-προβατοποίηση) κρύβεται πίσω από αυτές τις ανακοινώσεις. Αν σκεφτούμε για πολέμους, οι πόλεμοι σε Βιετνάμ-Ιράκ-Αφγανιστάν και γενικά ο ιμπεριαλισμός μιας υπερδύναμης δεν είναι κάτι νέο. Τόσες και τόσες αυτοκρατορίες πριν από αυτή μας χτύπησαν την πόρτα: Αίγυπτος, Περσία, Ελλάδα (Μ. Αλέξανδρος), Ρώμη, Μογγολία, Αραβία, Αγγλία, Ρωσία και τέλος Αμερική (και έχω παραλείψει αρκετές ενδιάμεσα). Έπειτα, για κρίση της οικονομίας. Μήπως είναι η πρώτη; Η κρίση του '30 που οδήγησε κόσμο να καταστραφεί δεν ήταν εφάμιλλη της κρίσης μας; Και η κοσμοϊστορία έχει να μας διδάξει πως δοκιμαστήκαμε πολλές φορές από φόρους, πιέσεις, απολυταρχικά καθεστώτα που καταπίεζαν λαούς και...μαντέψτε: ο κόσμος μας είναι ακόμα εδώ...Για την επιστήμη απλά θα πω πως πάντοτε οι αμαθείς την φοβούνται και όποτε κάνει εκείνη ένα βήμα μπροστά, εκείνοι (και οι πιστοί ακόλουθοί τους) πέντε βήματα πίσω. Άρα η δυσφήμηση είναι κάτι επόμενο.
   Γενικά, θέλω να τονίσω το εξής: κανείς από τους λόγους που φοβόμαστε πως η γενιά μας θα τιμωρηθεί δεν είναι άξιος λόγου. Αλλά ας μην νιώθουμε ντροπή, διότι δεν είμαστε πιο χαζοί από τους προγόνους μας: παλιότερα επίσης η κάθε καταστροφή ή κοσμοϊστορικό γεγονός ήταν "προάγγελος της Αποκάλυψης". Επιδημίες, καταστροφές πολιτισμών, ουράνια σημάδια... Από την δική μου οπτική γωνία, αυτό που κάνουμε είναι να πιστεύουμε πως είμαστε άξιοι τιμωρίας, σαν παιδάκι που νιώθει το αυστηρό μάτι του πατέρα του συνεχώς πάνω του και βλέπει την τιμωρία του να πλησιάζει με την κάθε σκανταλιά... Θα μπορούσα απλά να αναφέρω 2-3 χρονολογίες που αυτό τον αιώνα κρίθηκαν ως μοιραίες όπως το 2000, το 2007, το 2009 (διότι όποτε βγαίνει ψεύτικη η μία νιώθουμε την ανάγκη να την αντικαταστήσουμε) αλλά θα ήθελα ένα ταξιδάκι σε παλιότερους καιρούς...
   Το 66 μ.Χ ο κομήτης Χάλεϊ πέρασε ξυστά από τη Γη και οι σοφοί στην Ιερουσαλήμ όρισαν τίτλους τέλους 4 χρόνια αργότερα. Στη Ρώμη επίσης, την "γεμάτη τρυφή, ηδονές και αμαρτία", πολλοί ήταν έτοιμοι για την επουράνια τιμωρία και, όταν το 79 μ.Χ. ο Βεζούβιος εξερράγη και έθαψε την Πομπηία, το είδαν ως προειδοποίηση. Το έτος 1000, όπως και το 2000 πρόσφατα, με τον ερχομό της νέας χιλιετίας έφερε και τον πανικό: έγιναν κοινωνικές και οικονομικές αναδιαρθρώσεις που έφεραν τους απροετοίμαστους ανθρώπους στο συμπέρασμα πως όλα τελειώνουν. Τον 14ο αιώνα, η μαυροντυμένη πανούκλα οδήγησε την Καθολική Εκκλησία στο συμπέρασμα πως ή κόβουμε τις αμαρτίες ή πάμε στον αγύριστο... Ο Νοστράδαμος στα μέσα του 16ου αιώνα έκανε, ανάμεσα σε άλλες, προβλέψεις για το τέλος του κόσμου. Στις αρχές του 17ου αιώνα, ο αστρονόμος Τομάσο Καμπανέλα υπολόγισε μια σύγκρουση Ηλίου-Γης και έσπειρε τον πανικό στην Ευρώπη. Το 1666, σημαδιακό έτος, φημολογούνταν πως ο Αντίχριστος θα έρθει και θα κατακτήσει τον κόσμο. Το 1874 οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έκαναν την πρώτη (μετά πέρασε στη μόδα και συνεχίστηκε) πρόβλεψη για τον ερχομό της Αποκάλυψης και οδήγησαν κόσμο σε ομαδικές αυτοκτονίες κτλ.
   Όσο πλησιάζουμε τώρα στον δικό μας αιώνα, τα σενάρια για το τέλος του κόσμου είναι πλασμένα τόσο από ακραίες θρησκευτικές οργανώσεις όσο και από κακή χρήση της επιστήμης, όπως η χρήση ατομικών βομβών, δημιουργία μη διασπάσιμων ουσιών από τη φύση, ευρέως διαδεδομένα καρκινογόνα προϊόντα και τόσα άλλα. Φυσικά υπάρχουν ακόμα σενάρια με αστρονομικές προβλέψεις για συγκρούσεις πλανητών, μετεωρίτες, ηλιακή ακτινοβολία και αύξηση θερμοκρασίας κτλ κτλ κτλ. Αυτά εξάλλου τελειωμό δεν έχουν.
   Μετά από τόσα παραδείγματα ιστορίας για το πόσο ανώριμη είναι η ανθρώπινη φυλή θα γίνουμε το ίδιο πρόβατα; Μήπως κάποτε πρέπει να αποδείξουμε ότι χρησιμοποιούμε λογική και μαθαίνουμε απ' τα λάθη μας; Αντί να προβλέπουμε το τέλος του κόσμου ίσως θα έπρεπε να σκεφτόμαστε την επιβίωση πάνω σε αυτόν και την καλή χρήση του μυαλού μας. Αυτή είναι η ωριμότητα, το να σχεδιάζουμε τη ζωή μας όσο καλύτερα γίνεται αντί να αναλωνόμαστε σε συνομωσιολογίες και φόβητρα για το τέλος.... Όταν είναι να έρθει θα έρθει! Μήπως μπορούμε να κάνουμε και τίποτα; Ας επικεντρωνόμαστε στην ουσία, αυτά τα οποία καθορίζουμε με τις επιλογές μας, για τα άλλα έχει ο θεός...

                             
                           
                             

Ο Εφηβικός Έρωτας

   Εφηβικός έρως. Ο πιο ισχυρός έρωτας απ' όλους. Και η δύναμή του έγκειται στον προσδιορισμό του. "Εφηβικός". Οι άνθρωποι γενικά στην περίοδο της εφηβείας τους, όπως όλοι άλλωστε γνωρίζετε, διακατέχονται από έντονα συναισθήματα. Συναισθήματα που ούτε οι ίδιοι έχουν τη δύναμη να ελέγξουν.Ο εφηβικός έρωτας όμως δεν έρχεται μόνο στα χρόνια της εφηβείας. "Α! Έγινα 18, πέρασε η εφηβεία και 'γω δεν έχω νιώσει τον δυνατό εφηβικό έρωτα". Όχι αγαπητοί μου! Ο έρωτας έρχεται και μετά το τέλος της εφηβείας και παρόλο που έχει περάσει η περίοδος της υπερβολής μπορεί να είναι "εφηβικός". Γιατί αυτός ο έρωτας δεν θέτει χρονικά όρια για το πότε θα χτυπήσει με το βέλος του. Κάποιοι στοχεύονται κατά την περίοδο της εφηβείας, κάποιοι αργότερα.
   Γιατί όμως αυτός ο έρωτας είναι ο ισχυρότερος; Διότι κατά τη γνώμη μου είναι εκείνο το συναίσθημα που καταβάλλει ολόκληρο τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Όταν σε χτυπήσει ο φτερωτός θεός με τα χρυσά του βέλη τότε γονατίζεις είτε από ευτυχία όταν υπάρχει ανταπόκριση από το ερώμενο πρόσωπο είτε από λανθάνουσα ευτυχία στην άλλη περίπτωση του άκαρπου έρωτα. Η πρώτη έκβαση του έρωτα που ανέφερα οδηγεί στην ευτυχία. Ναι! Πραγματοποιείται το όνειρο και ο πόθος μας, να κατακτήσουμε το πρόσωπο που έχουμε ερωτευτεί και να μας δοθεί από εκείνο η ίδια δόση έρωτα. Ωραία πράγματα...Κι έζησαν αυτοί καλά και 'μεις καλύτερα όπως λένε και όλα τα παραμύθια του δυτικού κόσμου.
   Εν αντιθέσει ο έρωτας στη ζωή, στην "πραγματική ζωή" δεν μας τα φέρνει όλα και τόσο βολικά. Επιλέγει να γίνει και "άκαρπος". Και μετά οι άνθρωποι τον θεωρούμε άδικο για μας. Είναι όμως; Αυτό είναι το δεύτερο ερώτημα. Εντάξει. Όταν βιώνουμε τον άκαρπο δυνατό έρωτα, όταν το ερώμενο πρόσωπο είναι τα πάντα για εμάς ενώ για εκείνο είμαστε "κάτι", τότε πιστεύουμε πως όλη η κατάρα του σύμπαντος μας καταδιώκει. Αλλά αυτός ο "άκαρπος" έρωτας που εύκολα μπορεί να θεωρηθεί κατάρα ή πηγή κακού έχει και την καλή του πλευρά. Γιατί είναι καλό να ζούμε τον έρωτα ακόμη κι αν δεν φέρει καρπούς; Η ερώτηση φαίνεται χαζή! Μόνο ένας ψυχικά ασθενής θα έμπαινε στη διαδικασία να ζήσει έναν έρωτα δίχως μέλλον, δίχως ανταπόκριση.
   Όμως! Όμως! Ο έρωτας ο αληθινός, ο εφηβικός, ο απόλυτος, δεν διαθέτει το ένα στοιχείο το οποίο διαθέτει η λογική του ανθρώπου. Τον εγωισμό. Στον έρωτα δεν ενδιαφέρεσαι ούτε για το "εγώ" σου ούτε σαφώς για την αξιοπρέπειά σου. Εκείνες τις στιγμές απλώς δίνεσαι. Δίνεσαι ολοκληρωτικά. Τρως ήττα! Κι ωστόσο, παρόλο που φαινομενικά είσαι δυστυχισμένος λόγω της άκαρπης αγάπης σου, υπάρχουν εκείνες οι μικρές κι όμως τόσο δυνατές στιγμές που αισθάνεσαι την απόλυτη συναισθηματική αφθονία. Ένα άγγιγμα, ένα κοίταγμα ή ακόμα και μία "επαφή" με το ερώμενο πρόσωπο σε μεταλλάσσει στον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο του κόσμου. Είναι κάτι σαν το "κύκνειο άσμα". Ο κύκνος ξέρει ότι θα πεθάνει όπως και εσύ γνωρίζεις ότι θα είσαι "νεκρός" μετά την απόρριψη του αγαπημένου/ης σου. Αλλά όπως ο κύκνος βγάζει την πιο υπέροχη κραυγή λίγο πριν το θάνατό του έτσι κι ο καθένας μας νιώθει την πιο γλυκιά ευτυχία σ' αυτές τις μικρές στιγμές "επαφής" με το πρόσωπο που έχει ερωτευτεί.
   Δεν γνωρίζω αν έχω καλύψει το νόημα του εφηβικού έρωτα (βασικά ούτε ολόκληρα βιβλία δεν το 'χουν καταφέρει) ή αν συμφωνείτε με τα λεγόμενά μου. Αλλά προσπάθησα να τον προσδιορίσω τουλάχιστον από την δική μου οπτική γωνία.
   Καταλήγοντας, θα τοποθετήσω τον έρωτα στο υψηλότερο βάθρο: ένα συναίσθημα με ακαταμάχητη ένταση. Ωστόσο κάποια στιγμή λήγει (ακόμη και στην περίπτωση του άκαρπου έρωτα). Λήγει! Πεθαίνει και το μόνο που σου απομένει είναι μία γλυκιά, αμυδρή ανάμνηση εκείνου του πρώτου έρωτα. Και αυτή η ανάμνηση δεν λησμονείται ποτέ. Την φυλάμε πάντοτε σε μια γωνιά της ψυχής μας. Ερωτευτείτε λοιπόν ακόμη κι αν δεν έχετε καμία ελπίδα. Γιατί σε τελευταία ανάλυση το συναίσθημα του έρωτα ανήκει και αφορά εκείνον που ερωτεύεται. Όχι τον άλλον που δέχεται τον έρωτα (κι ας θεωρούμε πως αυτό το πρόσωπο αφορά). Ερωτευτείτε διότι μέσα από τον έρωτα νιώθεις έντονα κι αυτό σε κάνει να ζεις έντονα. Ο έρωτας ταιριάζει στην έξαρση της νιότης. Όσο είστε νέοι ερωτευτείτε για να συνειδητοποιήσετε για μία φορά έστω στη ζωή σας ότι νιώσατε άνθρωποι, ότι καταλάβατε και δώσατε σημασία στην ίδια σας την ψυχή. Αυτή είναι η δική μου ταπεινή σφραγίδα στην ατέρμονη ιστορία του "θεού Έρωτα".

By Αριάδνη

Τύχη

   Για πολύ καιρό ήθελα να ανοίξω αυτό το μεγάλο, γενικό και μυστηριώδες θέμα και σήμερα, Τρίτη και 13 (είναι σύμπτωση κι αν θέλετε με πιστεύετε) αποφάσισα να του δώσω υπόσταση. Τι είναι η τύχη; Τι τυχαίο και τι τυχερό; Πώς αντιλαμβανόμαστε την τύχη; Αξίζει να λέμε πόρνη την τύχη μας; Ίσως καταφέρω να ανασκαλέψω τα γεγονότα και να φανερώσω μια σπίθα αλήθειας.
   Η τύχη καταρχάς είναι ο παράγοντας που είναι πανταχού παρών και πάντα άπιαστος. Πιστεύω πως δύσκολα μπορούμε να την ορίσουμε διότι και η ζωή είναι περίπλοκη και απρόβλεπτη. Ας πούμε απλά πως ό,τι είναι "καλό" για εμάς και έρχεται για άλλους λόγους από την δική μας προσπάθεια είναι δουλειά της τύχης. Δυστυχώς ακόμα κι αυτός ο γενικός ορισμός είναι ετοιμόρροπος: ποιος μου εγγυάται ότι αυτό που μου φαίνεται καλό (και λέω πως μου χαμογέλασε η τύχη) είναι όντως καλό; Στο εγγύς μέλλον ή μακροπρόθεσμα ίσως αποδειχτεί ζημιογόνο και να "καταραστώ την τύχη μου" που μου συνέβη!
   Έπειτα, δύσκολα μπορώ να δεχτώ πως κάποιοι γεννιούνται τυχεροί και κάποιοι όχι. Θα πρέπει κάποιος να μελετάει κάθε "τυχερή" ενέργεια ενός ατόμου σε σχέση με τις αντίστοιχες ενός άλλου για να πει πως "ο τάδε είναι πιο τυχερός από τον άλλο". Αλλά αυτό είναι τόσο αδύνατο όσο και ανώφελο. Κι εμείς οι ζηλιάρηδες και μνησίκακοι άνθρωποι θα πούμε τυχερό όποιον έχει ό,τι λείπει από εμάς! "Τι τυχερός ο ποδοσφαιριστής που βγάζει εκατομμύρια! Είμαι εντελώς άτυχος σε σχέση μ' αυτόν!" Κι όμως, η αυθαιρεσία έγκειται στο ότι κρίνουμε από μία και μόνο στιγμή της ζωής αυτού του ανθρώπου για να δώσουμε έναν "εφ' όρου ζωής" τίτλο. Όταν βλέπω τον εκατομμυριούχο, καταξιωμένο και διάσημο ποδοσφαιριστή που "απλά κλωτσάει μια μπάλα" παραβλέπω τον ιδρώτα που ρίχνει τόσα χρόνια, την φυσική του κλίση που καλλιέργησε με πολλή προσπάθεια, το ότι ξεχώρισε μέσα από ένα πλήθος άλλων (διότι όσοι είναι διάσημοι ανήκουν σε ένα μηδαμινό ποσοστό σε σχέση με το σύνολο), την αυστηρή δίαιτα και τρόπο ζωής που οφείλει ως αθλητής να βιώνει και τα αποδίδω όλα στην τύχη... Αν εγώ μπορώ, οποτεδήποτε θελήσω, να βγω και να πιω μια μπύρα ας σκέφτομαι πως "ο τυχερός Μέσσι" ελέγχεται στο βάρος για να παραμένει ενεργός, έχει περιορισμό στις εξόδους, απαγόρευση στις καταχρήσεις και τόσα άλλα. Κι αν απαξιώνετε το επάγγελμα, να σας θυμίσω τις καθημερινές 3ωρες τουλάχιστον προπονήσεις και τα 90λεπτα ματς. Ίσως μου πείτε: λίγες στερήσεις για τη ζωή που μπορεί να κάνει. Και απαντάω: λίγες μα όχι αμελητέες. Αυτό είναι ένα παράδειγμα, για να σκεφτείτε όλα τα υπόλοιπα. Οπότε για να πούμε κάποιον τυχερό ας εξετάσουμε σφαιρικά τη ζωή του και όχι μόνο το χρονικό σημείο της ζωής του που φθονούμε!
   Ακολουθεί η εξής απορία: τι είναι τυχαίο και τι όχι; Και πάλι το θέμα ξεφεύγει από τα όρια της απλής απάντησης... Τι θα πει τυχαίο; Αυτό που μας φέρνει η τύχη; Κι αν ναι, η καλή ή κακή τύχη; Και ξανά, τι είναι τύχη; Συμπερασματικά τα πάντα τυχαία είναι, αν θεωρήσουμε πως η τύχη βάζει παντού το χέρι της. Ακόμα και σε καταστάσεις που ελέγχουμε εξ ολοκλήρου εμείς, η τύχη εμφανίζεται με την μορφή των συγκυριών, που είναι πανταχού παρούσες και τα πάντα πληρούσες.
    Άλλες μορφές που εμφανίζεται μπροστά μας η τύχη είναι οι πιθανότητες. Καλές ή κακές, δεν εξαρτώνται από εμάς. Τώρα φυσικά θα πρέπει να αναφερθώ στο εύκολο χρήμα, διότι οι θεωρίες με πιθανότητες κατά κύριο λόγο εκεί χρησιμοποιούνται... Στα τυχερά παιχνίδια λοιπόν ορισμένοι προσπαθούν να αυξήσουν τις πιθανότητες και άλλοι κερδίζουν με μικρές... Αν κάποιος δίπλα μου κερδίσει κάποιο ποσό είναι τυχερός, όπως διαφημίζουν τα εν λόγω μαγαζιά; Μήπως ξέρω πόσες εκατομμύρια φορές αποτυχίας γεύτηκε πριν του χαμογελάσει η τύχη; Και σε τελική ανάλυση, αυτά τα κερδισμένα θα του φέρουν την ευτυχία (δείτε: η λέξη ευτυχία, όποια έννοια κι αν έχει σήμερα, είναι ετυμολογικά απλά η εύνοια της τύχης); Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Εγώ από προσωπική πείρα σας διαβεβαιώ για το πόσο λίγο υπολογίζουμε τα ευκόλως κερδισμένα! Τελικά, θεωρώ πως τα πράγματα δεν είναι ασπρόμαυρα: τα λεφτά δεν φέρνουν την ευτυχία ούτε την δυστυχία (όχι απαραίτητα). Για τις πιθανότητες δεν θα αναφέρω άλλα, διότι εκκρεμούν σημαντικότερα...
  Για παράδειγμα οι συμπτώσεις, κόρες της τύχης κι αυτές. Είναι στο μυαλό μας: αν όχι αυτές, τότε γενικά η σύμπτωση ως όρος. Αν βλέπω, ας πούμε, ένα όνομα που σημαίνει πολλά για μένα μπροστά μου, σε ταμπέλες καταστημάτων, σε διαφημίσεις και οπουδήποτε αλλού το θεωρώ αμέσως σύμπτωση. Κι όμως! Και πριν το έβλεπα στην ίδια συχνότητα, χωρίς να το αντιλαμβάνομαι, διότι μου ήταν αδιάφορο. Όλα είναι παιχνίδια του μυαλού...
   Οι μεγαλύτεροι φορείς τύχης όμως (ή ατυχίας πες καλύτερα) για την κοινή ανθρώπινη αντίληψη είναι οι προλήψεις. Όταν τις σκέφτομαι μου προκαλεί απίστευτες στιγμές γέλιου η αδυναμία του ανθρώπου: όταν πρόκειται να μας συμβεί κάτι σημαντικό, όντες αγχωμένοι και ευάλωτοι, ψάχνουμε παντού οιωνούς, σημάδια και τέρατα. Γιατί το κάνουμε αυτό; Απλά επειδή φοβόμαστε για το χειρότερο και κάποιες λεπτομέρειες το κάνουν να φαντάζει αληθινό, σαν να ανασαίνει δίπλα μας... Οι άνθρωποι πάλι που είναι προληπτικοί στην καθημερινότητά τους είναι ακόμα πιο ανόητοι. Όταν τους συνταράσσει ένας σπασμένος καθρέφτης, γιατί δεν σκέφτονται όλα τα σπασμένα βάζα, πιάτα και ποτήρια που είναι κι αυτά εξίσου ζημιές; Όταν περνά μπροστά τους μια μαύρη γάτα, σκέφτονται πόσες άσπρες, γκρίζες ή πιτσιλωτές περνάνε καθημερινά από μπροστά τους χωρίς να τις δώσουν σημασία; Και ούτω καθεξής...
  Τέλος, η τύχη επηρεάζει πολύ την ψυχολογία μας. Πολλοί δηλαδή θεωρούν τον εαυτό τους άτυχο επειδή δυσκολεύονται να δεχτούν πως, όπως και σε όλους τους υπόλοιπους, τους "τυχαίνουν" άσχημα περιστατικά και κακές συγκυρίες: φυσικά το πρώτο εξιλαστήριο θύμα είναι η κακομοίρα η τύχη. Η τύχη που φέρνει ελπίδα, φέρνει κι απελπισία όταν έχει καιρό να μας χτυπήσει την πόρτα, κι ο καθένας μπορεί να το σκεφτεί εύκολα αυτό. Εγώ όμως αναρωτιέμαι: τη στιγμή που βρίζουμε την τύχη μας για ένα μεμονωμένο περιστατικό που μας στενοχωρεί, αναλογιζόμαστε παράλληλα πόσα μας έδωσε η καλή μας τύχη και τα προσπερνάμε σαν να μην είναι τίποτα;
   Το συμπέρασμά μου: η τύχη ίσως και να μην υπάρχει. Είναι ένα παιχνίδι του μυαλού μας στο σύνολό της, ένα τεχνητό δημιούργημα που βάζουμε σαν ασπίδα για να δικαιολογήσουμε την αδυναμία μας. Κι αν υποθέσουμε ότι υπάρχει, δεν μας ορίζει και δεν πιστεύω πως απλά χτυπάει την πόρτα στον "τυχερό". Διότι κι η τύχη θέλει τον αγώνα της: αν δεν δοκιμάσεις, αν δεν τολμήσεις, πάντα στον καθρέφτη θα αντικρίζεις έναν άτυχο άνθρωπο. Ακόμα κι ο υπερτυχερός που έπιασε το τζόκερ χρειάστηκε να παίξει το δελτίο! Συν Αθηνά και χείρα κίνει λοιπόν...
   Αυτές είναι οι σκέψεις που με ταλανίζουν (και θα συνεχίσουν), εμένα τον προβληματισμένο με την τύχη τυχοδιώκτη. Καλή τύχη (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) και στις δικές σας αναζητήσεις λοιπόν...

Τα Πάντα Ρει

   Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν την τόσο συχνά ειπωμένη έκφραση "δεν αλλάζω για κανέναν" κι άλλες συναφείς, με όποιο νόημα κι αν κρύβουν. Προφανώς ο καθένας μας νιώθει πάντα ο ίδιος, με ένα σταθερό σύνολο σκέψεων, συναισθημάτων και απόψεων. Και μετά, την κάθε εξωτερική παρεμβολή από άλλους την θεωρούμε απειλή ή προσωπική επίθεση στην προσωπικότητά μας! Σαν να είμαστε σταθερά βράχια στην ακροθαλασσιά και τα κύματα προσπαθούν με τα χρόνια να μας διαλύσουν... Όμως η όλη αυτή εντύπωση είναι λάθος.
    Για να δούμε την πραγματικότητα αντί να ζούμε στην σφαίρα των ονείρων μας, θα πρέπει να κοιτάξουμε πίσω: το παρελθόν μας θυμίζει το πόσο διαφορετικοί ήμασταν και πόσο μας άλλαξαν οι καταστάσεις και οι άνθρωποι. Τολμώ να πω πως ακόμα και άτομα που είχαν ελάχιστη επαφή μαζί μας κάνουν την διαφορά (έστω και μικρή) στο σύνολο της προσωπικότητάς μας. Επομένως, αυτή η φαινομενική σταθερότητα του εαυτού μας (και η επιμονή να μην αλλάξουμε γιατί θα "αλλοιωθεί" ο χαρακτήρας μας) είναι μια ψευδαίσθηση που μας δίνει καθημερινά το παρόν! Όντως αλλάζουμε, κι αυτό συμβαίνει καθημερινά και σταδιακά, σε ρυθμό που περνά απαρατήρητος. Κι όταν συγκρίνουμε τον σημερινό μας εαυτό με όσα παλιότερα κάναμε διαπιστώνουμε την διαφορά! Αλλά ας μην πανικοβαλλόμαστε. Στον κόσμο που ζούμε, λόγω της επαφής μας με τον περιβάλλοντα χώρο, οι αισθήσεις και η διάνοιά μας μας δίνουν συνεχώς ερεθίσματα και μας αλλάζουν. Όποιος πιστεύει πως "δεν αλλάζει" απλά κοροϊδεύει τον εαυτό του!
   Θα προσπαθήσω να κάνω μια αναλογία της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης με την φύση. Όπως ένα τοπίο δείχνει διαφορετικό με τον καιρό (τα φυτά μαραίνονται, οι αγέλες μετακινούνται, ο αέρας και η βροχή χτυπούν ανελέητα δέντρα και βράχια κι αφήνουν σημάδια) έτσι και στην ψυχή μας οι εξωτερικοί παράγοντες φέρνουν και μεγάλες μεταβολές. Σε πολλές περιπτώσεις δεχόμαστε "ραπίσματα" που μας λυγίζουν και έπειτα μας δυναμώνουν ή καθημερινή άσκηση πίεσης που, όσο αμελητέα κι αν φαίνεται, φέρνει αποτέλεσμα με τον χρόνο. Διότι κι εμείς ζούμε στο κέντρο μιας κατάστασης όπου πολλές αντιμαχόμενες και πολύμορφες δυνάμεις μας σπρώχνουν προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση. Δεν υπάρχει άτομο που να ζει προστατευμένο από όλα αυτά: όλοι μας δεχόμαστε επιδράσεις και όλοι αλλάζουμε. Ποιος είναι τόσο γελοίος που να πιστεύει πως παραμένει αλώβητος από την δίνη του χρόνου;
     "Δεν αλλάζω για κανέναν", "είμαι αυτός που είμαι" και άλλα τέτοια γλυκά κι αγαπησιάρικα... Όσο ωραία ακούγονται, τόσο κούφια είναι. Ίσως να ίσχυαν αν ζούσαμε σε ένα κλουβί όπου οι άλλοι δεν μας επηρέαζαν. Όμως πάντοτε θα συναναστρεφόμαστε προσωπικότητες κατώτερες (κατά τη γνώμη μας) που θα μας αποτρέπουν από το να τις μοιάσουμε, χαρακτήρες θαυμαστούς που θα πασχίσουμε πάση θυσία να τους μιμηθούμε, άτομα που θα μας κάνουν να αλλάξουμε εντελώς απλά και μόνο για να είμαστε κοντά τους και γενικώς θα αλλάζουμε, όπως στο σώμα έτσι και στην ψυχή, από την αρχή μέχρι το τέλος. Έτσι είναι η ζωή, οπότε δεχτείτε το και χορέψτε αντί να παραπονιέστε πως όλοι και όλα είναι εναντίον σας και πασχίζουν να σας αλλάξουν προς το χειρότερο! Τίποτα δεν μένει ίδιο, "τα πάντα ρει" όπως λέει κι ο Ηράκλειτος...

Αλήθειες Και Ψέμματα

   Αλήθεια και ψέμμα. Έννοιες που δημιούργησε ο άνθρωπος στα πλαίσια της κοινωνίας και τις χρησιμοποιεί άλλοτε ως εργαλείο επικοινωνίας και άλλοτε ως φάρμακο της ψυχής του. Ποιες είναι όμως αυτές οι έννοιες, ποια άβυσσο παρερμηνειών κρύβουν από πίσω; Ποια η επίδρασή τους στον άνθρωπο και τελικά, πάντοτε ο άνθρωπος χρησιμοποιεί αλήθειες και ψέμματα ή μήπως παραμονεύει ο κίνδυνος να γίνει δικό τους υποχείριο; Αυτά τα ερωτήματα μας ταλανίζουν πολλές φορές. Δεν ξέρω αν θα δώσω ικανοποιητικές απαντήσεις. Ωστόσο θα προσπαθήσω να τις αντιμετωπίσω μέσα από την πείρα της μικρής μου ζωής.
   Καταρχάς, από ετυμολογικής απόψεως η λέξη αλήθεια προέρχεται από το στερητικό α + την λέξη λήθη. Άρα λοιπόν η αλήθεια για τον άνθρωπο είναι κάτι που δεν μπορεί να ξεχαστεί. Δεν ξεχνάμε αυτά που συνέβησαν στη ζωή μας, δεν ξεχνάμε τα συναισθήματα που ανέπτυξε η ψυχή μας. Το ψέμμα πάλι είναι το αντίθετο της αλήθειας. Το ψέμμα ξεχνιέται, το ψέμμα χάνεται μέσα στο ποτάμι της λήθης. Και μην το αρνηθείτε. Πόσες φορές στη ζωή σας είπατε ψέμματα και δεν τα θυμόσασταν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα για να τα επαναλάβετε με λεπτομέρειες όπως τότε που τα είπατε; Εεε; Το ψέμμα είναι εύκολο και γρήγορο όπλο που βάζει σε εφαρμογή ο νους για να ξεπεραστούν εφήμερα εμπόδιά σας ή για να επιτύχετε ένα σχέδιο ή συμφέρον βραχυπρόθεσμα. Το ψέμμα ωστόσο σας φωνάζει: "πίσω έχει η αχλάδα την ουρά". Και σεις; Πάντα κάνετε ότι δεν την βλέπετε ή δεν την βλέπετε πραγματικά. Υπάρχει όμως. Να γιατί. Διότι όπως είπα το ψέμμα λησμονιέται οπότε το όπλο αυτό είναι εφήμερο. Δεν μπορεί κανείς να το χρησιμοποιήσει για μακροπρόθεσμους στόχους. Αδύνατο. Αποτέλεσμα  => η αποτυχία! Και ακόμη χειρότερα. Εάν το ένα ψέμμα φέρει το άλλο (δηλαδή κάποιος το χρησιμοποιεί συχνά-πυκνά) τότε το μόνο που θα καταφέρει είναι και να μπερδέψει το μυαλό του και να εμφανίζεται αναξιόπιστος άνθρωπος στο κοινωνικό του περιβάλλον.
   Έπειτα, στην εποχή μας οι έννοιες αλήθεια και ψέμμα παρερμηνεύονται στην καθημερινότητα. Η αλήθεια παίρνει πολλές φορές την μορφή του κακού και θεωρείται ότι αν φανερωθεί θα πληγωθεί ένας άνθρωπος ή περισσότεροι. Α, και το ψέμμα! Μαντέψτε, είναι ο ιατρός της ψυχής: "έλα μωρέ, ένα αθώο ψεμματάκι δεν θα κάνει και τόσο κακό. Αντίθετα θα λυτρώσει". Χαχαχα, εδώ γελάμε. Το ψέμμα ποτέ δεν λύτρωσε κανέναν. Το ψέμμα καταδικάζει σε "θάνατο" και αυτόν που το δέχεται και εκείνον που το χρησιμοποιεί. Από τη μία ο πρώτος καταδικάζεται σε απλή, εφήμερη άγνοια εάν το ψέμμα είναι μικρό ή στον εγκλωβισμό μέσα σε έναν γυάλινο κόσμο εάν το ψέμμα είναι μεγάλο. Και όταν λέω μεγάλο δεν εννοώ μόνο ένα αλλά μια "αλυσίδα ψεμμάτων".Έχουν χαθεί ολόκληρες ζωές μέσα σε αλυσίδες ψεμμάτων. Αλήθεια! Από την άλλη, ο χρήστης του ψέμματος εάν αυτό είναι μικρό, εντάξει, γίνεται ένας μικρός μακάκας. Αλλά εάν δημιουργήσει αλυσίδα το ψέμμα του και θα καταδικάσει τον έτερο σε άγνοια και τον εαυτό του θα εγκλωβίσει μέσα στο ίδιο του το ψέμμα. Διότι θα μάθει να ζει με  το ψέμμα και αυτό είναι ένα μονοπάτι σκοτεινό, αδιέξοδο και δεν έχει γυρισμό. Θα γίνει θύμα και θα πιαστεί στα δίχτυα που ο ίδιος έστησε. Οι άνθρωποι που επιλέγουν το ψέμμα αργά ή γρήγορα δυστυχούν.
   Εν κατακλείδι, χρησιμοποιώντας λίγη από την σοφία του Αριστοτέλη μας, θα καταλήξω στο συμπέρασμα που αφορά και το τελευταίο ερώτημα: το ψέμμα και η αλήθεια είναι τα εργαλεία ή εμείς είμαστε υποχείριά τους; Κατά έναν περίεργο τρόπο συμβαίνουν και τα δύο. Ένας άνθρωπος που επιθυμεί την αλήθεια εθίζεται σ' αυτή και κατ' επέκταση μέσω του εθισμού του αποκτά το ήθος του ανθρώπου που εκφράζεται και επιζητά αλήθειες. Αντίθετα, εκείνος που που εθίζεται στο ψέμμα καταλήγει να χαρακτηρίζεται ως άνθρωπος που λέγει και δέχεται εύκολα ψέμματα (φοβούμενος την αλήθεια). Οπότε διαλέξτε εάν θέλετε στην ζωή σας να είστε φιλαλήθεις ή ψεύτες. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να τη γεμίσετε με ψέμματα. Προτιμήστε να ζήσετε μια αληθινή ζωή γιατί μία την έχουμε. Εάν πάρετε τον δρόμο του ψέμματος δεν θα κερδίζετε πάντα, θα σας αρέσει βέβαια η κοντινή νίκη. Μα στο τέλος το μόνο που θα κερδίσετε θα 'ναι η αιώνια φυλακή που χτίσατε μόνοι σας (ολομόναχοι) με το ψέμμα σας.
                                   
By Αριάδνη

Συνήθειες Και Καταχρήσεις

   Μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις που επιδρούν στην ψυχολογία του ανθρώπου είναι αυτή της συνήθειας. Όλοι μας συνηθίζουμε σε κάτι μέσω της επανάληψης της συγκεκριμένης πράξης. Υπάρχουν  καλές συνήθειες, τις οποίες εσκεμμένα διδάσκουμε στον εαυτό μας και κακές συνήθειες, οι οποίες έρχονται και γίνονται κτήμα μας ακούσια (σύμφωνα με τον Μίλτο Πασχαλίδη πάντως και οι κακές συνήθειες έχουν την αξία τους!). Κι αν τα βάλουμε κάτω και το σκεφτούμε θα απαριθμήσουμε πολύ περισσότερες συνήθειές μας από όσες έχουμε φανταστεί!
   Το να συνηθίσω σε κάτι, ό,τι κι αν είναι αυτό, είναι φυσιολογικό. Όλοι εξαρτόμαστε από καταστάσεις, υλικά αγαθά και συναισθήματα και αυτά αποκτούν μέσα μας μεγάλο βαθμό οικειότητας. Το ερώτημα όμως είναι αν μπορούμε να κρατήσουμε το μέτρο. Αν η συνήθεια-εξάρτηση μας κατακυριεύει ή την ελέγχουμε. Και το πιο ενδιαφέρον απ' όλα είναι πως η δύναμη μιας συνήθειας εδραιώνεται μέσα μας λανθάνουσα κι μόνο όταν πια μας έχει γίνει ανάγκη γίνεται αντιληπτή! Κι εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η έλλειψη μέτρου, η κατάχρηση.
   Ανέφερα πως σε συνήθειες είμαστε εθισμένοι όλοι μας (αν αναρωτιέστε γιατί βάζω δίπλα στην "αθώα" λέξη συνήθεια την βαρυσήμαντη μετοχή "εθισμένοι" απλά σκεφτείτε πως είναι ομόρριζα - προέρχονται αμφότερα από το ήθος<έθος). Επεσήμανα επίσης πως το να κρατάμε τα χαλινάρια και να μην παρασυρόμαστε είναι ζωτικό. Όμως δεν είναι εύκολα εφικτό, ακόμα κι από τους συνετότερους! Το χειρότερο βέβαια είναι πως οι κακές συνήθειες είναι αυτές που αρέσκονται στην κατάχρηση και μας ταλαιπωρούν. Κι εκεί που μπαίνει η κατάχρηση έχει χαθεί πια ο έλεγχος. Τα προφανέστερα παραδείγματα που μπορώ να θέσω είναι το τσιγάρο, ο αλκοολισμός κι ο τζόγος, μάστιγες και τα τρία, το ένα χειρότερο από το άλλο!
   Θα πείτε τώρα (σαν καλά παιδιά που ξέρω ότι είστε): η μαμά μας είπε να μένουμε μακριά από αυτά, κι έτσι δεν διατρέχουμε κίνδυνο! Κι εγώ πάλι θα ρωτήσω: να μείνουμε μακριά απ' όλα; Να φοβόμαστε πριν καν δοκιμάσουμε; Δεν θα προσπαθήσω καν να πείσω τον οποιονδήποτε να δεχτεί την άποψή μου αλλά πιστεύω ότι μαθαίνεις κολυμπώντας, όχι φοβούμενος να αγγίξεις το νερό. Εξάλλου όποιος είναι υπερβολικά αρνητικός σε κάθε κακή συνήθεια πέφτει στην χειρότερη κατάχρηση: την αρνητικότητα σε όλα, που είναι η μιζέρια. Προτιμώ λοιπόν να έχω πάρει μια μικρή γεύση από κακές συνήθειες (για να μην παρεξηγηθώ: δεν αναφέρομαι σε ναρκωτικά κτλ) και να τις κρίνω μετέπειτα κι από προσωπική πείρα, παρά να τρέχω μακριά πανικόβλητος χωρίς να ξέρω περί τίνος πρόκειται. Κι αν καταφέρω να παραμείνω στο μέτρο όλα καλά. Αν πάλι πέσω στο επίπεδο της κατάχρησης έχω χάσει το παιχνίδι, και είμαι αδύναμος χαρακτήρας ή οι συγκυρίες με έκαναν τέτοιον. Πάντως το τελικό μου συμπέρασμα είναι το εξής: δεν μπορείς να λέγεσαι καθαρός όταν αποφεύγεις τις βρομιές αλλά όταν τις έχεις δει, τις εξαφανίζεις και τελικά βγαίνεις αλώβητος!

Όταν Τα Όνειρα Πραγματοποιούνται

  Άνθρωποι είμαστε, και όλοι έχουμε όνειρα, ή πείτε τα φιλοδοξίες κι ελπίδες αν προτιμάτε. Αυτά είναι καθαρά προσωπικά και ποικίλλουν. Μπορεί αυτό που επιθυμώ και καίγομαι κάποιος να το έχει στρωμένο κι έτοιμο και ποτέ του να μην το εκτιμήσει, κι εγώ να βρίσκω δεδομένο αυτό που σε τόσους λείπει... Αλλά το κοινό σε όλους μας είναι η επιθυμία να τα κατακτήσουμε και πως όλες μας οι πράξεις είναι στραμμένες γύρω τους. Μήπως τελικά αυτό έχει σημασία; Ή η ενέργεια και η ώθηση που μας δίνουν να ζήσουμε και να προσπαθούμε συνέχεια;
   Ο καθένας μας πάλι έχει προσωπικές εμπειρίες από όνειρα-στόχους, για τα οποία καταβάλλει τη μέγιστη προσπάθεια. Ομολογώ πως ποτέ μου δεν κατάλαβα τις πράξεις πολλών γύρω μου, ακριβώς επειδή δεν έβλεπα τον στόχο τους όπως εκείνοι τον έβλεπαν! Κι όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, υπήρχαν πάντα διαστήματα όπου ήμουν τρελός για ένα όνειρο και είχα ζωντάνια μέσα μου. Αντίθετα, σε περιόδους όπου ήμουν σε γαλήνη, (ενώ είναι ωφέλιμο να είσαι ήρεμος, δεν λέω) η ηρεμία έφερνε απάθεια, η απάθεια απραξία και η απραξία πλήξη! Κάπως έτσι χάνεται η τάση να ζούμε για κάτι και συνεπώς όλο το νόημα. Δεν είναι τυχαίο που, ενώ βλέπουμε ανθρώπους που "τα έχουν όλα" (κατά τη γνώμη μας τουλάχιστον), οι ίδιοι συχνά νιώθουν κοινοί, κενοί, μέχρι και μίζεροι. Χάνοντας τον στόχο σου μπαίνεις σ' αυτόν τον φαύλο κύκλο.
   Μια ιστορία που μου είπε ο πατέρας μου σχετίζεται με έναν φτωχό μεροκαματιάρη που είχε ανώτατο σκοπό να πάει στο Παρίσι, επειδή άκουγε πως εκεί τα πάντα είναι τέλεια και ξέγνοιαστα. Δούλεψε μια ζωή για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει το ταξίδι του... Κι όταν κάποια μέρα πήγε (με τρένο λέει η ιστορία) προς τα εκεί, στο δρόμο σκέφτηκε πολύ. Αυτό που είχε γίνει έμμονη ιδέα στη ζωή του τώρα του φαινόταν τιποτένιο! Μετά από έντονη εσωτερική πάλη κατέβηκε στην προτελευταία στάση και γύρισε σπίτι του, χωρίς να γνωρίσει ποτέ το Παρίσι! Γιατί; Επειδή σκέφτηκε πως το Παρίσι από μόνο του δεν είναι κάτι αλλά η ιδέα του Παρισιού του έδινε κίνητρο για ζωή! Κι έτσι συνέχισε ευτυχισμένος να προσπαθεί ξέροντας πλέον την αλήθεια, χωρίς να δει το όνειρο του με τα ίδια του τα μάτια.
   Μήπως κι εμείς δεν μπήκαμε τόσες φορές στη θέση του; Ευτυχισμένους μας κάνει η ιδέα του τέλειου συντρόφου, του ακριβού αυτοκινήτου, των πολλών χρημάτων! Και η ιδέα πλανεύει... Διότι τα ίδια τα αγαθά είναι αυτό ακριβώς και τίποτε περισσότερο. Κι αν δεν έχουμε ψάξει το θέμα είμαστε απλά αδαείς, που πέφτουμε με το κεφάλι στη μεγαλύτερη πλάνη: αυτήν του να θεοποιούμε κοινές ή ωραιοποιημένες καταστάσεις!
   Δεν είμαι απαισιόδοξος. Τα όνειρα είναι ό,τι ομορφότερο και μακάρι να τα πετυχαίνουμε και στην συνέχεια να ζούμε ευτυχισμένοι χωρίς να τα θεωρήσουμε ξεπερασμένα. Όμως σε τελική ανάλυση ίσως να έχει δίκιο ο Καβάφης όταν δίνει αξία στο ταξίδι και όχι στον προορισμό! Ξέρει την αδυναμία στη φύση του ανθρώπου: ότι, όταν τελικά πετυχαίνουμε τον στόχο μας, τον προσπερνάμε γρήγορα και ξεχνάμε τι σήμαινε κάποτε για εμάς...
   

Η Πρώτη Εντύπωση

   Ανοίγω ένα μεγάλο θέμα και το ξέρω. Δεν υπάρχει άτομο που να μην έχει άποψη πάνω στο θέμα της πρώτης εντύπωσης, κι αναφέρομαι σε οποιαδήποτε συνάντηση και με οποιονδήποτε στόχο. Υπάρχουν αυτοί που την υπερεκτιμούν κι αυτοί που την υποτιμούν. Κι έχει να κάνει τόσο με τα εξωτερικά στοιχεία όσο και με τον τρόπο που στεκόμαστε, φερόμαστε και κοιτάζουμε κάποιον που μόλις γνωρίσαμε.
   Συγκεκριμένα, η εξωτερική εμφάνιση (το βασικό ερέθισμα όπου πέφτει το μάτι), είναι κάτι που δεν αλλάζει ολοκληρωτικά αλλά μπορεί να βελτιωθεί αισθητά (δεν έχω να πω κάτι άλλο περί αυτού, όλα είναι θέμα γούστου). Όσο για την στάση του σώματος, υπάρχουν σε πρώτη ανάλυση οι ανοιχτοί άνθρωποι (οι πραγματικά ανοιχτοί και όσοι βιάζονται να πουλήσουν μούρη απ' την πρώτη στιγμή), οι μέτρια ανοιχτοί (που περιμένουν να φιλτράρουν τον άλλον και γενικά είναι οι καλύτεροι στην κρίση τους) και οι κλειστοί (σε βαθμό που μπορεί να φοβούνται ή να μην εμπιστεύονται καθόλου τους άλλους, σαν να βάζουν πάντα ένα τείχος γύρω από τον εαυτό τους). Ένας ανοιχτός τύπος θα έχει ελεύθερο το σώμα, θα κάνει πλατιές κινήσεις, θα σκορπίζει χαμόγελα κτλ. Ο μέτριος θα κινηθεί αναλόγως, φειδωλός ίσως στην αρχή αλλά έτοιμος να συμπαθήσει όποιον το αξίζει. Ο κλειστός, ων με το σώμα μαζεμένο, χέρια και πόδια πλεγμένα, θα προσπαθήσει να κρατήσει αποστάσεις, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Πρόχειρη η ανάλυση αλλά δείχνει πιστεύω, ως έναν βαθμό, πόσο μετράει η πρώτη επαφή και πόσο διαφορετικός είναι έκαστος...
   Αυτά πολλοί τα παραβλέπουν και "είναι υπεράνω" πρώτης εντύπωσης. Ωραία, τέτοια τρελά κι αγαπησιάρικα ακούω καθημερινά: "δεν κοιτώ την πρώτη εντύπωση", "δεν κρίνω από νωρίς", "δεν περιμένω τίποτα απ' την αρχή" (και γενικώς ΔΕΝ). Κι όμως, όλοι μας έχουμε ερεθίσματα και γούστο. Ποτέ δεν θα μας δώσει τις ίδιες εντυπώσεις ένα άτομο σε σχέση με ένα άλλο, κι ας τα ξέρουμε και τα δύο για λίγα λεπτά μόνο. Αυτό είναι γεγονός και λέει πολλά. Κανείς δεν είναι τόσο υπεράνω που να μην προσέξει τα βασικά στοιχεία του απέναντι: το ίδιο μας το μάτι και το μυαλό θα τα επεξεργαστούν και θα έχουμε βγάλει συμπεράσματα πριν ακόμα το καταλάβουμε!
   Όσοι πάλι υπερεκτιμούν την πρώτη εντύπωση συχνά ξεχνάνε το πραγματικό νόημα πασχίζοντας να δείξουν καλό πρόσωπο.... Αλλά, για να μην παρεξηγηθούμε, δεν κάνω τόσο ντόρο για το θέμα με σκοπό να πανικοβάλλω! Προφανώς μετά την πρώτη θα υπάρξει και η δεύτερη, και η τρίτη, κι εκεί τα πράγματα περιπλέκονται. Πάντως η αρχή είναι μεγάλο κεφάλαιο... Διότι μην ξεχνάμε, ποτέ δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία να κάνεις καλή πρώτη εντύπωση!

Ιστορίες των Μοναχικών Λουλουδιών (Κόρακας)

   Η ιστορία του Κόρακα είναι μια ιστορία ενδεικτική του πόσο δυνατή μπορεί να γίνει η οργή των ανθρώπων και σε πόσο λάθος μέρος μπορεί να ξεσπάσει. Βέβαια για να γίνω πιο σαφής θα πρέπει να αναφερθώ και σε άλλα άτομα που μπλέκονται σε μια ακόμα πλαστή αλλά ρεαλιστική μυθολογική αφήγηση. Ας περάσουμε στην σφαίρα του μύθου λοιπόν...
   Η ιστορία έχει να κάνει με μια ερωτική υπόθεση του θεού Απόλλωνα, ο οποίος μαγεύτηκε από την ομορφιά της Κορωνίδος, μιας πριγκίπισσας των Λαπιθών. Έσμιξε μαζί της και καρπός του έρωτά τους ήταν ο θεός Ασκληπιός. Έλα όμως που η (έγκυος τότε) Κορωνίς, φοβούμενη πως ο θεός Απόλλων θα την παρατήσει στα γεράματά της, προτίμησε την ασφάλεια στην αγκαλιά ενός θνητού, του Ίσχυ. Τότε ο Κόρακας, το ιερό πουλί του Απόλλωνα με τα ασημόλευκα φτερά είδε το ζευγάρι και μετέφερε όσα είδε στον θεό. Ο Απόλλων φυσικά τρελαμένος από ζήλια που απατήθηκε (και ειδικά που έχασε από έναν θνητό), κυνήγησε και σκότωσε την Κορωνίδα. Έσωσε όμως το παιδί που είχε στα σπλάχνα της (έτσι επέζησε ο θεός της ιατρικής Ασκληπιός, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).
   Η οργή του Απόλλωνα ήταν τρομερή. Πέρα από τον φόνο της ερωμένης του, άτυχο θύμα της έπεσε κι ο Κόρακας, ο οποίος έπεσε στην δυσμένεια του θεού, δέχτηκε την κατάρα του και μεταμορφώθηκε στο γνωστό μαύρο, δυσοίωνο πουλί. Απλά βρέθηκε στο λάθος μέρος την λάθος στιγμή και επιπλέον ήταν ο μαντατοφόρος των κακών νέων!
   Το δίδαγμα της ιστορίας είναι πιστεύω μεγάλο. Εξάλλου οι αρχαίοι ποτέ δεν περιέγραφαν την συμπεριφορά θεών τυχαία: πάντα κατέκριναν τις δικές τους (και δικές μας) αδυναμίες έμμεσα. Και η οργή είναι μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες μας! Είτε είναι δίκαιη είτε όχι, μπορεί να ξεσπάσει σε λάθος μέρος και σε λάθος στόχο... Μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά! Αυτή η μοίρα έλαχε και στον φτωχό Κόρακα, αυτή και σε πολλούς παλαιότερους και συγχρόνους μας.
   Κανείς δεν είναι τέλειος. Κανείς τόσο απαθής που να μην οργιστεί ποτέ του. Και κανείς τόσο ελάχιστα εγωιστής που να μην δώσει κάποια στιγμή στόχο στην οργή του. Όμως η οργή είναι το βαρόμετρο του χαρακτήρα μας και της ωριμότητάς μας. Δυσπιστώ απέναντι στους οργίλους που δεν ξέρουν πού πρέπει να συγκρατήσουν τα νεύρα τους και σε ποιον να ξεσπάσουν: τους βρίσκω ανώριμους. Δεν είναι δικαιολογία η οργή για να ξεγράφουμε κάθε όριο... Κι όποιος είναι αντίθετος ας μην επιχειρηματολογήσει απέναντί μου, θα βαρεθώ να τον ακούσω. Ας πάει στον Κόρακα να τα πει!

Η Σιωπή Της Οικειότητας

   Το παρακάτω δεν είναι δικό μου συμπέρασμα, αλλά το έχω διαβάσει και αργότερα το παρατήρησα. Η σιωπή της οικειότητας είναι ένα καθημερινό φαινόμενο όπου δυο ή και περισσότεροι άνθρωποι δεν μιλούν για κάποια ώρα, χωρίς αυτή η σιωπή να σημαίνει ότι δεν έχουν να πουν κάτι ή ότι διστάζουν να μιλήσουν. Είναι μια σιωπή ανάμεσα σε άτομα που είναι εξοικειωμένα μεταξύ τους και δεν δημιουργεί πρόβλημα επικοινωνίας. Απλά βρίσκονται αμφότεροι στις σκέψεις τους και μιλάνε μόνο όταν θελήσουν πραγματικά. Απαντάται κυρίως ανάμεσα στους άντρες παρά στις γυναίκες.
   Το έχω ζήσει και το εκτιμώ: μου δείχνει με απόλυτη ακρίβεια με ποια άτομα έχω πραγματική οικειότητα, όταν εγώ ο ίδιος δεν νιώθω την ανάγκη να πω κάτι για να σπάσω την σιωπή και δεν έχω παράλληλα δεύτερες σκέψεις του τύπου: μήπως "πρέπει να πω κάτι". Η σιωπή αυτή είναι "ιερή" και δείχνει έντονη συντροφικότητα. Μπορείτε να την παρατηρήσετε και σε καφετέριες, όπου ανάμεσα σε πολλές φλύαρες παρέες υπάρχει σε ένα τραπέζι μια παρέα 2-3 ατόμων που δεν μιλάει για αρκετή ώρα. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, εκείνη η παρέα πολύ πιθανόν να αισθάνεται πιο άνετα από τις άλλες μέσα στη σιωπή της.
   Το αντίθετο τώρα: έχει τύχει να βρεθείτε με άτομα που σκεφτήκατε πως "πρέπει να μιλήσω"; Ή όπου λέτε περιττά πράγματα που δεν σας προκαλούν ευχαρίστηση ή δεν τα εννοείτε, μόνο για χάρη του συνομιλητή σας; Εδώ η έλλειψη σιωπής φανερώνει κι έλλειψη οικειότητας. Φοβόμαστε ίσως την άποψη του άλλου αν δεν του μιλήσουμε, ότι δεν του είμαστε αρεστοί ή ότι δεν τον υπολογίζουμε κτλ.
   Τώρα, γιατί η σιωπή της οικειότητας είναι σχεδόν αποκλειστικά αντρικό φαινόμενο; Εδώ μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Πρέπει να παραδεχτώ ότι οι (περισσότερες τουλάχιστον) γυναίκες σκέφτονται πολύ περισσότερο από τους άντρες σε επικοινωνιακές περιστάσεις, συναντήσεις, συνομιλίες κτλ. Έχουν εντονότερα τις λεγόμενες "δεύτερες σκέψεις". Γι' αυτό ίσως να ζουν πιο έντονα την σιωπή, και να την νιώθουν σαν βάρος από το οποίο πρέπει να απαλλαγούν.
   Στους άντρες πάλι ισχύει το αντίθετο: στις επαφές μας με άλλους σκεφτόμαστε λιγότερο και είμαστε αρκετά πιο αυθόρμητοι. Κι αφού είμαστε έτσι όταν μιλάμε, λογικά το ίδιο συμβαίνει κι όταν δεν μιλάμε. Να πω ότι έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στην ιδέα που έχει ο συνομιλητής για εμάς είτε μιλάμε είτε όχι; Ή ότι σε τέτοιες στιγμές είμαστε λιγότερο ανασφαλείς; Όλα αυτά μόνο υποθέσεις είναι... Πάντως θαυμαστό είναι το πόσα συμπεράσματα μπορούμε όλοι να βγάλουμε για κάποιον όταν ΔΕΝ μιλάει!

Οντότητες Με Ταμπέλες

   Όλοι μας κάποτε σκεφτόμαστε: τι είμαι; Υπαρξιακό ζήτημα και μπανάλ, κλισέ, δε λέω. Η απάντηση κάθε φορά όμως πρωτοτυπεί. Κάποιος θα προσδιορίσει τον εαυτό του με το όνομά του, άλλος με την δουλειά που κάνει, άλλος θα πει: είμαι ο/η σύζυγος του Χ προσώπου. Αλλά εγώ αναρωτιέμαι: γιατί η προσωπική μου ταυτότητα πρέπει οπωσδήποτε να χρειάζεται περιγραφή και να βρίσκεται πάντα σε σχέση με κάτι;
   Αυτό είναι το φαινόμενο της "ταμπελοποίησης". Το όνομά μας για παράδειγμα είναι η πρώτη και αναγκαία ταμπέλα, η οποία διέπει το υπόλοιπο της ζωής μας. Το να με λένε δηλαδή Βαγγέλη και όχι Κώστα δεν αλλάζει κάτι πάνω μου, κι όμως αλλάζει την ταυτότητά μου σημαντικά, σύμφωνα με τις κοινωνικές επιταγές. Αλλιώς "με ξέρουν" οι γύρω μου ανάλογα με το πώς θα με φωνάξουν. Βέβαια θα πρέπει να είμαι γνωστός με ένα όνομα, διότι είναι αναγκαίο όπως είπαμε. Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.
   Σκεφτείτε πόσες φορές παρουσιαστήκατε σε ένα καινούριο άτομο και ποιες ήταν οι πρώτες κουβέντες που ανταλλάξατε. Προσπαθήσατε να του δώσετε την σωστή (ή την επιθυμητή) εντύπωση; Να το εντυπωσιάσετε; Όλα αυτά μέσω μιας περιγραφής του ατόμου σας του τύπου: δουλεύω εκεί, βγάζω τόσα, συγγενεύω/έχω σχέση με τον τάδε κτλ. Ωραία όλα αυτά, είναι στοιχεία της ζωής μας αλλά δεν αποδεικνύουν κάτι από μόνα τους! Μπορεί να είμαι φιλόλογος, αλλά αυτό δε λέει κάτι για εμένα (φιλόλογοι υπάρχουν 100000 ακόμα στη χώρα), μπορεί να είμαι στενός φίλος του Δημήτρη (ο οποίος ίσως έχει άλλους 5-10 στενούς φίλους). Αυτοί οι τρόποι προσδιορισμού του εαυτού μας απλά μας καθησυχάζουν, επειδή πιστεύουμε πως μας προσδιορίζουν επαρκώς και προκαλούν ενδιαφέρον στους άλλους. Αλλά στον αντίποδα σκεφτείτε μια παρέα όπου όλοι δηλώνουν φιλόλογοι ή γιατροί ή δικηγόροι, και δείτε παρόλα αυτά πόσο διαφέρουν μεταξύ τους! Τελικά η ταμπέλα του επαγγέλματος δεν κρίνει απαραίτητα κάτι για εμάς και τον τρόπο σκέψης μας. Έχω γνωρίσει μορφωμένους άξεστους, και άτομα που έβγαλαν μόνο δημοτικό και θαύμασα τον τρόπο σκέψης τους.
   Από τη δική μου οπτική γωνία, προτιμότερο είναι να ακούσω κάποιον προτού μάθω τι μέρος του λόγου είναι. Αν είναι δυνατόν να γνωρίζω ελάχιστα γι' αυτόν και να ανοίξω μαζί του ένα θέμα κρίσεως, όπου θα μου δείξει πραγματικά στοιχεία του εαυτού του. Αν πάλι ξέρω τι επαγγέλλεται, τι παρέες κάνει κτλ., το ποσοστό αντικειμενικότητας έχει ήδη πέσει αισθητά, και βγάζω αυθαίρετα συμπεράσματα για το πρόσωπο που (νομίζω ότι) ξέρω. Ανάλογα με την εικόνα που έχω σχηματίσει για τους ιατρούς θα συμπεράνω πως ό,τι είπε το είπε επειδή είναι ιατρός. Μα πόσο αυθαίρετο συμπέρασμα! Υπάρχουν τόσοι ιατροί, και ο καθένας θα απαντούσε διαφορετικά σε μια ερώτηση, π.χ.: πώς βλέπεις το ανθρώπινο σώμα;
   Κι όμως, οι περισσότεροι νομίζουμε πως μπορούμε να προβλέψουμε ένα άτομο από την "ταμπέλα" που ο ίδιος θα βάλει στον εαυτό του. Αυτό είναι το καθημερινό λάθος που κάνουμε όλοι μας, μια παγίδα που μόνοι μας πέφτουμε μέσα. Κι αυτό εκμεταλλεύεται ο κάθε επιτήδειος, ο οποίος θα μας πουλήσει παραμύθι για το ποιος είναι μέσω της "ταμπέλας" του κι αργότερα θα χτυπάμε το κεφάλι μας στον τοίχο που τον εμπιστευτήκαμε. Τι κι αν είναι ο πρωθυπουργός, τι κι αν είναι καθαρίστρια. Ο καθένας μας είναι μοναδικός, κι από την διάνοια του καθενός πρέπει να συμπεραίνουμε το ΠΟΙΟΣ είναι ο απέναντί μας (εξάλλου γι' αυτό έχουμε τον λόγο).
   Έπειτα, συχνότατα παρατηρώ σε άτομα να κρύβουν στοιχεία του εαυτού τους μέσω της "ταμπέλας" τους. Φοβάμαι να δείξω ότι είμαι ανώριμος; Το παίζω ώριμος με το να πω ότι "έχω σπουδάσει κι έχω φάει τη ζωή με το κουτάλι". Δεν θέλω να δείξω πως είμαι κοινός; Θα πω 2-3 βαρύγδουπα στοιχεία για μένα για να υποκριθώ τον μοναδικό. Αλλά (μεγάλη αλήθεια) ο πραγματικός μου εαυτός θα κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του όσο κι αν τον κρύψω, όσες ταμπέλες κι αν βάλω για το άτομό μου, οι οποίες θα δείχνουν προς μιαν άλλη, παραπλανητική κατεύθυνση. Διότι ο φιλοσοφημένος και πραγματικά έμπειρος παρατηρητής θα δει το εσωτερικό μου χάσμα. Αυτός εμπιστεύεται την εμπειρία του: ξέρει να παρατηρεί τον δρόμο αντί να αφήσει τις ταμπέλες να του προστάξουν τι να διαλέξει. Και τέλος ας μην ξεχνάμε πως, τόσο στο δρόμο όσο και στην ψυχή, αυτός που θα κάνει λάθος το πρώτο που θα βρίσει είναι οι κακές υποδείξεις μιας ταμπέλας.  

Ο Κρόνος Τρώει Τα Παιδιά Του

   Στη μυθολογία μας υπάρχουν πολλές σκηνές που χαράσσονται στη μνήμη μας λόγω της βιαιότητάς τους. Μία από τις σημαντικότερες είναι η σκηνή της παιδοφαγίας του Κρόνου. Επειδή φοβήθηκε την ανατροπή της βασιλείας του από τα παιδιά του (μιας κι ο ίδιος τα ίδια έκανε) τα έφαγε ένα-ένα, μέχρι που ο Δίας ξέφυγε με τη βοήθεια της μητέρας του Ρέας και τον ανέτρεψε. Η ιστορία αυτή εξηγεί πώς ο Δίας βασίλεψε στους ουρανούς. Μήπως όμως υπάρχει κάποιο ακόμα νόημα στην ιστορία; Μήπως οι αρχαίοι την έπλασαν επειδή είχαν καταλάβει μια βασική αρχή του σύμπαντος;
   Για να μπουν όλα σε μια τάξη ας παρουσιάσω το νόημα του ονόματος Κρόνος. Ο Κρόνος είναι ο θεός του χρόνου (Kronos < Khronos = Χρόνος). Δεν πιστεύω πως τυχαία του δόθηκε η ιδιότητα του παιδοφάγου. Ως προσωποποιημένος χρόνος έχει τις ιδιότητές του, μία από τις οποίες είναι να αλλοιώνει τα στοιχεία της φύσης, τον ίδιο τον άνθρωπο και γενικώς όλη την πλάση. Η αναλογία θα μπορούσε να έχει ως εξής: Η Δήμητρα είναι η πλάση, η γονιμότητα, ο κύκλος της ζωής. Ο Ποσειδών τα στοιχεία της φύσης και η δύναμή τους. Ο Πλούτων οι άσχημες πλευρές της ζωής και κυρίως ο Θάνατος. Κι ο Δίας το κεντρικό πρόσωπο που συμβολίζει τον άνθρωπο και την κυριαρχία του πάνω σε όλα. Ο χρόνος είναι κάτι που αλλάζει και ανατρέπει όλα τα παραπάνω και αυτό συμβολίζεται με το φάγωμα των παιδιών. Η ιστορία θα ήταν απαισιόδοξη αν ο Δίας (και κατ' επέκταση ο άνθρωπος) δεν έβγαινε αλώβητος από το χρόνο και νικητής του αλλά έτσι μας ξεχωρίζει...
    Η αναλογία αυτή λοιπόν δείχνει την αρχαία γνώση της δύναμης του χρόνου. Ο χρόνος κατάπιε τα πάντα. Μήπως δεν το λέμε συνεχώς και σήμερα; Δεν έχει αλλάξει κάτι. Φιλίες χρόνων, έρωτες φλογεροί, υποσχέσεις και συμφωνίες, όπου όλα ξεχνιούνται και κατακρημνίζονται μέσα στην πανίσχυρη δίνη του. Α ρε χρόνε αλήτη... Κι όμως, ο χρόνος είναι η βασική δύναμη που αλλάζει τα πάντα ουδέτερα: δεν είναι εχθρός μας. Ίσως οι αρχαίοι να τόνισαν αυτό το σημείο στην νίκη του Δία επί του Κρόνου: ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να "νικήσει" το χρόνο κυριολεκτικά αλλά να αποδέχεται τις αλλαγές και να επιβιώνει αλώβητος.
   Τέλος, ο χρόνος και στην αρχαία γνώμη δεν εμφανίζεται απαραίτητα ως εχθρός. Αυτό αποδεικνύεται από το πασίγνωστο ρητό πως ο καλύτερος γιατρός όλων είναι ο χρόνος. Θεωρείται λοιπόν μέσο ίασης, διότι η αλλαγή φέρνει ηρεμία (μέσω της λησμονιάς ίσως) ακόμα και στις μεγαλύτερες στενοχώριες. Τώρα, μιας και ο χρόνος είναι συνυφασμένος με τη λήθη, ίσως η επανάσταση του Δία απέναντί του να σχετίζεται με την εμφάνιση του γραπτού λόγου, με τον οποίο ο άνθρωπος "νίκησε" τον χρόνο (νικώντας πρώτα την λήθη), αφού διέσωσε ακέραια τα γραπτά του μνημεία για τις επόμενες γενιές. Ίσως πάλι η νίκη του Δία να συμβολίζει την ανατροπή της χρονικής ακολουθίας, δηλαδή την αναζήτηση του παρελθόντος. Ας σκεφτούμε, υπάρχει άλλο ζώο που να νοιάζεται για το τι έγινε στο παρελθόν πέρα από μας κι έτσι να προσπαθεί να καθορίσει το μέλλον;
   Σε κάθε περίπτωση η ιστορία αυτή (όπως και κάθε άλλη) επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Ας αρκεστώ σε όσες κατάφερα να διατυπώσω... Εξάλλου πάντα υπάρχει χρόνος να βρεθούν κι άλλες!

Το Κυνήγι Της Ετυμολογίας

   Εμείς οι Έλληνες έχουμε τη συνήθεια να καυχιόμαστε για την μοναδικότητά μας και την αξία μας. Κι ένα από τα περισσότερο προβαλλόμενα επιχειρήματά μας είναι πως έχουμε "πλούσια" γλώσσα. Πιστεύουμε πως το να μιλάμε (τώρα το αν μιλάμε σωστά είναι βασικό ζήτημα) την ελληνική μας κάνει άρχοντες. Εγώ όμως θέσω το εξής ερώτημα: μπορούμε να αράξουμε στον καναπέ μας σίγουροι πως ξέρουμε τη γλώσσα μας;
   Δεν μπορώ να απαντήσω για όλους τους Έλληνες αλλά σίγουρα μπορώ για έναν: τον εαυτό μου. Εγώ λοιπόν ήμουν άτομο που πάντα εξέταζα τη γλώσσα. Από προσωπικό ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία κυρίως, αλλά παράλληλα είναι αδύνατο να μην γεννηθεί και περιέργεια για τη δομή της. Γνωρίζοντας καλή ορθογραφία, σύνταξη και λεξιλόγιο ένιωθα κι εγώ ένας μικρός πρίγκιπας, ο οποίος "ξέρει ελληνικά".
   Όλα όμως τα αναθεώρησα όταν άρχισα να εμβαθύνω στην αρχαία ελληνική. Τότε συνειδητοποίησα το γιατί η κάθε λέξη είναι όπως είναι, από πού προέρχεται και γιατί σημαίνει αυτό που σημαίνει. Καλύφθηκαν πολλά κενά μου και, όσο μαθαίνω περισσότερα, τόσο καταλαβαίνω πως πέφτω έξω όταν νομίζω πως ξέρω αρκετά...
   Και πάλι όμως ένιωθα γαλήνη αφού και με τα αρχαία τα κατάφερα, έβγαλα τα συμπεράσματά μου και σταθεροποίησα τις γνώσεις μου. Έλα όμως που ποτέ δεν πρέπει να είσαι αρκετά σίγουρος. Διότι αργότερα μου χτύπησε την πόρτα η ινδοευρωπαϊκή πρωτόγλωσσα, που σύμφωνα με επιστημονικό υλικό είναι οι ρίζες και απαρχές των αρχαίων ελληνικών, είτε άμεσα είτε μέσω συγγενικών γλωσσών, δανείων κτλ. Όταν τότε συνειδητοποίησα πως για άλλη μια φορά είχα κάνει λάθος νομίζοντας πως ξέρω αρκετά, το πήρα απόφαση: η γλώσσα είναι ένα κυνήγι, και ποτέ δεν μπορείς να ηρεμήσεις. Η ετυμολογία είναι ένα καλό όπλο για να ανασκαλέψεις τα δεδομένα και να βγάλεις συμπεράσματα αλλά, όσο καλός "κυνηγός" και να γίνεις, πάντα θα περνά μπροστά σου ένα θήραμα ενδιαφέρον που προκαλεί τον κυνηγό μέσα σου και κάνοντάς τον να αμφιβάλλει για τις ικανότητές σου...
   Ένα από τα συμπεράσματα λοιπόν: οι λέξεις δεν είναι πάντα αυτό που δείχνουν. Λογικό είναι, καθώς τα χρόνια περνούν, οι σημασίες να αλλάζουν. Για παράδειγμα, η λέξη "αστείος" στην σύγχρονη γλώσσα αντιστοιχεί στο: αυτός που προκαλεί γέλιο. Όμως στην αρχαιότητα ο γελοίος ήταν αυτός που προκαλεί γέλιο (γέλιου οίος = κατάλληλος για γέλιο). Αστείος ήταν αυτός που αρμόζει στο "άστυ", ο εκλεπτυσμένος και στυλάτος, σε αντίθεση με τις χοντροκοπιές του αγρού. Αλλά μέσω της αντίθεσης της αθηναϊκής κωμωδίας που ήταν "αστεία" και προκαλούσε γέλιο με την μεγαρική και δωρική που ήταν "αγροίκες", η λέξη πήρε σταδιακά τη σημασία που γνωρίζουμε.
   Άλλο παράδειγμα είναι η λέξη "ωραίος". Την έχουμε ταυτίσει με το "όμορφος" αλλά δεν είναι ταυτόσημες οι λέξεις. Όμορφος (ή καλύτερα εύμορφος, αυτός με την ωραία μορφή) είναι ένα μόνιμο χαρακτηριστικό που ταιριάζει σε κάποιον. Ωραίος από την άλλη είναι αυτός που βρίσκεται "στην κατάλληλη ώρα" και, κατ' επέκταση, στο κατάλληλο μέρος. Το να εμφανιστεί δηλαδή ένας κουστουμαρισμένος κύριος σε ένα κυριλέ μαγαζί τον κάνει ωραίο, ενώ το να εμφανιστεί έτσι σε ένα μέρος για πανκ άτομα δεν είναι ωραίο, αλλά άκαιρο (ο άνθρωπος αυτός μπορεί να είναι σε κάθε περίπτωση όμορφος - αυτό δεν αλλάζει). Δηλαδή ένας όμορφος άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα ωραίος και το αντίστροφο. Και τα παραπάνω είναι ελάχιστα από τα τόσα παραδείγματα... Τώρα, μετά από την αμφισβήτηση τέτοιων εννοιών που συναντούμε καθημερινά χωρίς να τις εξετάζουμε, ποιος μπορεί να πει ότι ξέρει αρκετά και δεν έχει να μάθει περισσότερα;

   

Από Την Κόλαση Στον Παράδεισο Με Ένα Βήμα

   Η ιστορία που θα σας εξιστορήσω δεν είναι δυστυχώς δικής μου επινόησης (από μια λαμπρή φιλόσοφο την άκουσα) αλλά είναι αξιόλογη και αξίζει να διαβαστεί. Ήταν λοιπόν ένας νεαρός λογοτέχνης που πέθανε ξαφνικά. Καθώς ανελήφθη στους ουρανούς και συνάντησε τον Άγιο Πέτρο εκείνος του είπε: δεν αποφασίστηκε για σένα προς τα πού κλίνεις, οπότε θα σου δείξω και την Κόλαση και τον Παράδεισο για να έχεις από πριν μια ιδέα. Ξεκινάμε με την Κόλαση...
   Στο δρόμο για εκεί ο νεαρός φανταζόταν καζάνια, αλυσίδες, σπαραχτικές κραυγές ικεσίας, διαμελισμένα σώματα κτλ κτλ. Όταν άνοιξαν οι πύλες της Κόλασης όμως είδε μια αίθουσα ευρύχωρη, στη μέση της οποίας υπήρχε ένα τραπέζι, πάνω στο οποίο υπήρχε μια γαβάθα με λαχταριστό φαγητό. Γύρω από το τραπέζι περιφέρονταν καχεκτικοί, αποστεωμένοι άνθρωποι που είχαν κουτάλες αντί για χέρια: έφταναν άνετα για να σερβιριστούν αλλά, μιας και οι κουτάλες αγκώνες δεν έχουν, ήταν αδύνατο να φέρουν το φαγητό στο στόμα τους. Οπότε ζούσαν σε έναν αέναο κύκλο λαχτάρας και πείνας, και περιφέρονταν ανήμποροι, πεινασμένοι κι αξιολύπητοι γύρω από το τραπέζι.
   Αφού τα είδαν αυτά, οι συνταξιδιώτες κατευθύνθηκαν προς τον Παράδεισο. Ο νεαρός στο δρόμο φανταζόταν ειδυλλιακά μέρη, ρυάκια, λιβάδια και γαλήνιες μορφές με άρπες κτλ κτλ. Όταν όμως οι πύλες του Παραδείσου άνοιξαν μπροστά του, είδε το ίδιο σκηνικό: το τραπέζι με το φαγητό και τους ανθρώπους με τις κουτάλες, με τη διαφορά πως εδώ ήταν όλοι χορτάτοι, ήρεμοι και χαρούμενοι! Είχαν βλέπετε εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον και την αλληλεγγύη μέσα τους, οπότε, αφού κατάλαβαν πως το σελφ-σέρβις ήταν αδύνατο, τάιζε ο ένας τον άλλον, κάτι που οι εγωιστές και καχύποπτοι κολασμένοι ποτέ δεν σκέφτηκαν ή καταδέχτηκαν!
    Συγχωρήστε με για τον τόνο μου που θυμίζει κήρυγμα εκκλησίας, αλλά είχα λόγο που το έκανα: θέλω να συνδέσω την ιστορία αυτή με τη ζωή μας. Βλέπετε ο νεαρός είχε τις λάθος εντυπώσεις πριν καν εισέλθει στο καθένα από τα δυο πολυθρύλητα μέρη. Με τον ίδιο τρόπο κι εμείς βρίσκουμε την Κόλαση ή τον Παράδεισο στις καταστάσεις που μας περιζώνουν πριν καν τις αντιμετωπίσουμε! Τις θεωρούμε προδιαγεγραμμένες, τετελεσμένες... Αλλά ξεχνάμε πως η Κόλαση ελάχιστα απέχει από τον Παράδεισο: είναι οι δικές μας επιλογές που κάνουν την διαφορά! Όταν ζήσεις ένα συμβάν και έχεις την επιλογή να πράξεις έτσι ή αλλιώς, τότε ας πούμε πως "ανοίγουν οι πύλες του Παραδείσου και της Κόλασης" μέσα σου κι εσύ πράττεις καταπώς αποφασίζεις, σε μια κατάσταση όπου όλα μπορούν να διαμορφωθούν ανάλογα με τον δρόμο που ακολουθείς! Τίποτα δεν είναι μοιραίο ή προδιαγεγραμμένο. Γι' αυτό το κεφάλι ψηλά. Αυτό είναι που θα κάνει τη διαφορά, το να ξέρουμε πόση σημασία έχουν οι επιλογές μας...

Η Γυναικεία Ψυχή

  Άβυσσος η ψυχή της γυναίκας.
      Δεν το λέω εγώ, ο Φρόυντ το λέει.
          Απλά μπροστά μου επιβεβαιώνεται κάθε μέρα που περνάει...
               Και όσο κι αν προσεγγίσεις την άβυσσο πάλι άβυσσο βρίσκεις!    

Αυτοκριτική

   Εγώ. Μεγάλη λέξη. Περικλείει τα πάντα γύρω από μένα, από τα απλούστερα θέλω μου μέχρι και τις πιο μύχιες σκέψεις μου. Το περιβάλλον μου, τους ανθρώπους που βρίσκονται στη μνήμη μου, όσα έκανα κι όσα θα κάνω. Το εγώ συμπληρώνεται βασικά από το εμείς. Τελικά είναι μια λέξη που περιγράφει μόνο εμένα ή μήπως εμένα και όλη την ιστορία που έχω πίσω μου;
   Ο εγωισμός. Το βασικό συναίσθημα που έχουμε μέσα μας. Αίσθημα ελπίδας, αυτοεκτίμησης κι αυτογνωσίας, αίσθημα δικαίου που θα μας κάνει να παλέψουμε μέχρι εσχάτων για τα δικαιώματά μας και για όσα πιστεύουμε πως μας ανήκουν. Επίσης, σε προχωρημένο επίπεδο, η παρόρμηση να τσακίσουμε πολλά "εσύ" και "αυτοί" προκειμένου να υπερισχύσει το "εγώ". Ο χαρακτηρισμός "εγωιστής" λοιπόν για κάποιον είναι λίγο πολύ αληθινός με την απλή έννοια του "αγαπώ εμένα". Εξάλλου, όσο καλός, φιλάνθρωπος και αλτρουιστής κι αν είναι κάποιος, πάντα ο εαυτός του είναι το πρωταρχικό. Απλά η έννοια πήρε τον κακό δρόμο λόγω του ανταγωνισμού μεταξύ πολλών "εγώ"...
    Οι προσωπικές διαμάχες δηλαδή με τον κάθε ανταγωνιστή για να πάρουμε αυτό που θέλουμε μας έκαναν να ψάχνουμε τρόπους να νικήσουμε τον εγωισμό του προβάλλοντας παράλληλα το δικό μας. Η προσωπική προσβολή, η λεκτική και σωματική βία, τα πονηρά τεχνάσματα. Όταν κάποιος έχει τον εαυτό του ψηλά και μας προκαλεί φθόνο ή ζήλια πασχίζουμε να μας αποδεχτεί και να μας αναγνωρίσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Διότι όταν επιτίθεσαι στον εγωισμό του άλλου τον κάνεις να νιώθει αδύναμος και τον κερδίζεις είτε τον πλησιάζεις με καλό είτε με κακό σκοπό.
   Ανέλυσα την κακή ίσως όψη της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας και των ανάλογων πράξεων: κοντολογίς του βασικού ενστίκτου. Αυτό όμως που μας συγκρατεί είναι η αυτοκριτική. Το να βάλουμε τα απαραίτητα όρια στον εγωισμό μας και να μην απαιτούμε τα πάντα χωρίς να τα αξίζουμε. Η ανάγκη του να αποδεχτούμε τους υπόλοιπους στον περιβάλλοντα χώρο μας. Η επίγνωση του "τι είμαι" σε σχέση με τους άλλους, τι αξίζω και πώς πρέπει να μου φέρονται. Σε σωστή δοσολογία, ο εγωισμός, ο γεννημένος μέσα από την αυτογνωσία/αυτοκριτική, μας κάνει ικανούς να εμπιστευτούμε το εγώ τους και να παίρνουμε ό,τι μας αξίζει. Σε χαμηλότερη, η έλλειψη εγωισμού μας κάνει να φοβόμαστε τους άλλους και σε υψηλότερη, η έπαρση να μην τους υπολογίζουμε καν. Οπότε η σχέση και η επικοινωνία μας με τους έξω έχει βασική προϋπόθεση μια ματιά στον εσωτερικό κόσμο. "Βάστα τ' άλογα αγόρι μου" λέει λοιπόν η αυτοκριτική στον εαυτό μας.
   Μέχρι τώρα όλα είναι απλά: αγαπάμε εμάς, τους άλλους κι όλα μέλι-γάλα. Αλλά όταν εισέρχονται στην ίδια συζήτηση έννοιες όπως αναξιοπρέπεια, εκμετάλλευση και ταπείνωση (έννοιες που δυστυχώς είναι μέσα στην καθημερινότητα) ο εγωισμός μας παθαίνει ένα σοκ. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που δεν γνώρισαν τον εαυτό τους επειδή είχαν κακή μεταχείριση και λάθος ερεθίσματα. Και δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για τον οποιονδήποτε από την ισοπέδωση του εγωισμού του. Μπορούμε να το ξεπεράσουμε και να βρούμε την πραγματική μας θέση μέσα στη σκληρή και άτεγκτη κοινωνία; Τότε δείχνουμε κατά πόσο είμαστε μάγκες, δυναμικοί και αξίζουμε να έχουμε τα χαλινάρια του εαυτού μας. Όταν πάλι καταδυναστευόμαστε από τους άλλους σε σημείο να μην αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, ε τότε γινόμαστε μίζερες υπάρξεις και τίποτα περισσότερο...
   Τέλος πάντων, πολλοί λένε πως το να ρίχνεις το φράγμα του εγωισμού σου είναι απαραίτητο βήμα στη ζωή: στον παθιασμένο έρωτα, στην ανιδιοτελή και πραγματική φιλία, στην αμείλικτη πειθαρχία του στρατού, στην κοινωνική ιεραρχία και σε πολλούς άλλους ρόλους που μας υπαγορεύει η κοινωνία. Κι αφού το λένε τόσοι πολλοί, ποιος είμαι εγώ που θα τους διαψεύσει;
 
   

Τα 7 Θανάσιμα Αμαρτήματα

   Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα (φθόνος, λαγνεία, τεμπελιά, υπεροψία, οργή, λαιμαργία, απληστία) είναι μια παλιά ιστορία, διαδεδομένη από τις απαρχές του Χριστιανισμού. Ήταν μια ηθικοπλαστική απαγόρευση για τον ευσεβή χριστιανό, προκειμένου αυτός να είναι εγκρατής και να μπει στο σωστό δρόμο. Όμως υπάρχουν πολλά κενά. Για παράδειγμα, τι κακό υπάρχει στο να τρώει κάποιος πολύ; Είναι ισάξια κακό το να είσαι άπληστος με το να είσαι τεμπέλης, με το πρώτο να βλάπτει το κοινό καλό ενώ το δεύτερο εσένα; Εμένα δεν με ικανοποιεί το να πιστεύω άκριτα: οπότε θα προχωρήσω για άλλη μια φορά την σκέψη μου.
   Προσπαθώντας να βρω κάτι κοινό, που να συνδέει τις 7 ιδιότητες μεταξύ τους, συμπεραίνω πως όλα είναι ακραία. Όχι το ίδιο κακά αλλά το ίδιο ακραία. Θα κάνω μια πρόχειρη απεικόνιση:

Λίγο                                    Δέον                                   Πολύ
Αδιαφορία                        Ενδιαφέρον                         Φθόνος
Ανεραστία                    Σεξουαλικότητα                     Λαγνεία
Τεμπελιά                            Ζήλος                        Υπερβάλλων ζήλος            
Ταπείνωση                      Σεμνότητα                          Υπεροψία
Απάθεια                      Αυτοσυγκράτηση                      Οργή
Ανορεξία                            Όρεξη                            Λαιμαργία
Απραξία                      Φιλοπραγμοσύνη                   Απληστία

    Σύμφωνα τώρα με τον αγαπητό μου Αριστοτέλη ό,τι απέχει από το δέον (είτε με το να είναι περισσότερο είτε λιγότερο) έχει κάτι λάθος. Γι' αυτό ακριβώς βρίσκω τις ρίζες των 7 θανάσιμων αμαρτημάτων πολύ κοντά στην αριστοτελική φιλοσοφία. Κι επειδή ηθική εξήγηση δεν υπάρχει για τα περισσότερα από αυτά (διότι δεν προκαλούν άμεσο κακό) πιστεύω πως οι χριστιανοί διδάσκαλοι ήθους αρχικά στηρίχτηκαν σε αριστοτελικές πεποιθήσεις και τα δίδαξαν.
    Από αυτό το σημείο και πέρα τα πράγματα γίνονται υποκειμενικά. Ο καθένας διαβαθμίζει το καθένα από αυτά τα αμαρτήματα όπως θέλει και βρίσκει άλλες κακές συνέπειες να κρύβονται πίσω απ' το καθένα. Εγώ θα κλείσω έτσι (για πολλοστή φορά): μέτρον άριστον!

Όλα Είναι Θέμα Κόμπλεξ

     Ακούω πολύ συχνά στις ειδήσεις, σε συζητήσεις, στην καθημερινότητα πως "ο ένοχος δικαιολογείται (ή δεν φταίει!), είχε ψυχολογικά προβλήματα". Και, σαν παιδί κι εγώ, θα αναρωτηθώ: τι σημαίνει αυτό; Ότι εγώ, εσύ κι ο παραδίπλα είμαι "φυσιολογικοί" ενώ εκείνος "ψυχοπαθής"; Συγχωρήστε με, εύπιστοι φίλοι μου, αλλά όχι! Ψυχοπαθείς υπάρχουν και είναι ακραίες περιπτώσεις αλλά δεν βαπτίζω την κάθε απερισκεψία/αμαρτία/κακή πράξη μοιραίο αποτέλεσμα λόγω ψυχασθένειας! Για μένα αυτό είναι η φτηνότερη δικαιολογία όλων...
    Και συνεχίζω τονίζοντας: τα πράγματα δεν είναι ασπρόμαυρα. Δεν υπάρχουν οι φυσιολογικοί που είναι καθ' όλα νόμιμοι και οι ψυχοπαθείς που μας μαστίζουν. Αντίθετα, όλοι μας είμαστε άνθρωποι με ζωντανή και περίπλοκη ψυχολογία. Αυτή γεννήθηκε και ανατράφηκε από τους γονείς μας κι αυτά που μας πρόσφεραν, το περιβάλλον, το σχολείο, τις συνθήκες ζωής μας κτλ. Αυτά μας κάνουν τόσο διαφορετικούς ώστε να μην υπάρχει κάποιος άνθρωπος ολόιδιος στον ψυχισμό με άλλον, και να μην υπάρχει άνθρωπος χωρίς κάποια (έστω και τα ελάχιστα) ψυχικά τραύματα! Αυτό όμως είναι μια κοινή πραγματικότητα για όλους, κι επίσης μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται, εύκολα ή όχι. Αν ο καθένας έβγαζε κάθε ακραία μύχια σκέψη του στην επιφάνεια τότε η κοινωνία απλά δεν θα ήταν κοινωνία...
   Δεν θα βγάλω τον εαυτό μου απέξω. Όπως ο καθένας, έχω τα κόμπλεξ μου (λιγότερα από κάποιους, περισσότερα από άλλους) κι αυτά πολλές φορές καθορίζουν την συμπεριφορά μου, τις αποφάσεις και τις πράξεις μου. Απλά θα πρέπει να υπάρχουν όρια στο πόσο δίκαιο και αποδεκτό είναι αυτό: αυτά είναι τα όρια που καθορίζει η λογική. Και βάσει αυτής θα λειτουργήσω "φυσιολογικά" αντί να εξωτερικεύω την κάθε μου παρόρμηση. Λυπάμαι που σας απογοητεύω αλλά δεν θα γίνω ο εγκληματίας "λόγω ψυχολογικών προβλημάτων" ούτε θα καταπιώ την καραμέλα πως όλοι οι υπόλοιποι δικαίως θα γίνουν. Αν όχι το απαιτώ, τουλάχιστον το ζητώ. Για άλλη μια φορά, μέτρον άριστον!
   Θα μου πείτε: και πάλι η θεωρία αποδείχτηκε χρυσή! Στην πράξη όμως; Εδώ είναι το δύσκολο κομμάτι της κοινωνίας. Πώς να καταπνίξεις τόσες διαφορετικές, σε ποικιλία και ένταση, παρορμήσεις και επιθυμίες τόσων ανθρώπων; Η αθώα και αισιόδοξη σκέψη είναι να ποντάρεις στην καλή πλευρά τους και στην αυτοκυριαρχία τους. Αλλά η ωριμότερη και, δυστυχώς, πιο ρεαλιστική είναι πως οι άνθρωποι είμαστε πλασμένοι για να διογκώνουμε συνεχώς τις ελευθερίες μας εισερχόμενοι βίαια σ' αυτές των άλλων. Είμαστε, ως επί το πλείστον, ανώριμοι κι εγωιστές και γι΄αυτό χρειαζόμαστε τον μπαμπά-νόμο (που επίσης συχνά είναι άδικος ή καταπιεστικός) να μας πιάνει από το χεράκι και να μας λέει με κάθε λεπτομέρεια τι είναι σωστό και τι λάθος. Είναι ντροπή που είμαστε έτσι, ειδικά εφόσον διατυμπανίζουμε την ανωτερότητα μας ως είδος! Οπότε ας μην ονειρευόμαστε να καταλύσουμε τους νόμους αλλά να αποδείξουμε ότι δεν τους χρειαζόμαστε!

Ιστορίες των Μοναχικών Λουλουδιών (Μυρτίλος)

   Αυτή είναι μια λίγο-πολύ γνωστή ιστορία για το τι μπορεί να κάνει η προδοσία. Θα σας μεταφέρω στην αρχαία Πελοπόννησο και πιο συγκεκριμένα στην Πίσα της Ηλίδας. Εκεί βασίλευε ο βασιλιάς Οινόμαος, ο οποίος λάτρευε την πανέμορφη κόρη του Ιπποδάμεια. Όταν αυτή έφτασε σε ηλικία γάμου και οι μνηστήρες άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους ο Οινόμαος, από πατρική υπερπροστατευτικότητα, καθιέρωσε αγώνες ιπποδρομίας: ο ίδιος ενάντια στον επίδοξο γαμπρό του, με το πρόσχημα πως χρειάζεται ανδρεία και μυαλό για να παντρευτείς τη βασιλοπούλα της Πίσας. Ανδρεία μιας και όποιος αποτύγχανε έχανε και το κεφάλι του μαζί με τον αγώνα! Το πρόβλημα ήταν πως ο Οινόμαος είχε (ή τουλάχιστον φημολογούνταν ότι είχε λόγω της εξαιρετικής δύναμης και ταχύτητας των αλόγων) φτερωτά άλογα, δώρο του θεού Άρη...
  Η μοίρα ήθελε να αγαπήσει την Ιπποδάμεια ο νεαρός πρίγκηπας της Φρυγίας Πέλοπας (από τον οποίο πήρε το όνομα του η Πελοπόννησος) και να προκαλέσει τον Οινόμαο σε αρματοδρομικό αγώνα. Πριν τον αγώνα όμως συμφώνησε με τον Μυρτίλο, τον υπεύθυνο για το άρμα του βασιλιά, να αλλάξει τα καρφιά στους άξονες των τροχών του άρματος του τελευταίου με κέρινα, με αντάλλαγμα το μισό βασίλειο. Ο Μυρτίλος δέχτηκε, κι έτσι ο Πέλοπας σύντομα κέρδισε τα πάντα: το βασίλειο, την Ιπποδάμεια και τον μισητό του πεθερό νεκρό από το "ατύχημα" του άρματος.
  Όταν ο Μυρτίλος βρέθηκε με τον Πέλοπα και ζήτησε την αμοιβή του, ο Πέλοπας τον έριξε από ένα άρμα (ήταν της μόδας φαίνεται) στο πέλαγος, το οποίο ονομάστηκε Μυρτώο λόγω του ανθρώπου αυτού. Η ιστορία λοιπόν μας δείχνει πως από την αρχαιότητα ήταν γνωστή η δύναμη της προδοσίας καθώς και η έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε προδότες... Βέβαια ο Μυρτίλος πήρε εν μέρει την εκδίκησή του επειδή καταράστηκε τον Πέλοπα (ο οποίος είναι ο πρόγονος της φημισμένης γενιάς των Ατρειδών) και η κατάρα του βασάνισε την γενιά για αιώνες αργότερα. 

Γιατί Υπάρχει Το Κακό Στον Κόσμο;

    Τις προάλλες είχα μια συζήτηση με μια φίλη και, ενώ οι φιλοσοφικές αύρες μας περιέζωναν και ανέμιζαν τα μαλλιά μας, αναρωτηθήκαμε: γιατί υπάρχει το κακό; Τι εξυπηρετεί; Έχω ακούσει πολλούς να υποστηρίζουν πως Θεός δεν υπάρχει επειδή, αν υπήρχε, δεν θα επέτρεπε το κακό και το θάνατο  στον κόσμο! Ε όχι, διαφωνώ... Το κακό είναι κάτι απαραίτητο, κι ας το μισούμε όλοι μας σε κάθε μορφή του.
    Για να το αναλύσω τώρα θα πρέπει να το ορίσω. Θα είναι κάπως γενικός ο ορισμός μιας και "κακά" είναι πολλά πράγματα. Κακή μπορεί να χαρακτηριστεί μια ψυχή, μια σκέψη, η συμπεριφορά κάποιου, ένα συναίσθημα, καθώς και μια μακαρονάδα. "Κακό" πάντως θα πω πως είναι: πρώτον, ό,τι δεν είναι καλό, ποιοτικά, ως ενέργεια ή ως νοοτροπία. Δεύτερον, είναι ό,τι βλάπτει άμεσα και καταστρέφει, ή οι συνέπειές του προκαλούν σήψη, μίσος, διαφθορά, καταστροφή και άσχημες καταστάσεις. Ο καθένας μας βέβαια μπορεί να κρίνει αλλιώς το "κακό", επειδή η έννοια είναι αυστηρά και απόλυτα υποκειμενική. Μπορεί εγώ να θεωρώ πως είμαι ο καλύτερος άνθρωπος αλλά οι γύρω μου να με βρίσκουν κακό στη δουλειά μου, στις σχέσεις μου, γενικά στην ποιότητά μου ως άτομο, και όλοι θα το κάνουν για δικούς τους λόγους!
    Αφού έδωσα έναν υποτυπώδη ορισμό του "Κακού" ας πάω και στον λόγο ύπαρξής του. Σύμφωνα με την ταπεινή μου γνώμη το κακό υπάρχει για να επιβεβαιώνει το καλό. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου δεν θα υπήρχε κακό σε καμία μορφή: να ήταν όλα άψογα, χωρίς καταστροφές κτλ. Τι αξία θα είχε αυτό το καλό αφού δεν θα υπήρχε το κακό παράδειγμα ως αντιστάθμισμα; Το καλό θα ήταν το καθημερινό, το βαρετό, το αυτονόητο... Αλλά στον ατελή μα τέλειο κόσμο μας κάθε καλή πράξη την εκτιμάμε επειδή την εξυψώνουμε σε σχέση με την αντίστοιχη κακή. Επιβεβαιωνόμαστε και επιβεβαιώνουμε τους άλλους με γνώμονα το κακό. Εγώ θα κριθώ ως καλός όταν οι γύρω μου, έχοντας στο μυαλό τους παραδείγματα κακίας, με ξεχωρίσουν και με εκτιμήσουν. Αυτό μπορεί να συμβεί σε οτιδήποτε δικό μου, όπως στην συμπεριφορά μου, στις σκέψεις μου, στις αποφάσεις μου και, το κυριότερο, στην μακαρονάδα που θα φτιάξω.
    Ας αφιερώσω τέλος και δυο αράδες στο θέμα της ύπαρξης του Θεού, η οποία κλονίζεται (σύμφωνα με πολλούς) λόγω της ύπαρξης του κακού: ο Θεός (όπως κι αν περιγράφεται αυτός, δεν είναι το θέμα μας - εγώ τον ορίζω εδώ απλά ως δημιουργό) δημιούργησε το κακό για να εκτιμήσουμε καθετί καλό και να βελτιωθούμε οι ίδιοι μας. Το κακό μπορεί να μας προκαλέσει φόβο, θλίψη κτλ και να μας κάνει δυνατότερους κι εμπειρότερους, δηλαδή να λειτουργήσει προτρεπτικά. Όσο για την άποψη πως "ο Θεός αφήνει ανθρώπους να πεθαίνουν άδικα" εγώ ας πω αυτό: αν τους έσωζε όλους αυτούς, δεν θα ήταν άδικο για εμάς τους υπόλοιπους που κάποτε θα παραδώσουμε πνεύμα εις Κύριον; Δυστυχώς, το τι είναι δίκαιο να γίνει και τι όχι είναι αρκετά περίπλοκο για να καθοριστεί απλά από λίγες λέξεις: για μένα το "κακό" δεν είναι δίκαιο ούτε άδικο, απλώς αναγκαίο...

Ιστορίες των Μοναχικών Λουλουδιών (Έλλη και Μελικέρτης)

   Ούτε ο τίτλος ούτε η ιδέα είναι δικά μου, αλλά του μέντορά μου. Εγώ απλώς θέλω να εξιστορήσω... Ως ιστορίες των "μοναχικών λουλουδιών" θα γράψω για μυθολογικά πρόσωπα που, κατ' εμέ, δεν έχουν την διασημότητα άλλων και αξίζει ίσως να γραφτεί κάτι γι' αυτά!
   Σήμερα θα ασχοληθώ με τις ζωές δυο παιδιών που χάθηκαν άδικα στην ίδια ιστορία. Η ιστορία εκτυλίσσεται στον Ορχομενό Βοιωτίας, όπου βασιλιάς ήταν ο Αθάμας. Παιδιά του Αθάμαντα από την θεά Νεφέλη ήταν ο Φρίξος και η Έλλη. Όλα κυλούσαν καλά μέχρι που ο βασιλιάς προτίμησε μια ξένη ως βασίλισσά του, την Ινώ, μια γυναίκα φιλόδοξη και μοχθηρή που σκοπό είχε να ξεκληρίσει την βασιλική οικογένεια και γενικότερα τον λαό του Ορχομενού και να κατακτήσει ολοκληρωτικά τον βασιλιά. Η μυθολογία μας αναφέρει για τις προσπάθειές της (κατηγορούνταν και για μαγεία, είχε από τον λαό αντιμετώπιση παρόμοια με της Μήδειας): προσπάθησε να δηλητηριάσει την Έλλη με δηλητηριασμένη χτένα (και μετά μου λέτε για Χιονάτες...), έβαλε τον Φρίξο να καβαλήσει ένα μαγικά αγριεμένο άλογο με σκοπό να σκοτωθεί στους κακοτράχαλους λόφους (όλες οι προσπάθειές της να σκοτώσει τα παιδιά ήταν άκαρπες μιας και τους προστάτευε η μητέρα τους Νεφέλη), έβαλε ανθρώπους της να καταστρέψουν τους σπόρους στις βασιλικές αποθήκες με αποτέλεσμα να μην φυτρώσουν κι ο λαός να πεινάσει....
    Η μεγαλύτερή της μηχανορραφία ήταν να αποδώσει στον Φρίξο και την Έλλη την ακαρπία πληρώνοντας χρησμοφόρους για να ανακοινώσουν πως τα παιδιά του Αθάμαντα είναι υπαίτια σύμφωνα με τον θεό Απόλλωνα. Και στην τελετή της θυσίας (για κατευνασμό των θεών) των παιδιών εμφανίστηκε το γνωστό σε όλους μας χρυσόμαλλο κριάρι που πήρε τα δυο παιδιά και πέταξε προς την Κολχίδα...
   Η ιστορία της Ινούς τώρα είναι χιλιοειπωμένη και ο καθένας έχει να πει κάτι γι' αυτήν, λίγοι όμως θυμούνται πως όταν ο λαός μετά από χρόνια ξύπνησε και πήγε να την λιντσάρει, εκείνη τρελάθηκε, πήρε στην αγκαλιά της τον γιο της (νήπιο τότε) Μελικέρτη και πνίγηκαν και οι δύο... Όσο για τα δυο άλλα παιδιά του Αθάμαντα, στο ταξίδι τους για την Κολχίδα η Έλλη ζαλίστηκε μετά το πολύωρο ταξίδι και έπεσε στο σημείο που προς τιμήν της ονομάστηκε Ελλήσποντος. Κι όσον αφορά το σωτήριο κριάρι είχε κι αυτό άδοξο τέλος: ο Φρίξος το θυσίασε στην Κολχίδα προς τιμήν του βασιλιά της Αιήτη και το έγδαρε, κι έτσι μας έμεινε γνωστό ως το χρυσόμαλλο δέρας...
    

Διαχρονικές Φιγούρες (Δεισιδαιμονίες)

     Έχει ειπωθεί πολλές φορές πως ο άνθρωπος φοβάται το άγνωστο, και οτιδήποτε γενικότερα δεν μπορεί να εξηγήσει. Κι αν στις μέρες μας υπάρχει λογική στα πάντα (ας υποθέσουμε τουλάχιστον ότι υπάρχει) σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Η μεγάλη και αμόρφωτη μάζα του λαού ήταν κάτι σαν κοπάδι, οδηγούμενο από τους λίγους μορφωμένους, που πολλές φορές εκμεταλλεύονταν τις καταστάσεις και την αμάθεια. Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία: αυτό που με ενδιαφέρει τώρα είναι το γιατί δημιουργήθηκαν θρύλοι γύρω από κάποια πλάσματα, τα οποία μόνο αληθινά δεν είναι.
     Τέτοιου είδους θρύλοι δημιουργούνταν από τους παραπάνω επιτήδειους για κερδοσκοπικούς λόγους ή μεταδίδονταν και μεγαλοποιούνταν από ανυπόστατες φήμες. Για παράδειγμα ας αναφέρω τον θρύλο περί λυκανθρώπων. Στο μεσαίωνα λοιπόν ο κοσμάκης είχε μαύρα μεσάνυχτα από ιατρική. Ειδικά κάποιες ασθένειες, όπως η λύσσα, δεν μπορούσαν να εξηγηθούν λογικά. Οι άνθρωποι έβλεπαν την αιτία (δάγκωμα από σκύλο ή λύκο) και το αποτέλεσμα (έναν άνθρωπο σε μανία, με ανεξέλεγκτη δύναμη και ανίκανο να ελέγξει τις πράξεις του). Κι έτσι, αφού γνώση περί ασθένειας δεν υπήρχε, εξαπλώθηκε η φήμη των λυκανθρώπων, τεράτων δηλαδή που ζουν δαγκώνοντας αθώους και κάνοντάς κι αυτούς μανιασμένα τέρατα που βγάζουν αφρούς απ' το στόμα, σπάνε και τις δυνατότερες αλυσίδες κτλ. Αντί για συμπτώματα οι άνθρωποι προτίμησαν τέρατα.
      Έπειτα, η φήμη περί βρυκολάκων, η οποία δημιουργήθηκε επίσης λόγω αγνοίας. Υπάρχει μια ασθένεια, ο λεγόμενος αλμπινισμός (γιατρός δεν είμαι αλλά θα τα πω όπως τα ξέρω!) όπου η ουσία μελανίνη, που προστατεύει την επιδερμίδα μας από την ηλιακή ακτινοβολία και δίνει τον χρωματισμό του δέρματος (οι μαύροι παράγουν σε μεγαλύτερες ποσότητες αυτή την ουσία) λείπει σχεδόν εντελώς από το σώμα. Ο αλμπίνος δηλαδή είναι εμφανισιακά χλωμός, με κοκκινισμένα μάτια και φυσικό είναι, εφόσον οι ηλιακές ακτίνες τον απειλούν σοβαρά, να φοράει μακριές κάπες και καμπαρντίνες και να βγαίνει κυρίως τη νύχτα. Έτσι αντιλαμβάνομαι την σύγχρονη περιγραφή της ασθένειας. Φανταστείτε όμως τι τρόμο προκαλούσε μια τέτοια αλλόκοτη και μυστήρια μορφή τον Μεσαίωνα!!! Φυσικά τέτοιοι άνθρωποι ήταν μοναχικοί, περιθωριακοί και πολλά άλλα,.και γύρω από αυτούς δημιουργήθηκαν θρύλοι ότι πίνουν αίμα, κυκλοφορούν τις νύχτες ως τέρατα και σχετίζονται με τις νυχτερίδες βαμπίρ. Δεν μπορώ να πω, είναι εξαιρετική μυθοπλασία, δεδομένου ότι μέχρι και σήμερα άνθρωποι πιστεύουν σ' αυτά αλλά και λίγη λογική δεν βλάπτει. Οι άνθρωποι συνηθίζουμε να τερατοποιούμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε, από θορύβους στην κουζίνα τις νύχτες μέχρι την διαφορετικότητα συμπολιτών μας!
      Μια άλλη φιγούρα, η οποία προκαλεί συχνά τρόμο (και σε μένα τουλάχιστον προκαλούσε παλιότερα) είναι οι αρλεκίνοι (κλόουν). Δεν αναρωτιέστε γιατί, εφόσον σκοπό έχουν να προσφέρουν γέλιο; Ή, γιατί είναι έτσι σχεδιασμένοι και όχι με λιγότερα αλλοπρόσαλλο τρόπο; Θα αποδώσω την αιτία και πάλι (μιας και μου έγινε συνήθεια) στην άγνοια του Μεσαίωνα. Τότε γίνονταν επιδρομές από κουρσάρους τις νύχτες σε χωριά και πόλεις, ανθρώπους ανελέητους, η φήμη των οποίων δημιούργησε τον εξής μύθο: ότι είναι πλάσματα σταλμένα από την κόλαση για να βασανίσουν τους ανθρώπους! Τόσα ήξεραν, τόσα έλεγαν οι τότε, δε θα τους πάω κόντρα. Ο αρχηγός τέτοιων κολασμένων στρατιών ονομαζόταν Hellequin, παράφραση του οποίου είναι αρλεκίνος. Η λέξη αυτή άλλαξε σημασία με τους αιώνες μετά από μια κωμική θεατρική παράσταση σε ιταλικό θέατρο περί αρλεκίνων και πλέον σημαίνει: γελωτοποιός. Η μορφή όμως ποτέ δεν άλλαξε. Παρέμεινε πάντα διαβολική και κακόβουλη (υπάρχει εκδοχή που παρουσιάζει τους αρλεκίνους δέσμιους των 7 θανάσιμων αμαρτημάτων) και, ενώ πλέον είναι προορισμένη για το γέλιο, πολλές φορές προκαλεί ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα!
      Για να κλείσω θα επαναλάβω: η άγνοια φέρνει καλπάζουσα φαντασία και ο φόβος για το άγνωστο είναι μυθοπλάστης! Ανέφερα ελάχιστα παραδείγματα από τόσες μορφές φανταστικές που όμως "ζουν" μέχρι και σήμερα!


          

Γιατί Βλέπουμε Ταινίες

    Είναι μια μεγάλη αλήθεια πως το μυαλό μας υπερλειτουργεί. Λειτουργεί συνεχώς και κάνει σκέψεις πολύπλοκες και τρελές (για τους άλλους) και αναγκαίες (για εμάς τους ίδιους). Αλλά έχετε σκεφτεί πόσες φορές αυτές οι σκέψεις, οι οποίες έχουν αρχή, μέση και τέλος, έχουν αιτία και λόγο ύπαρξης, κυρίως θέμα και κατάληξη, υπάρχουν ως έμμονες για καιρό και λύση δεν βρίσκουμε;
    Άλλη μια αλήθεια λοιπόν είναι πως στα περισσότερα προβλήματά μας δεν βρίσκουμε λύση, ή αν βρούμε, αυτή έρχεται μετά από καιρό. Και τι μπορούμε να κάνουμε; Άλλοι ισχυρίζονται πως έχουν χόμπι που τους κάνουν να ξεχνιούνται ή υπάρχουν στιγμές που το μυαλό τους αδειάζει και ηρεμεί. Εγώ λοιπόν θα προσθέσω κάτι ακόμα, κι αυτό είναι οι ταινίες. Οι ταινίες δεν είναι απλά ένα χόμπι σαν όλα τα άλλα, στα οποία πάλι επικεντρωνόμαστε στον εαυτό μας. Είναι ακόμα περισσότερο ένα μέσο διαφυγής, όπου "μπαίνουμε" στις ζωές άλλων, κάνουμε συγκρίσεις και ταυτιζόμαστε με χαρακτήρες, τους μισούμε ή τους αγαπάμε κτλ. Κι έτσι αυτό το αδιέξοδο, ο φαύλος κύκλος αν θέλετε των σκέψεών μας παύει να μας βασανίζει (στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον) καθώς εισβάλλουμε σε άλλους, ξένους κυκεώνες, για τους οποίους ευθύνη δεν έχουμε αλλά παρόλα αυτά τους κάνουμε δικούς μας! Είναι ένα μέσο (συνειδητά για κάποιους, ασυνείδητα για άλλους) ανακούφισης.
      Βέβαια τώρα γεννιέται και το άλλο ερώτημα: αφού οι ταινίες είναι σχετικά πρόσφατη τεχνολογία, παλιότερα τι γινόταν; Το βιβλίο γινόταν. Είναι το αρχαιότερο μέσο με το οποίο ο άνθρωπος περιγράφει και διδάσκει. Πόσες και πόσες ιστορίες δεν έγιναν θρύλοι και παράδειγμα μέσω των βιβλίων! Γενιές και γενιές έχουν περιηγηθεί σε άλλες ζωές, πολιτισμούς και κόσμους με ένα βιβλίο.
     Μετά από όλα αυτά τα ωραία να σκέφτεστε καλά όταν κρατάτε ένα βιβλίο ή ένα DVD. Διότι υπάρχουν πάντα λόγοι που τα διαλέγουμε πέρα από τη διασκέδαση της μιας βραδιάς. ;)

Είμαστε Τόσο Αφελείς Όσο Πάντα Ήμασταν

       Όπως συμβαίνει πότε πότε σήμερα σκεφτόμουν κάτι ασυνήθιστο. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος σκεφτόμουν τους λόγους για τους οποίους οι βόρειοι λαοί δημιούργησαν στην μυθολογία τους πλάσματα όπως τα ξωτικά, τους καλικάντζαρους, τους γίγαντες και τόσα άλλα. Αυτή  εξαπλώθηκε και έγινε αρκετά διάσημη ώστε και σήμερα να υπάρχουν ταινίες πλεγμένες γύρω της. Τι φαντασία είχαν τότε και πόσο έξω έπεφταν; Θα τονίσω πως αυτά που τώρα μας φαίνονται φανταστικά (και παιδιάστικα) τότε θεωρούνταν αληθινά και οι άνθρωποι τα πίστευαν και τα σέβονταν παύλα φοβόντουσαν.
      Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Ο βασικός λόγος για να πλάθει η φαντασία μας υπάρξεις αλλόκοτες είναι η αναζήτηση για το άγνωστο και, συχνότατα, ο φόβος γι' αυτό. Για παράδειγμα, οι βόρειοι λαοί περικλείονταν από δάση και άγρια βουνά, μέρη τα οποία ήταν αντίξοα προς επιβίωση και συνεπώς απρόσιτα. Οι λίγοι γενναίοι όμως που τολμούσαν να τα εξερευνήσουν γυρνούσαν με ιστορίες: ιστορίες περίεργες. Περιέγραφαν καταστάσεις ανάλογα με πλάσματα που έβλεπαν (ή νόμιζαν ότι έβλεπαν) ή ήθελαν να νομίζουν οι υπόλοιποι πως οι ίδιοι αντιμετώπισαν! Οι ιστορίες βέβαια μεγεθύνουν και αλλοιώνουν την πραγματικότητα κι έτσι γεννήθηκαν οι φήμες για μικροσκοπικά πλάσματα που κατοικούν και κρύβονται στα βουνά (νάνοι) ή για τεράστια ανθρωπόμορφα πλάσματα (γίγαντες) και πάει λέγοντας. Έπειτα, για κακομούτσουνες υπάνθρωπες φυλές όπως οι καλικάντζαροι και τα ξωτικά, με ουκ ολίγες ιδιότητες και μυστικά. Το μυστήριο περιβάλλον (δάσος και βουνά) ερέθιζε τη σκέψη των τότε  και υποτίθεται πως φιλοξενούσε όλα αυτά (και ποιος πήγε, είδε και γύρισε για να το διαψεύσει;)
      Γελώντας λοιπόν εμείς, οι γνώστες του σήμερα, έχουμε δημιουργήσει την αντίληψη πως όσο εξελισσόμαστε μαθαίνουμε και γινόμαστε εξυπνότεροι. Τρίχες κατσαρές. Είμαστε ακόμα αδαείς. Διότι αν είχαμε το μυαλό και την αντίληψη να κρίνουμε λογικά δεν θα πέφταμε και πάλι θύματα της φαντασίας μας! Ως παράδειγμα θα κάνω μια αναλογία αρχαίας και σύγχρονης εποχής. Αν τότε το μυστήριο ήταν τα απάτητα δάση και βουνά, τώρα είναι τα αχανή Ιμαλάια (που έπλασαν το φοβερό Γέτι) ή η βαθιά και σκοτεινή λίμνη Λοχ-νες (κατοικία της Νέσσι, του διάσημου δρακόμορφου τέρατος), και τόσα άλλα αναρίθμητα μέρη...
      Φυσικά τώρα θα πείτε: μα αυτά τα εκλαμβάνουμε ως μύθους, ποιος τα πιστεύει; Η απάντηση είναι δισκελής: Πρώτον, τα πιστεύουν πολλοί και δεύτερον, οι υπόλοιποι πιστεύουν σε άλλες τερατολογίες. Το μεγαλύτερο δηλαδή μυστήριο του σήμερα είναι το άπειρο σύμπαν και η πεποίθηση που εξαπλώθηκε είναι η πίστη μας σε εξωγήινη ζωή. Από εκεί αρχίζουν όλα (και πείτε με τρελό αλλά αυτό το βρίσκω τέτοια φαντασιοπληξία όσο και τα δάση με τα ξωτικά). Διότι, όπως τότε έτσι και τώρα, η περιορισμένη φαντασία μας πλάθει τα εξωγήινα πλάσματα ανθρωπόμορφα, κακομούτσουνα, με τάσεις επεκτατισμού κατά της ανθρωπότητας και μαγικές, ανεξήγητες δυνάμεις. Και η πικρή αλήθεια είναι πως φοβόμαστε αυτό που δεν ξέρουμε, ειδικά αν είναι απρόσιτο, μακρινό και σκοτεινό (όπως και παλιότερα) και η φαντασία μας οργιάζει. Γράφτηκαν βιβλία και σκηνοθετήθηκαν ταινίες με βάση αυτές τις σκέψεις... Ή εξηγήστε μου λοιπόν τη διαφορά μας, εμάς των σύγχρονων και εξελιγμένων ανθρώπων ή παραδεχτείτε πόσο άγνωστος είναι ακόμα ο κόσμος μας και πόσο ταιριάζουμε με τους υποανάπτυκτους προγόνους μας!

Διαχρονικές Φιγούρες (αρχαίες θεότητες)

     Ένα από τα θαύματα της ανθρώπινης νόησης είναι η φαντασία, η δύναμη να πλάθουμε αυτό που θα μπορούσε να υπάρχει ή και αυτό που ποτέ δεν θα υπάρξει. Λογικό ήταν έπειτα να υπάρχουν πρόσωπα φανταστικά, τα οποία είναι πλασμένα από τον άνθρωπο για να εξυπηρετήσουν έναν συγκεκριμένο σκοπό ή να οικειοποιήσουν μια ξένη προς τον άνθρωπο κατάσταση. Σ' αυτή την κατηγορία θα ταξινομήσω π.χ. τους αρχαίους θεούς, οι οποίοι σχετίζονταν με φυσικά φαινόμενα και ανθρώπινα συναισθήματα, για τα οποία ο άνθρωπος ήθελε να ξέρει ότι είναι φίλοι του και όχι εχθροί του. Ο Δίας ήταν ο προσωποποιημένος κεραυνός και βασιλιάς του παντός: με τη δημιουργία του οι αρχαίοι έφεραν στο πλευρό τους το τρομακτικό τότε και ανεξήγητο σημείο του κεραυνού και έκαναν το σύμπαν περιβόλι τους, καθώς ο άναξ Δίας θα τους ευνοούσε αν θυσίαζαν σ' αυτόν! Με τον ίδιο τρόπο το κυνήγι της Άρτεμης, ο έρωτας σταλμένος από την Αφροδίτη, το Απολλώνιο φως και πάει λέγοντας. Για τον άνθρωπο, που μέσα του ένιωθε αδύναμος, αυτές οι υπάρξεις ήταν κάτι παραπάνω από βολικές και ικανοποιούσαν το αίσθημα ανασφάλειας που είχε (κατά τη γνώμη μου δεν έχει αλλάξει αυτό μέχρι σήμερα).
       Φυσικά το δωδεκάθεο δεν είναι οι μοναδικές φιγούρες που ξεπροβάλλουν από τα αρχαία χρόνια. Ο κανόνας λέει: προσωποποίησε μια κατάσταση και φέρε την κοντά σου! Κι αυτό έγινε. Τέτοιες θεότητες για παράδειγμα είναι οι Μοίρες. Βλέπετε ο άνθρωπος πάντα μαγευόταν από την έννοια του χρόνου και την αβεβαιότητα του μέλλοντος (μελλοντολόγοι υπήρχαν ανέκαθεν). Δημιουργώντας τις μοίρες έφερε ακόμα και το απρόσωπο και σκοτεινό μέλλον κοντά του! Η Άτροπος, ακόμα και με το ρόλο της "κακιάς μοίρας", είναι πολύ πιο προσιτή από το άγνωστο. Μπορεί να περιγραφεί, να της αποδοθούν ανθρώπινα συναισθήματα και, το κυριότερο, να υπάρχει λόγος για τον οποίο συμβαίνουν όλα ο οποίος είναι πάνω απ' την ανθρώπινη βούληση (μοιρολατρία).
       Και τελευταίος και βαρύς, ο θάνατος. Η δημιουργία των υποχθόνιων θεοτήτων και η γλαφυρότητα με την οποία τις περιγράφουν δείχνει την ανάγκη του ανθρώπου να δαμάσει ακόμα και τον θάνατο, το μεγαλύτερο κακό όλων! Είναι φυσικά πιο προσιτός ένας κόσμος υπόγειος, παράλληλος με τον δικό μας, που κυβερνάται από μια ανθρωπόμορφη θεότητα με ανθρώπινα συναισθήματα (ας μην ξεχνάμε πως του γυάλισε η Περσεφόνη) παρά το απόλυτο κενό. Οι άνθρωποι είχαμε (και έχουμε) ανάγκη να το πιστέψουμε και αυτό κάνουμε, με μεγάλη επιτυχία! Αν θυσιάσεις στον θεό του Κάτω Κόσμου, αν δώσεις χρήματα για το ταξίδι στην Αχερουσία, βεβαίως και θα υπάρξει ανταπόδοση με την ανάπαυση του νεκρού σου...

Κώδικες Ανδρισμού

         Τα δύο φύλα, όπως όλοι λίγο έως πολύ γνωρίζουμε, διαφέρουν σε πολλά και ποικίλα σημεία. Αυτή τη στιγμή σκέφτομαι να σταθώ σε ένα: οι γυναίκες συχνά προσπαθούν να ξεχωρίσουν μέσω της ομορφιάς, της χάρης και άλλων συναφών όμως ποτέ δεν τίθεται το ερώτημα για κάποια "πόσο γυναίκα είναι;" και γενικά δεν χρειάζεται ποτέ, όσο όμορφη ή δημοφιλής κι αν είναι, να αποδείξει ότι είναι γυναίκα. Στο δικό μας πάλι φύλο ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή η κάθε λέξη και πράξη μας είναι ο γνώμονας ανδρισμού, ή απλούστερα: τείνουμε να αποδείξουμε το "πόσο άνδρες είμαστε" με καθεμία μας πράξη και λέξη. Είναι ένας απαράβατος κανόνας για κάθε αρσενικό που έζησε, ζει και πρόκειται να γεννηθεί. Αυτό εγώ (αυθαίρετα και με μεγάλη δόση θράσους) ονομάζω Κώδικα Ανδρισμού. Και ενώ προφανώς είναι κάτι αυτονόητο για εμάς που το ζούμε και το νιώθουμε οι γυναίκες το αγνοούν ή, κι αν ακόμα το γνωρίζουν, δεν το καταλαβαίνουν ούτε κατά διάνοια και το θεωρούν στοιχείο ανωριμότητας. Έχουν δίκιο όμως;
        Γενικά, ως καλός σκεπτικιστής που είμαι, προσπαθώ να ζυγίζω τα πράγματα. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση βάζω το μικρό μου νου εις περισυλλογήν και διερωτώμαι: είναι δυνατόν όλοι οι άνδρες να κάνουμε λάθος; Γίνεται να είμαστε όλοι θύματα πλάνης και να μην χρειάζεται να αποδείξουμε τίποτα και μεταξύ μας και στο άλλο φύλο; Το συμπέρασμα που βγάζω είναι όχι. Απλά έτσι είναι η φύση μας, και όπου μπλέκεται η μαγική λέξη "φύση" λάθος δεν χωρεί. Έτσι είμαστε, πάει και τελείωσε. Κι εφόσον η φύση το όρισε κάποιον λόγο θα έχει. Ποιος είναι όμως αυτός ο λόγος;
       Αυτό πάλι είναι ένα κρίσιμο ερώτημα και μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Μια καλή υποθεσούλα λοιπόν θέλει αυτό το αίσθημα να πηγάζει από την απαρχή του ανθρωπίνου είδους, ίσως και παλιότερα, από τις αγέλες των ζώων. Εκεί το αρσενικό με την μεγαλύτερη δύναμη έδιωχνε τους ανταγωνιστές, είχε την επίβλεψη (και φυσικά όλα τα προνόμια) στα θηλυκά, είχε επιπλέον τροφή και δική του περιοχή. Ήταν με λίγα λόγια ο αρχηγός παύλα μαμιάς της γειτονιάς. Αυτό το αρχηγικό "σύνδρομο" θαρρώ πως δεν έχει εξαλείψει μέχρι και στις μέρες μας. Τώρα θα μου πείτε: "Αδερφέ, σήμερα υπάρχουν νόμοι, κανόνες ηθικής, μονογαμίας, νομικές δικλείδες για αποφυγή της βίας και τόσα άλλα! Δεν μπορείς να τα ισοπεδώνεις όλα με τις παλαιοντολογικές θεωρίες σου!" Κι εγώ, καρτερικά και με σύνεση περίσσεια, θα απαντήσω: ναι, σωστά όλα αυτά. Ο άνθρωπος συνεχώς προσπαθεί να τιθασεύσει τα ζωώδη του ένστικτα με νόμους από την απαρχή των κοινωνιών και έχει καταφέρει το αδύνατο, αν όχι θαύματα...
        Εδώ όμως ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Αυτό μας διδάσκει πως δεν γίνεται να καταπνιγούν αυτά τα ένστικτα εντελώς. Και στην περίπτωσή μας μπορεί ο οποιοσδήποτε καλός παρατηρητής να προσέξει εμάς τους άντρες (σε οποιαδήποτε ηλικία, κοινωνία, κοινωνική τάξη, σε κάθε περίσταση κοντολογίς) να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας προβάροντας και δείχνοντας με τον τρόπο μας το ποιος είναι "το κυρίαρχο αρσενικό". Αυτό δεν έχει πάντα βίαιη κατάληξη. Συχνότατο παράδειγμα είναι η ένδειξη ανδρισμού μέσω του χρήματος, μιας και οι περισσότεροι από εμάς αρεσκόμαστε στο να δείχνουμε το καινούριο και ακριβό μας σπίτι, αυτοκίνητο κτλ. Αυτό μας κάνει, στα δικά μας μάτια τουλάχιστον, ανώτερους, πιο ανεξάρτητους και φυσικά ελκυστικότερους. Επίσης, η σωματική διάπλαση (κυρίως στις μικρότερες ηλικίες) είναι βασικός τρόπος επίδειξης, γι' αυτό και τα αγοράκια τσακώνονται με το παραμικρό και είναι έτοιμα "να συντρίψουν τον αντίπαλο" για να δείξουν ότι έχουν δίκιο κι ότι είναι γενικώς ανώτερα (όποιος έχει δει κοριτσάκια να αντιδρούν έτσι σε τέτοιο βαθμό και συχνότητα να με πει ψεύτη). Και ποιος από μας δεν έχει αυτές τις ανασφάλειες, όσο πετυχημένος κι αν είναι; Το αίσθημα ανδρισμού δεν καλλιεργείται μόνο από τον εγωισμό μας αλλά κυρίως από την απήχηση που έχουμε στους γύρω μας, άλλοτε από τον φόβο που εμπνέουμε λόγω της ισχύος μας, άλλοτε από τον θαυμασμό που εισπράττουμε λόγω της σοφίας μας και της ευφυίας μας, άλλοτε από διαφορετικούς παράγοντες οι οποίοι ποικίλλουν και διαφέρουν στον καθένα. Και η ένταση είναι μεγαλύτερη όταν ανταγωνιζόμαστε κάποιον που θεωρούμε ισάξιο ή ισχυρότερό μας, ενώ η προσβολή προς κάποιον ακίνδυνο και κατώτερο (κατά τα δεδομένα μας) είναι μια επίδειξη ισχύος που μας επαινεί, χωρίς όμως το απαιτούμενο ρίσκο. Αλλά όπως και να 'χει ο κάθε άντρας χαράσσει τον δικό του δρόμο προς την ενηλικίωση αποδεικνύοντας στους άλλους, και κυρίως στον εαυτό του, ότι είναι άντρας και έτσι αποβάλλει σιγά σιγά το αθώο πέπλο της παιδικής ηλικίας του.
       Το επόμενο μεγάλο ζήτημα (που επίσης οι περισσότερες αν όχι όλες οι γυναίκες αγνοούν ή περιφρονούν) είναι η προσωπική προσβολή, λεκτική ή μη. Διότι όλοι μας (και δεν αποκλείω φυσικά τον εαυτό μου) ικανοποιούμαστε όταν έχουμε το πάνω χέρι στις όποιες σχέσεις μας. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Εξάλλου πάντα αυτός που είναι πρώτος και καλύτερος είναι αυτός που "πέτυχε τον στόχο του". Και φυσικά υποκινεί στους υπόλοιπους αισθήματα μίσους, ζήλιας, φθόνου και ανταγωνισμού. Κι εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η προσβολή. Δηλαδή το να προσβάλλεις κάποιον (δικαιολογημένα και μη) ήταν και είναι ένας πατροπαράδοτος τρόπος να ανεβάσεις τον ανδρισμό σου και να μειώσεις αυτόν του αντιζήλου. Πολλές φορές βλέπουμε τις λεγόμενες κοκορομαχίες να ξεσπούν από το πουθενά, να τις ειρωνευόμαστε και να γελάμε. Όμως όταν αυτό συμβεί στους ίδιους το πράγμα παίρνει αναμφίβολα προσωπικό τόνο και σοβαρεύει. Και δεν υπάρχει συγκεκριμένος τόπος, χρόνος ή αιτία για να ξεκινήσει μια τέτοια διαμάχη. Αυτό επειδή έκαστος έχει τον δικό του τρόπο σκέψης, τον δικό του κώδικα για το πώς πρέπει να επιδείξει τον ανδρισμό του και ενώ με άλλα γελά, άλλα τον ενοχλούν και κάποια τον τρελαίνουν. Και σε μένα συμβαίνει να κακοχαρακτηρίσω κάποιον επειδή θύμωσε χωρίς λόγο (κατ' εμέ), ενώ θα μπορούσε να συμβεί το αντίστροφο...
        Και για να μην παρεξηγηθώ, τονίζω πως δεν δικαιολογώ όλες αυτές τις πράξεις. Τις περισσότερες φορές τις κρίνω μη αναγκαίες και βιαστικές. Για μένα η πιο συνετή λύση είναι να μένουμε, όσο αυτό είναι δυνατόν, έξω ο ένας από τα χωράφια του άλλου, όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται. Και έχει βάση η παραπάνω νοοτροπία, μιας και η κατάχρηση αυτού του ανταγωνιστικού αισθήματος έκανε λαούς ολόκληρους και αυτοκρατορίες να γνωρίσουν τον όλεθρο από δυνατότερες που τις καταδυνάστευσαν προωθώντας την ισχύ και τα συμφέροντά τους. Καταληκτικά όμως δεν θα ισχυριστώ πως το να υπάρχει ο λεγόμενος κώδικας ανδρισμού είναι κάτι καλό ή κακό. Θα πω πως είναι κάτι αναγκαίο για τον κάθε άντρα και αναπτύσσεται μαζί με τον εγωισμό μας, ο λόγος συγκεκριμένα που μας ωθεί να γινόμαστε ισχυρότεροι, ωριμότεροι και πιο αξιόπιστοι στην σωστή δοσολογία και παράλληλα αυτό που μας προσφέρει απλόχερα όλες τις λάθος λύσεις όταν υπάρχει κατάχρηση.
        Για οποιαδήποτε τώρα γυναίκα που θα βάλει με το νου της τις αντίστοιχες αντιζηλίες μεταξύ γυναικών θα την προλάβω αναφέροντας πως ναι, είναι κάτι αντίστοιχο, όμως εδώ ανέλυσα συγκεκριμένα τον βασικό ίσως λόγο που αυτό συμβαίνει στο αντρικό φύλο. Όσο για τον γυναικείο ανταγωνισμό και αντιπαλότητα, αυτό είναι ένα άλλο, αχανές και αβυσσαλέο κεφάλαιο...

Η Τεχνολογία Μας Κάνει Να Ξεχνάμε

   Υπάρχει ένα ερώτημα διαχρονικό: τι είναι η τεχνολογία; Κάτι καλό, κακό ή ουδέτερο; Ας διευκρινίσουμε πρώτα πως τεχνολογία (με αυτήν την λέξη οι περισσότεροι αναφέρονται σε ηλεκτρονικές συσκευές, καλώδια, διαστημόπλοια κτλ.) είναι οτιδήποτε εφευρίσκει ο άνθρωπος και συνήθως αποσκοπεί στο "ευ ζήν", την βελτίωση δηλαδή της ποιότητας ζωής μας. Και λέω συνήθως επειδή κάθε τεχνολογικό επίτευγμα (είτε μιλάμε για το πρώτο μαχαίρι που φτιάχτηκε είτε για την πυρηνική ενέργεια) ΔΕΝ είναι κάτι καλό ή κακό από μόνο του, αλλά γίνεται ανάλογα με το πώς το χρησιμοποιούμε. Το μαχαίρι π.χ. χρησιμοποιείται για να κόβουμε το ψωμί και το κρέας αλλά και για να κοβόμαστε μεταξύ μας! Γενικά όμως πιστεύουμε κατά κοινή ομολογία πως η τεχνολογία υπάρχει για το καλό μας. Οπότε, λαμβάνοντας υπόψη μας ότι καθετί που δημιουργεί ο άνθρωπος είναι τεχνολογία και εξέλιξη και αποσκοπεί στο καλό μας (θεωρητικά τουλάχιστον) συμπεραίνουμε πως μας απαλλάσσει από διάφορες επίπονες διαδικασίες. Το μαχαίρι από το να κόβουμε με τα δόντια μας σκληρές ύλες, ο τροχός από το να σέρνουμε φορτία, το διαστημόπλοιο από το να πάμε στο φεγγάρι με τα πόδια κτλ.
     Ωραία όλα αυτά. Όμως, όπως έλεγαν και οι σοφοί αρχαίοι ημών πρόγονοι: "ουδέν κακό αμιγές καλού", το οποίο τροποποιώ και λέω: ουδέν καλό αμιγές κακού! Ακόμα και τα μεγαλύτερα θαύματα του ανθρώπινου πολιτισμού έχουν και συνέπειες, και με την βέλτιστη χρήση τους! Για παράδειγμα, έχετε σκεφτεί το πόσο δυνατότερα πόδια θα είχαμε και πόσο υγιέστερο αναπνευστικό σύστημα αν δεν υπήρχαν αυτοκίνητα; Αν αναγκαζόμασταν να κάνουμε χιλιόμετρα καθημερινά πεζή (και πολλές φορές φορτωμένοι) όπως γινόταν παλιότερα; Ή πόσο δυνατότερα χέρια αν δεν υπήρχαν μοχλοί και τροχαλίες; Ακόμα και οι μικρότερες και απλούστερες εφευρέσεις, σαν το πολυαγαπημένο μου παράδειγμα με το μαχαίρι, έχουν κακές επιπτώσεις, όπως το ότι τα δόντια μας είναι πιο αδύναμα και τραχιά από τα κοφτερά και εξασκημένα του προϊστορικού ανθρώπου. Γενικά το ανθρώπινο σώμα είναι ικανό να αντέχει πολλά βάρη και να διαπλάθεται δυνατό με την καθημερινή σωματική εξάσκηση, πράγμα το οποίο στερούμαστε με τις ανέσεις και διευκολύνσεις της σύγχρονης εποχής. Και γι΄αυτό κόβω το χέρι μου: όσο εξελισσόμαστε ως είδος, τόσο η τεχνολογία θα κάνει καχεκτικότερο το σώμα μας.
      Αλλά υπάρχει κάτι ακόμα σημαντικότερο (κατά την ταπεινή μου γνώμη) από την σωματική μας δυσλειτουργικότητα: η εγκεφαλική μας δυσλειτουργικότητα. Κι όταν αναφέρομαι σ' αυτήν αφήνω κατά μέρος το μαχαίρι και τον τροχό και ασχολούμαι με τα ανώτερα και πιο σύγχρονα επίπεδα της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, εγώ ως μαθητής μάθαινα να λύνω μαθηματικά προβλήματα με το μυαλό (στο βαθμό που μπορούσα). Τα σημερινά παιδιά λειτουργούν όλο και περισσότερο με υπολογιστές, αριθμομηχανές και κινητά με αποτέλεσμα να είναι πλέον ανίκανα να λύσουν με το μυαλό τους και το παραμικρό! Κι αυτό δυστυχώς έχει αντίκτυπο και γενικά στις λειτουργίες του μυαλού μας. Όπως δηλαδή ξέρουμε όλοι μας, πρέπει να λαδώνεις το μηχάνημα για να δουλεύει και να μη σκουριάζει...
     Και μπορούμε να βρούμε κι άλλα παραδείγματα όσον αφορά αυτό. Ας αναφερθώ στην άνεση του κινητού τηλεφώνου. Έχουμε πλέον συνηθίσει το να έχουμε συνεχώς πάνω μας το μαραφέτι αυτό. Και γιατί όχι; Δεν διαφωνώ. Είναι χρησιμότατο και, πέραν αυτού, ένα φοβερό αξεσουάρ με τόσες και τόσες δυνατότητες. Όμως, οι παλιότεροι τουλάχιστον, σίγουρα θυμούνται αυτό το αίσθημα της ελευθερίας που ένιωθαν όταν έμεναν μόνοι τους ή σε διάφορες εξόδους τους. Στον κόσμο του σήμερα πάλι όλα ελέγχονται και ο καθένας "υποχρεούται" να δίνει αναφορά όπου κι αν βρίσκεται μέσω του τηλεφώνου, έτσι ώστε χάνουμε εν μέρει την ανεξαρτησία μας και την αυτοπεποίθησή μας. Αντί δηλαδή να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις στο πόδι, η μακράν ευκολότερη λύση είναι "να πάρουμε ένα τηλέφωνο" για να πάρουμε την απάντηση παύλα λύση μας.
      Για το παιχνίδι και την διασκέδαση τώρα τι να πω; Όσον αφορά αυτά θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια (κάθε πέρσι και καλύτερα λένε) όπου παίζαμε έξω στην ύπαιθρο. Εγώ συγκεκριμένα έζησα στο μεταίχμιο των εποχών όπου η τηλεόραση και ο υπολογιστής έμπαιναν στη ζωή μας, όμως τώρα τα πράγματα έχουν πιστεύω εκτροχιαστεί. Τώρα βλέπω παιδάκια 12 ετών και κάτω να "λιώνουν" σε τηλεοράσεις και υπολογιστές και να περνούν τις ώρες, τις ημέρες και τα χρόνια τους έτσι: κοντολογίς να έχουν χάσει την απόλαυση της σωματικής άσκησης. Κι επειδή εγώ πάντα ήμουν υπέρ της προσπαθώ να ξεκλέβω χρόνο και να ασχολούμαι με το σώμα μου, και μακάρι να κάναμε όλοι το ίδιο. Ξεχνώντας αυτό το απλό λοιπόν γινόμαστε όλο και πιο μίζεροι παρότι οι εγκεφαλικές μας λειτουργίες αυξάνονται ολοένα: νους υγιής εν σώματι υγιεί, όπως έλεγαν για ακόμα μια φορά οι αρχαίοι...